China bezoeken is een verrijkende ervaring. Wie betrokken is bij ChinaSquare zoekt daarbij minder naar de louter toeristische en meer naar de sociale en politieke kanten, hoe kan het ook anders.
Frank Willems bracht uit Hongkong analyses van de professoren Sautman en Yan Hairong mee. Rob Groenhuijzen, een gemotiveerd lezer, en Anna Broos (o.a. medewerker van ChinaSquare) bezochten Beijing gedurende tien dagen in april 2015. Anna geeft een algemene korte indruk van veranderingen in Beijing die zij meende te bespeuren. Rob en zij hadden een gesprek met twee hoogleraren aan de The North China University of Technology in Beijing. Het zou gaan over de verschillen van de economische ontwikkelingen tussen het Westen en Oost-Azië, vooral China. De reisindrukken volgen hieronder, onder de titel April in Beijing. De neerslag van de discussie komt apart in de rubriek dossiers: dit is om het theoretische karakter en de lengte van het stuk.
April in Beijing
Reisindrukken van een bezoek aan de Chinese hoofdstad
Wat opvalt is de voortzetting van vernieuwing van de infrastructuur en vervanging van de hutong winkelstraatjes door hoogbouw met een groot appartementencomplex en winkelpanden op de begane grond, zoals in de buurt van de Communication University of Beijing in het Chaoyang District. De appartementen waren allemaal bewoond, de winkels stonden nog leeg. Wij vroegen ons af of dat een teken van protest was (te hoge huur?) van de ondernemers uit de oude buurt van wie de winkelpanden gesloopt waren.
In het zakencentrum zien we minder hijskranen dan tijdens onze vorige bezoeken, wel nog veel in de buitenwijken. Wat ons ook opviel is dat de bevolking duidelijk een positievere uitstraling heeft dan een aantal jaren geleden. Zowel de professoren als de mensen op straat waar we mee in gesprek raakten, vinden dat hun regering m.n. Xi Jinping de goede aanpak heeft. In het straatbeeld komen we regelmatig beeltenissen van Xi Jinping tegen.
Ondanks het warme weer (27 C.) was de lucht schoner dan in 2009. Er stond veel wind waardoor er veel stof/zand op de auto’s lag en we ook af en toe het idee hadden zand te eten. Maar er was geen sprake van smog. Wat mij (Anna) ook opviel was dat met deze temperatuur door dames toch nog een panty of een legging gedragen werd. Zelfs geen enkele jonge dame liep met blote benen. Terwijl, toen ik in 2008 in Shanghai en Hongkong was, meisjes met hotpants en blote benen in de stad liepen. Is dat het verschil tussen het Noorden en het Zuiden of is Beijing conservatiever geworden? In de metro zagen we wel reclameborden die opriepen tot het dragen van een panty met als tekst: ’Een mooi been verdient een panty‘.
Verder is het goed vertoeven in een ontspannen sfeer van iedereen mag doen en zijn wie hij/zij is. In de rij voor de kassa even een paar rek- en strekoefeningen doen, zingen op straat of dansen op een plein. Het wordt allemaal gerespecteerd. Let wel… gerespecteerd, niet slechts getolereerd.
In het ook drukke verkeer van de buitenwijken verbaasde ik me, als hondenliefhebber, nog steeds over loslopende honden die in eerste instantie bij niemand lijken te horen. Als je ze wat langer observeert merk je toch dat ze een baasje volgen.
Een prettige bijkomstigheid op straat: er wordt niet meer op straat gespuugd.
In deze miljoenenstad waar de meestal stampvolle metrotreinen om de 2 minuten vertrekken is het prettig reizen met een Transportation Smart Card. Wij werden ‘verrast’ met een prijsverhoging, ingevoerd in 2015. De prijs was 2rmb per rit en hangt nu af van de afstand. Het goedkoopste ritje kost nu 3rmb, de duurste 9rmb.
In Beijing kun je naar markten in oude wijken, waar de etenswaren, kleding en schoenen de helft kosten van de producten in de supermarkt 100 meter verder.
Chinezen hebben een open handelsgeest. Iedereen mag producten verkopen en op de stoep tegenover de winkels staan mensen hun eigen waren aan te prijzen. Dat is een geaccepteerd verschijnsel in China. Iedereen mag meedoen en de overheid treedt pas op wanneer anderen hinder ondervinden. Dit maakt het straatbeeld in de oude wijken levendig. Je wordt als het ware opgetild door de vibrerende energie van die snel groeiende megastad.
Het gesprek
Na een toevallige ontmoeting (2009) met professor Hongshan, vindt er regelmatig een uitwisseling plaats tussen de initiatiefnemers van www.themaforumroosendaal.nl Anna en Rob, en prof. Liu Hongshan. Bij het gesprek was als tolk prof. Zhi Hui Yang, een collega, aanwezig die in de VS wiskunde gestudeerd had en die les geeft op dezelfde Universiteit als prof. Hongshan. Tijdens onze digitale uitwisseling vanaf 2009 tot heden gaf prof. Liu als inwoner van China de indruk met zijn directe ervaringen in het dagelijkse leven niet enthousiast te zijn over de veranderingen/ontwikkelingen die de laatste jaren plaats vinden. Zijn ervaring komt met name voort uit zijn visie op het communisme. Hij kijkt naar de theoretische uitgangspunten van het marxisme en merkt daarbij op dat de praktijk van de Communistische Partij in China daarmee niet overeenkomt. In de discussie was hij eerder positief over de praktijk van de Sovjet Unie en haalde daar regelmatig voorbeelden bij aan. Zo zei hij dat het kapitalisme was toegestaan in China, en niet in de Sovjet Unie. Beide hoogleraren stellen dat er in China sprake is van ‘nationaal kapitalisme’.
Een verslag van dat gesprek staat op ChinaSquare, onder de titel Arrighi in Beijing (in de rubriek Dossiers)
