In november 2013 kondigde het derde Partijplenum vergaande economische hervormingen aan. Daarmee is begonnen in een context van (voorspelde) tragere groei en kortetermijnmoeilijkheden ten gevolge van structurele aanpassingen. Hoever staan we een jaar later? De Chinese Engelstalige krant Global Times vat het samen in drie delen, via gesprekken met bekende economisten en op basis van officiële documenten.
Financiële hervormingen
De blauwdruk van 2013 voorzag een meer open en meerlagige financiële markt als ondersteuning van een markteconomie. Openstelling van de banksector voor privékapitaal, hervorming van de beursintroducties, versnelde vrijmaking van de rentevoeten en een betere omwisselbaarheid van kapitalen in Chinese yuan waren de belangrijkste projecten.
Xu Hongcai, directeur van het informatiedepartement van het China Center for International Economic Exchanges, een denktank van de regering maakt een balans op.
Als voorbereiding op de omwisselbaarheid van kapitaal in yuan is de dagelijkse maximale schommeling van de wisselkoers yuan/dollar in maart verhoogd van 1 naar 2%.
Einde 2013 heeft de Chinese beurswaakhond CSRC richtlijnen gepubliceerd om het systeem van beursintroducties te vernieuwen met meer ruimte voor marktkrachten.
De China (Shanghai) Pilot Free Trade Zone (FTZ) werkt sinds September 2013. In maart is een testproject gestart met vrije interesten voor deposito’s van minder dan 3 miljoen dollar in vreemde deviezen. In 2015 moet de vrijmaking van de interest op deposito’s versneld worden en komt er een saldoverzekering.
Nu de beurzen van Shanghai en Hongkong gekoppeld zijn (sinds 17 november) komt er waarschijnlijk een internationaal onderdeel aan de Chinese beurzen, zodat buitenlandse firma’s kapitaal kunnen ophalen in Shanghai en Shenzhen. Dit zal de yuan versterken als internationale munt.
De internationalisering van de yuan is ook versneld via een reeks swap akkoorden (onder meer met Qatar) en clearing akkoorden met Londen, Frankfurt, Seoel, Parijs, Luxemburg en Maleisië. Ook met Rusland zijn er vorige week plannen aangekondigd om meer te handelen in yuan.
Op de Chinese interbancaire markt is de handel in buitenlandse deviezen uitgebreid: daar worden sinds dit jaar ook euro’s, ponden, Australische dollars en Singaporese dollars verhandeld.
De Bankcommissie heeft de oprichting van vijf privébanken goedgekeurd, waaronder Webank van de internetfirma Tencent.
Chang Jian, hoofdeconoom voor China bij Barclays Capital, ziet belangrijke vooruitgang in de vrijmaking van de wisselkoers, het toelaten van privébanken en de beursconnectie Shanghai-Hongkong. Hij merkt wel op dat de neerwaartse druk op de Chinese economie en de globale financiële onzekerheid geen goed klimaat scheppen voor snelle hervormingen.
Fiscale hervormingen
Het is de bedoeling een volledige en transparante fiscaliteit op te bouwen die zorgt voor een eerlijke inkomensverdeling. Sleutelelementen zijn een transparant budgetbeheer, de aanpassing van de belastingstructuur en de bestrijding van wantoestanden.
Zhu Weiqun, professor Shanghai University of Finance and Economics: “De grootste vooruitgang dit jaar was het aanpassen van de Budgetwet”.
Het is de doelstelling van de aanpassing van de wet in augustus om het nationale budget uit te lijnen en de ontspoorde schulden van locale overheden onder controle te krijgen. Die lokale schuld steeg snel sinds 2010 (door het anticrisisplan van 2009-10) en stond medio 2013 op 17.900 miljard; 40% daarvan was schuld buiten budget door lokale kredietvehikels.
De wetswijziging creëert een kader waarin lokale overheden fondsen kunnen ophalen via obligaties. Dit was sinds mei uitgetest met een pilootproject voor 10 overheden (waaronder de steden Beijing en Shanghai). Het aantal obligaties dat ze mogen uitgeven is vastgelegd door de centrale overheid en alle andere vormen van kredietgaranties zijn verboden. Lokale overheden zullen zelf hun obligaties op vervaldag moeten terugbetalen; de centrale overheid zal ze niet (noodzakelijk) redden, aldus een uitvoeringsbesluit van september. Lokale verantwoordelijken zullen mede beoordeeld worden op de schuldpositie van hun regio en in geval van wanbetaling zijn ze verantwoordelijk.
De belangrijkste fiscale hervormingen moeten tegen 2016 doorgevoerd zijn, en in 2020 moet het nieuwe moderne fiscaal systeem volledig werken, volgens Lou Jiwei, minister van financiën.
De volgende stap van de fiscale hervorming is het instellen van een uniform en fair systeem door de hervorming van zes huidige belastingen: btw, verbruiksbelasting, grondstoffenbelasting, milieubelasting, vastgoedbelasting, en individuele inkomensbelasting, zegt Lou. De btw wordt stapsgewijs uitgebreid naar de bouw, het vastgoed, en de financiële sector, en zal in 2015 volledig de oude omzetbelasting vervangen. Dit jaar was er al een uitbreiding naar de spoorwegen, de post en de telecomsector. Invoering van de btw betekent een lastenverlaging voor de bedrijven.
De verbruiksbelasting wordt geheven op luxeproducten en op rijke personen en gaat volledig naar de centrale overheid. Vanaf 2015 krijgen ook lokale overheden hun deel als compensatie door het verlies van de omzetbelasting. De belasting zal onder meer geheven worden op privévliegtuigen en op SUV’s.
Het belangrijkste luik van de fiscale hervorming is het duidelijk maken van de verantwoordelijkheid van centrale en lokale overheden bij het innen van belastingen en de uitgaven. Daarbij heeft de minister vooral het betalen van de sociale zekerheid in het achterhoofd. Vandaag krijgt de centrale regering het leeuwendeel van de belastingen. De btw die voor 75% naar de overheid gaat wordt uitgebreid, en omzetbelasting die naar lokale overheden gaat, komt op een laag pitje. Dat brengt lokale overheden in problemen om gezondheidszorg, onderwijs en pensioenen te betalen. En verplicht hen zoveel mogelijk dure gronden aan bouwpromotoren te verkopen. In dit kader is een veralgemening van de vastgoedbelasting gepland tegen 2017: die zou lokale overheden bijkomende fiscale ademruimte moeten geven en de grondprijzen drukken.
Hervorming van de staatsbedrijven
Het is de bedoeling privékapitaal binnen te brengen in overheidsbedrijven, om de bureaucratie te verminderen en de efficiëntie op te drijven.
Sinopec beet in februari de spits af. Het zocht 30% privékapitaal voor zijn distributieafdeling die 30.000 tankstations uitbaat. SASAC, de overkoepelende holding van de nationale staatsbedrijven, duidde in juli zes grote staatsbedrijven aan om te hervormen: inbreng van privékapitaal, nieuwe raden van bestuur en modern management. Op lokaal vlak hebben al 20 grote steden of provincies plannen uitgewerkt voor hervormingen in dezelfde zin. Er wordt verwacht dat in de loop van 2015 duidelijke hervormingsrichtlijnen voor de centrale staatsbedrijven gaan verschijnen. Op provinciaal niveau denkt men onder meer in de richting van een grotere introductie van aandelen op de beurs: Guangdong wil het beursaandeel van zijn staatsbedrijven naar 60% brengen (nu 20%) en Hunan spreekt over 80%.
Aantrekken van privékapitaal en meer aandelen op de beurs brengen is alleen mogelijk voor winstgevende staatsbedrijven. Speciaal de staatsbedrijven in de dienstensector zijn echter onaantrekkelijk. Voor sommigen is een herstructurering of het afsplitsen van spin-offs mogelijk. Experts waarschuwen echter voor grote verliezen op de staatsactiva en corruptie.
Een ander doel is dat staatsbedrijven jaarlijks 30% van hun winsten aan de staat uitkeren tegen 2020. Nu is het nog zo dat meer dan 90% van de winsten in het bedrijf zelf blijven. De staat wil meer krijgen, de staatsbedrijven moeten efficiënter omspringen met minder kapitaal.
Bij de lokale staatsbedrijven begint dat proces volgend jaar. Het moet ook leiden tot fusies en afbouw van productiecapaciteit in sectoren met veel overschot.
Het beheer van de staatsbedrijven moet verbeteren en beter geregeld worden; men denkt daarbij aan het loon van directeuren, het geven van aandelenopties aan het personeel en het aantrekken van bekwame managers. De lonen van directeuren van staatsbedrijven vindt men nu onredelijk hoog. Men verwacht eerstdaags een hervormingsplan van het Ministerie van Human Resources en Sociale zekerheid. Directeuren zouden een basisloon krijgen, aangevuld met premies voor successen op middellange en lange termijn. Het basisloon zou op hetzelfde niveau liggen als dat van ambtenaren. Het loon voor managers die niet door de overheid aangesteld wordt zou marktconform zijn.
Bron: Global Times
Waarom 3 x dezelfde illustratie bij dit artikel? En ik mis wel een poging tot evaluatie welke richting de hervorming nu uitgaat Mvg
De illustratie bij het artikel geeft een meer gedetailleerd overzicht van de al uitgevoerde hervormingen. Alhoewel de lay-out telkens gelijk is, is de inhoud van elke tabel verschillend. Onze excuses wanneer dit verwarrend overkomt.
De evaluatie van de richting waarin de hervormingen in China evolueren is moeilijk en controversieel. Als redactie van Chinasquare willen we op dit punt voorzichtig zijn. Het enige wat op dit moment expliciet door de Chinezen voorop gesteld wordt is een grotere invloed van het marktmechanisme en een grotere rol voor privékapîtaal.