Vooral de opkomst van online winkelen haalt de gehele kleinhandel overhoop. Buitenlandse ketens gaan weg of herstructureren; hypermarkten zijn out, buurtsupermarkten in; Haier zoekt naar een nieuw business-model i.p.v. het piramidale commando-model; bestaande winkelcentra bevatten nu voor de helft eet- en drankgelegenheden en bieden zelfs recreatie. Daarnaast stijgt sterk de vraag naar kwalitatieve opslagruimte.
5 Star-winkel
Laten we beginnen met een slachtoffer: de groep Best Buy gaat zich terugtrekken op de VS-thuismarkt en verkoopt zijn Five Star winkels in China. De operaties met de merknamen zoals Dynex, Insignia, Modal, Platinum en Rocketfish worden echter doorgezet. De 9 Best Buy-merkwinkels waren al dicht in 2011. Het merendeel van de 184 Five Star-winkels bevond zich in de provincie Zhejiang waar het moeilijk concurreren is met binnenlandse ketens als Gome en Suning die er over een stevig uitgebouwd netwerk aan winkels beschikken. Voordien had Media Markt ook al zijn zeven winkels gesloten.
Een ander verhaal is de reorganisatie van Walmart. Nadat bekend werd dat een 30-tal belangrijke leden van het middenkader moesten opstappen, snijdt Walmarkt verder 250 banen weg bij de afdeling operaties en sluit een regionaal bestuurskantoor in Noordoost China. Walmart telt nu 400 winkels en stelt 125.000 personen te werk. Tegen het einde van het jaar zouden er 30 winkels bijkomen en 6000 banen. Dit jaar heeft de Amerikaanse distributiegroep 550 miljoen yuan geïnvesteerd om 50 bestaande winkels een nieuw model aan te meten, terwijl het online winkelen uitgebreid wordt tot 9 van de 11 Sam’s Clubs. Dit jaar heeft de Amerikaanse groep zes nieuwe distributiecentra geopend wat het totaal op 20 brengt. Bij Walmart doen de hypermarkten het wel goed want er kwamen er 25 bij en ook van de Sam’s Clubs die enkel voor leden zijn, is er een tekort.
Een winkelpaleis in Beijing
In China is het aandeel van de hypermarkten aan het tanen ten voordele van buurtsupermarkten en volgens Fitch is het aandeel van de grootwarenhuizen van 20% in 2005 getuimeld naar iets boven de 10%. Toch zijn de ontwikkelaars optimistisch omdat ze er vanuit gaan dat de grote winkelcentra aantrekkelijk zullen blijven voor de verbruiker. Eind dit jaar zal China meer dan 880 stedelijke winkelcomplexen tellen, zowat een kwart meer vergeleken met vorig jaar. Het aantal zou tot 1200 stijgen tegen het jaar 2018 aldus China Daily dat zich baseert op ramingen van Knight Frank. In 2016 zou de totale vloeroppervlakte 430 miljoen m2 bedragen. De laatste trend om klanten te lokken is de vergroting van het aanbod aan voedingsmiddelen en dranken en het verkleinen van de afdelingen luxe en mode. Het 88 Yangguang Center dat in de Huaihaistraat van Shanghai in aanbouw is, zal voor de helft bestaan uit restaurants en bars, en maar voor een derde uit modewinkels. TWG Tea, een duur merk van thee uit Singapore, opende recentelijk 3 filialen in de betere Grand Gateway, IFC, en IAPM-winkels en biedt daarnaast entertainment aan. Recentelijk trok de opening van meer Applewinkels in steden die niet tot de klasse van de megasteden behoren veel belangstellenden evenals de opening van Mars Retail Group’s M&M’s World store in Shanghai. Topmodewinkels als Michael Kors, Kate Space, Marc door Marc Jacobs zijn overal: Michael Kors zei vorig jaar dat hij tegen 2017 honderd winkels in China wil hebben.
Nieuw business-model
Voorzitter en CEO Zhang Ruimin van Haier -een van de grootste producenten van elektronische en elektrische apparaten in China- is ervan overtuigd dat het hiërarchisch commandomodel in een groep of firma helemaal voorbij is en vervangen moet worden door een soort netwerkmodel. Hij ziet dit nieuwe type van bedrijf als een soort platform van diverse diensten door innovatieve groepen. In dit nieuwe businessplatform wil Haier diverse niche diensten bieden aan de klanten. De commando piramide waarbij de man bovenaan beveelt en de ondergeschikten uitvoeren, wordt op die manier vervangen door een vlakke gemeenschap van kleine diensten waarbij de CEO eerder een coördinator en stimulator is van deze diverse diensten. Haier heeft al 200 micro-bedrijven onder de paraplu, maar enkel 10 zijn echt onafhankelijk en halen hun inkomsten uit marktgerichte innovatie. Voor Zhang is het vermijden van een logge bureaucratie een must in het internettijdperk. Sinds 2013 heeft Haier al 26.000 posities op het middelste niveau geherstructureerd op de in totaal 86.000 personeelsleden. Bedoeling is van het personeel doeners en innovators te maken door hen centraal te stellen. Als de 65-jarige Zhang zijn groot imperium niet enkel in vraag stelt, maar resoluut omgooit, is dit wel een teken dat de drang tot een nieuwe business-model diepgeworteld zit.
Logistiek
E-commerce heeft vooral nood aan logistieke eigendommen zoals opslaghuizen. Sinds 2009 steeg de prijs voor geavanceerde logistiek met 9 % jaarlijks. Moderne warenhuizen zijn er te weinig. Volgens de China Association of Warehouses and Storage bezit China enkel over 14 miljoen m2 moderne standaard logistieke gebouwen en dat is maar 2 % van het totale aanbod. Ontwikkelaars investeren er wel zwaar in.
China Smart Logistics (Cainiao, met o.m. Alibaba) heeft overeenkomsten gesloten om 66 ha grond te verwerven in Chongqing, Chengdu en Zhengzhou. Het heeft ook al 100 ha grond gekocht in Zhejiang en 100 ha in Tianjin. Concurrent JD.com is van plan om in de steden Beijing, Shanghai, Guangzhou, Wuhan en Shenyang 6 logistieke hubs op te zetten, maar beschikte eind september al over 25 warenhuis depots. Ook de financiële diensten en vastgoedmakelaars zien brood in de sector. Het Nederlandse pensioenfonds APG Asset heeft $650 miljoen uitgegeven om 20% aandeel te verwerven in Shanghai e-Shang Warehousing Services. Grootste vastgoedontwikkelaar Vanke onderhandelt met Blackstone over projecten ter verwerving van gronden. RRJ Capital en SeaTown -een filiaal van Temasek Holdings- willen samen $ 250 miljoen investeren in de logistieke firma Shanghai Yupei Group. De dominante speler in de sector is het Singaporese Global Logistic Properties die 9,7 miljoen m2 logistieke opslag bezit of tweederde van de moderne installaties. Kortom geheel het distributie-landschap is aardig aan een omwenteling toe die amper opgestart lijkt en waarvan het einde nog lang niet in zicht is
Bronnen: en.ce.cn, wantchinatimes, FT
