De jaarlijkse bijeenkomst van het nieuw verkozen Chinese Volkscongres is afgesloten met een speech van president Xi en een persconferentie van premier Li. Beiden zijn voor een tweede termijn van vijf jaar benoemd. Wat is het belangrijkste van wat ze hebben gezegd?
Socialisme
Het Chinese persagentschap Xinhua zag in de toespraak van Xi drie belangrijke onderwerpen:
China moet vasthouden aan het socialisme op zijn Chinees en aan het leiderschap van de Communistische Partij van China (CPC). Alleen zo kan het land verder moderniseren en een beter leven voor iedereen verwezenlijken. De blijvende strijd tegen corruptie is een essentieel onderdeel daarvan.
Xi sluit hier aan bij de goedgekeurde wijzigingen van de grondwet, die de leidende rol van de CPC versterken. Die is nodig om het land op koers te houden in de complexe transformatie van middelinkomen naar hoog inkomen, en in de snel veranderende globale situatie.
Ontwikkeling
Ten tweede tekende Xi een leidraad voor de nationale vernieuwing uit.
De speerpunten daarvan zijn: diepgaand hervormen en openstaan naar het buitenland; vasthouden aan het socialisme op zijn Chinees en de rechtsstaat; vasthouden aan de waarden van het socialisme op zijn Chinees; de armoede uitroeien en de levensstandaard verhogen; het milieu beschermen en China mooier maken; een leger van wereldniveau opbouwen (dat onder het bevel van de CPC staat); vasthouden aan ‘een land , twee systemen’ voor Hongkong en de consensus van 1991 dat Taiwan bij China hoort; en tenslotte het grondgebied verdedigen.
Deze speerpunten zijn niet nieuw, maar enkele zaken vallen toch op. China bouwt verder aan de combinatie van socialisme met een rechtsstaat. Naast materiële welvaart ligt de klemtoon ook op ‘waarden van het socialisme’. Er is een sterke wil om vast te houden aan de integriteit van het territorium; in de praktijk is dat de wil om Hongkong in China te integreren, Taiwan met China te herenigen, en de betwiste territoria in de Zuid-Chinese zee te verdedigen. De uitbouw van een leger van wereldniveau tenslotte illustreert dat China zich bewust is van de huidige onveiligheid in de wereld en de risico’s van rivaliteit met de VS.
Wereldwijde samenwerking
Ten derde verzekerde Xi de wereld dat een voorspoedig China positieve bijdragen aan de wereld zal leveren eerder dan een bedreiging te vormen. Het zal nooit aan hegemonie of expansie doen en komt op voor internationale rechtvaardigheid. China streeft een vreedzame ontwikkeling na en stelt zich open op een win-win basis. China zal nooit zijn wil aan anderen opleggen.
Concreet pleitte Xi voor economische globalisering en vrijhandel, en voor het verbeteren van de connectiviteit tussen de landen door het Belt and Road Initiative (de nieuwe zijderoutes)
Taiwan, Hongkong en het leger
De South China Morning Post in Hongkong vat de toespraak in zes ‘sleutelelementen’ samen. Drie ervan hebben betrekking op Taiwan, Hongkong en het leger.
Xi wil de vreedzame economische en culturele betrekkingen met Taiwan verder bevorderen. Wie Taiwan echter wil afscheiden zal ‘door het volk en de geschiedenis afgestraft worden’. Taiwan en China zijn één land.
De Chinese president riep de bevolking van Hongkong op hun Chinese identiteit te versterken. De centrale overheid blijft volledig trouw aan het principe ‘één land, twee systemen’ .
Het leger wordt onder de absolute leiding van de CPC uitgebouwd tot een krijgsmacht die modern en van wereldniveau is.
‘Nationalistische trom’
Westerse media verengen de focus van de toespraak van Xi nog meer. Volgens De Standaard bijvoorbeeld ‘roerde hij duchtig de nationalistische trom’ , omdat hij de eenheid van het land voorop stelt en ‘China’s oude glorie wil herstellen’. De krant heeft het verder over Taiwan. Xi zou met zijn uitspraken over Taiwan de spanning met de VS verhogen.
Dat laatste is een bizarre omkering van de feiten. Enkele dagen voor de toespraak van Xi heeft president Trump namelijk een nieuwe Amerikaanse wet goedgekeurd die contacten tussen Amerikaanse en Taiwanese hogere ambtenaren aanmoedigt. Die wet is in tegenspraak met het formele akkoord tussen de VS en China van 1979, dat bekrachtigd is door een Amerikaanse wet van 1979.
Trump had eind 2016, onmiddellijk na zijn verkiezing, al aangekondigd dat hij het statuut van Taiwan wou gebruiken als pasmunt om van China toegevingen op het gebied van de handelsbetrekkingen af te dwingen.
Meer opening naar het buitenland
Premier Li ging tijdens zijn persconferentie in op meer concrete aspecten van het beleid.
Hij antwoordde op beschuldigingen uit de VS en de EU dat de Chinese markt onvoldoende open is voor buitenlandse investeerders en sommigen verplicht worden hun technologie over te dragen. Dat zou vooral gebeuren in de auto-, halfgeleider- en batterijsectoren. ‘We zullen de sector van het maakwerk volledig openstellen, verplichte technologietransfers zijn verboden, en intellectuele eigendom zal beschermd worden’. Diensten zoals ouderenzorg, opvoeding en financiën worden geopend voor buitenlandse investeerders. In sommige sectoren wordt de maximumgrens voor vreemd kapitaal afgeschaft.
Voor de betrekkingen tussen de VS en China hoopt Li dat een handelsoorlog kan vermeden worden en dat de partijen niet ‘emotioneel’ reageren. Hij hoopt dat de VS de beperkingen op de uitvoer naar China van sommige gesofistikeerde producten zal versoepelen.
Li verwelkomt alle pogingen om de crisis op het Koreaanse schiereiland op te lossen, dus ook een ontmoeting tussen Trump en Kim Jong-un.
De premier is bereid een bezoek aan Japan te overwegen indien de voorzichtige dooi tussen de twee landen verder gaat.
Hij herhaalde dat Taiwanese onafhankelijkheid onbespreekbaar is voor Beijing en waarschuwde ‘externe krachten’ Taiwan niet als pasmunt in onderhandelingen te gebruiken.
Burgers uit Taiwan die op het vasteland komen werken of studeren zullen voortaan dezelfde behandeling krijgen als de lokale bevolking, ‘want we zijn van dezelfde familie’.
Voor Hongkong en Macao wees hij op de voordelen van een geïntegreerde economische zone in de delta van de Parelrivier. Hongkong en Macao maken deel uit van China, maar kunnen blijven genieten van een hoge mate van autonomie.
Geen risico op financiële crisis
Opmerkelijk was de bevestiging dat de financiële sector in China stabiel is. Li stelt nadrukkelijk dat China in staat is een crisis van het financiële systeem te bezweren. In de westerse media wordt het risico op zo een crisis meestal als (zeer) hoog voorgesteld.
Li engageerde zich dat het pensioensysteem in staat is de ouderen een correct pensioen te betalen. China telt momenteel 241 miljoen mensen boven de 60 jaar (de pensioenleeftijd is 60 voor mannen en 55 voor vrouwen).
Het is de bedoeling dit jaar 13 miljoen nieuwe banen te scheppen. Het minimum is 11 miljoen.
Dit jaar zullen minimum 3 miljoen nieuwe migranten van het platteland naar de stad komen. Er zullen 8,2 miljoen Chinese studenten afzwaaien uit het hoger onderwijs, een record. Daar komen nog 5 miljoen afgestudeerde leerlingen uit het middelbaar beroepsonderwijs bij. Bij al die werkzoekenden moeten nog één miljoen gedemobiliseerde soldaten geteld worden plus de arbeiders die afgedankt worden bij de afbouw van overcapaciteit in sommige sectoren.
De gezondheidszorg is de voorbije vijf jaar verbeterd. Maar sommigen vallen nog door de mazen van het net. Er moet meer steun komen voor mensen met een ernstige ziekte die hen in de armoede dreigt te drijven.
Om het zakenklimaat te verbeteren zullen de administratieve procedures voor het opstarten van een bedrijf of een investeringsproject met de helft ingekort worden.
Bronnen:Bronnen: Xinhua, SCMP, Global Times, People’s Daily
