Op de dood van YueYue en vooral op de omstandigheden waarin het kindje omkwam werd en wordt emotioneel gereageerd. Dat is logisch en om een aantal redenen positief: het zet de mensen aan het denken over hun maatschappij en het zet aan tot het zoeken naar oplossingen. Het is daarnaast inderdaad een teken, zoals een commentator schreef, dat de meeste Chinezen beschikken over een normaal en gezond gevoel van mededogen. Natuurlijk wordt de tragische gebeurtenis aangegrepen door personen die uit elk voorval munt willen slaan om het politieke of het juridische systeem aan te vallen, maar dat is een minderheid. Een grote groep van burgers gaat niet verder dan het emotionele. Je verstand op nul zetten en je overgeven aan een massale stroom van afschuw en niets anders dan dat, leidt tot die andere bekende gevoelens: wanhoop en machteloosheid, een verschijnsel dat we in de door de media beheerste westerse maatschappij al goed kennen, wanneer ook hier afschuwelijke daden worden begaan, met name die waar kinderen het slachtoffer van zijn. Het is daarom niet slecht dat er ook twee stromingen zijn van mensen die een rationele zoektocht naar oplossingen aanmoedigen: de wetgevende en de culturele.
Recht spreken en het recht aanpassen
Wat die eerste route aangaat, is er uiteraard het politionele en juridische aspect van de zaak. De politie heeft de feiten zelf en de video-opnames onderzocht. Afgelopen woensdag werd er ook een reconstructie georganiseerd op de plek van de misdaad. De twee bestuurders die het meisje hebben geraakt worden opgespoord en zouden volgens sommige bronnen al ingerekend zijn. De politie wil vooralsnog niet zeggen of de aanklacht er een zal zijn voor moord of voor een verkeersovertreding met dodelijke afloop. De strafmaat loopt sterk uiteen: maximum 7 jaar voor een verkeersovertreding, terwijl de maximumstraf voor moord de doodstraf is. De daders hebben recht op een eerlijk proces, maar in deze situatie brengt de media-aandacht de kans daarop misschien enigszins in gevaar. Het is ook om dit soort effecten te vermijden dat de overheid de media wil matigen (niet enkel om zaken in de doofpot te stoppen, wat zoals de Chinezen zelf toegeven, ook gebeurt).
Daarnaast zijn er zoals bekend voorstellen gedaan om de wetgeving aan te passen: beloningen voor wie zich over zijn medemens ontfermt en een strafbepaling instellen voor schuldig verzuim. De sociaal-juridische dienst van de universiteit van Beijing heeft aangekondigd dat hij studenten rechtsbijstand zal geven mochten zij door personen die ze hebben geholpen, juist worden aangeklaagd. Middelbare scholen en andere universiteiten hebben die belofte ook onderschreven en leggen er de nadruk op dat ze bij hun studenten een houding van hulpvaardigheid beslist aanmoedigen. Sommige academici wijzen erop dat het niet bij rechtskundige bijstand moet blijven, maar dat studenten zich ook financieel beschermd moeten weten door de instellingen van hun school.
Cultuur
Wat het culturele spoor betreft, zijn lokale media en jeugdorganisaties met campagnes gestart onder het motto: ‘wijs onverschilligheid af en geef naastenliefde een kans’. Dat is nog redelijk emotioneel getint, maar er komt een serie projecten bij om de hulp aan minderbedeelden te bevorderen en in Foshan zullen er organisaties ontstaan voor wederzijdse hulp in de wijken. De echo’s van het tragische incident en de maatschappelijke weerklank die het heeft gevonden zijn verder te vinden in het programma voor culturele ontwikkeling dat de CPC onlangs heeft opgesteld en in de nabespreking ervan. De plenaire vergadering waaraan 365 topkaders hebben deelgenomen heeft opgeroepen om de focus te verleggen van de economische bloei naar een aanpak van de leegte die het succes ook heeft achtergelaten. Uit het communiqué blijkt dat het niet alleen gaat om een esthetische leegte. De definitie van cultuur omvat naast kunst en cultuuruitingen ook morele waarden: de teksten roepen op om het morele verval tegen te gaan. Opmerkelijk zijn de aanwijzingen dat er in de marge hiervan een discussie gaande is over hoe traditioneel en hoe specifiek Chinees die ‘morele herbewapening’ moet zijn. Het CPC-communiqué stelt dat de culturele hervomingen de ‘kernwaarden van het socialisme’ moeten bevorderen en noemt die socialistische waarden het hart en de ziel van de campagne om China welvarend te maken. Professoren laten een nieuwe roep klinken om het confucianisme te herwaarderen en daarmee deugdzaamheid en een hoogstaande moraal te cultiveren. De pr-afdeling van het centraal comité van de CPC (de vroegere propagandadienst) antwoordt hierop dat China wil leren van andere culturen en buitenlandse filosofieën. Ze stelt zelfs dat levenskracht van de Chinese beschaving voortkomt uit openheid en de wil om te leren van wereldbeschouwingen uit andere landen en continenten (en noemt als voorbeelden het boeddhisme, de Arabische en Perzische cultuur). Daarbij waarschuwt de pr-afdeling dat het politieke systeem, de sociale gebruiken en de culturele onafhankelijkheid behouden moeten blijven. Ook de materiële basis blijft uiteraard behouden: zonder economische ontwikkeling en hervorming is er geen culturele of morele vernieuwing mogelijk.
Het lijkt erop dat de dood van YueYue een van die vele leermomenten die de Chinese maatschappij doormaakt en waar ze door het maatschappelijk debat zin aan probeert te geven.
Bronnen: SCMP, China Daily
