Drie dagen na de arrestatie van Ai Weiwei begint er iets meer klaarheid in de zaak te komen. Het is nu officieel dat er tegen Ai een onderzoek loopt naar ‘economische misdrijven’.
Drie dagen na de arrestatie van Ai Weiwei heeft de politie van Beijing verklaard dat tegen Ai Weiwei een onderzoek loopt naar mogelijke ‘economische misdrijven’, in verstaanbare taal waarschijnlijk belastingsfraude. Ook Xinhua gaf een communiqué uit waarin geen verdere informatie staat. De advokaat van Ai, Liu Xiaoyuan zegt dat hij niet precies weet wat er gaande is.
Er verscheen ook een niet-ondertekend editoriaal in de Global Times. Het blad geeft niet noodzakelijk het officiële standpunt weer, maar illustreert wel een zekere gemoedstoestand. Het editoriaal noemt Ai Weiwei een activistische eenling die graag ‘verrassende dingen’ vertelt en ‘speciale dingen’ doet, die graag dingen doet ‘die anderen niet durven’ en zich graag op het randje van de wet gedraagt. De Chinese maatschappij weet niet goed hoe ze zo iemand moet aanpakken , maar als hij zo voortdoet zal hij onvermijdelijk in de onwettelijkheid terechtkomen, aldus Global Times. Het is een voor ons nogal bizar artikel waaruit we niet goed te weten komen wat Ai echt mispeuterd heeft om juist nu aangehouden te worden.
Ai is inderdaad geen klassieke dissident die oproept om zich te verenigen teneinde het regime omver te werpen en die dan vervolgd kan worden onder de wet op ‘ondermijning van het staatsgezag’. Hij is geen ondertekenaar van Charta 08. Hij is een eenling die het recht op vrije meningsuiting gebruikt om overal en bij voorkeur in de buitenlandse media te verklaren hoe slecht het regime in China wel is. Elk ernstig probleem dat zich aandient – onveilige scholen, melamine in de melk, onteigening en afbraak van een kunstenaarscomplex, een brand in een toerengebouw in Shanghai -grijpt hij aan om de overheid aan te klagen, en de maatregelen die ze neemt om de situatie recht te zetten af te doen als bedrog. Zonder daarbij oproer of geweld uit te lokken, want dat zou strafbaar zijn. Ai manoeuvreert op de rand van de wettelijkheid, maar blijft er wel binnen. Hij is een individuele vervelende lastpost die zijn bekendheid in het buitenland ook gebruikt om het internationale imago van de Chinese regering die hij ‘gangsters’ noemt te beschadigen. De Chinese overheid weet niet goed wat met hem aan te vangen. De afbraak van zijn atelier in Shanghai wegens administratieve overtredingen past in dat plaatje. Indien deze keer mocht blijken dat hij echt een ‘economisch misdrijf’ gepleegd heeft dan komt hij er waarschijnlijk niet goedkoop vanaf.
Intussen heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigd dat er tegen Ai Weiwei inderdaad een onderzoek loopt wegens ‘economische misdrijven’. Verdere details werden niet gegeven, maar de zaak zou volgens het ministerie geen verband houden met vije meningsuiting of mensenrechten. Het ministerie verwerpt dan ook de poging tot inmenging in deze zaak door de regeringen van de USA en verschillende Europese landen die de onmiddelijke vrijlating van Ai eisen.
