Dit weekend praten vertegenwoordigers van de tien ASEAN-landen en China in Beijing over de Zuid-Chinese Zee. De regering Obama krijgt het advies om de aanwezigheid van de Amerikaanse marine daar verder op te voeren.
De diplomaten en beleidsadviseurs zullen het, voor de vierde keer in een paar jaar tijd, hebben over de uitvoering van de Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea (DOC). Tegelijk en los van die conferentie, zullen weer andere diplomaten, ditmaal van de Filippijnen en van China, met elkaar van gedachten wisselen. Het wordt de 17e keer dat de beide landen bilateraal overleg hebben over samenwerking en over meningsverschillen. Ook hier zal de Zuid-Chinese Zee de agenda beheersen. De twee partijen hebben onlangs verklaard dat ze de kwesties die in dat gebied spelen op een vredelievende manier in overleg van staat tot staat willen oplossen. De Filippijnen leggen de nadruk op het VN-zeerechtverdrag, China wijst vooral naar de geschiedkundige achtergrond en het internationaal recht in het algemeen.
Zoals bekend is de Zuid-Chinese Zee die de Indische Oceaan met de Stille Oceaan verbindt, belangrijk als militair-strategisch gebied, als handelsroute, om zijn visgronden en (al berekende en nog veronderstelde) bodemrijkdommen. In 2002 sloten China en de ASEAN-landen de DOC af als een soort diplomatieke gedragscode daar. Beijing heeft intussen drie miljard yuan (475 miljoen dollar) geïnvesteerd in een fonds voor samenwerking om de DOC te laten slagen, o.a. via onderzoek en seminars over oceanografie en over wetgeving en vrijheden betreffende zeerecht. Daar waar China het bilaterale met het regionale wil combineren, ziet de VS alleen iets in dat laatste. Washington heeft niet lang geleden openlijk gezegd dat het in het verafgelegen gebied een ‘nationaal belang’ heeft en dat het ‘regionale onderhandelingen’ over de territoriale geschillen zou helpen bevorderen. Dit past in de nieuwe Amerikaanse Azië-politiek en is ook een herbevestiging van de oude dominante aanwezigheid van het land in de Stille Oceaan. Het laatste nieuws over deze ontwikkeling is de publicatie van een lijvig rapport door de invloedrijke denktank Center for a New American Security (CNAS) een braintrust met een draaideur naar het leger en de regering van de VS. ‘Cooperation from Strength: the United States, China and the South China Sea’, roept Washington en het Pentagon onder andere op om de vloot in de Pacific op te voeren van 285 oorlogsschepen tot 346 vaartuigen en in de betrokken landen de perceptie tegen te gaan dat de macht van de VS afneemt. De CNAS spreekt van een mogelijke finlandisering door China van de landen rond de Zuid-Chinese Zee, maar voegt eraan toe dat Washington ook verstandig rekening moet houden met en inspelen op de behoefte die deze landen voelen om hun economische betrekkingen met China verder te laten opbloeien en conflicten te voorkomen. Dat zou de VS toch het beste kunnen doen vanuit een militaire machtspositie.
Bronnen: Xinhua, www.atimes.com
