Vandaag en morgen gaat in Beijing de vijfde driejaarlijkse vergadering door van FOCAC, het forum voor samenwerking tussen China en Afrika.
FOCAC werd opgericht in 2000. Op de vorige bijeenkomst in 2009 waren ministeriële vertegenwoordigers van 49 landen aanwezig. Toen werden acht domeinen voor samenwerking naar voor geschoven: klimaatsverandering, technologietransfer, financiën, handel, landbouw, gezondheidszorg, onderwijs, en cultuur, dit alles in een kader van duurzame ontwikkeling.
Vorig jaar bereikte de wederzijdse handel 166,3 miljard dollar. Daarvan was 93.2 miljard uitvoer naar China, een stijging van 39% op één jaar; olie en ertsen waren het belangrijkst. Einde april had China in Afrika in totaal voor 15,3 miljard dollar geïnvesteerd; een kwart daarvan betrof grondstoffen
Sinds de vorige vergadering is China meer betrokken geraakt in interne conflicten in Afrika (zoals in Soedan) hoewel het vasthoudt aan een politiek van niet-inmenging. Het heeft zijn aantal deelnemers aan UNO-vredesmissies in Afrika verhoogd, patrouilleert tegen piraten in de Golf van Aden, en werkt meer samen met Afrika in internationale instellingen zoals BRICS, de Doha-ronde van de WTO, enz. In de zaak Libië lagen de standpunten van China en de Afrikaanse Unie tamelijk gelijklopend.
Begin dit jaar werd het nieuwe hoofdkwartier van de Afrikaanse Unie in Ethiopië in gebruik genomen, een Chinees geschenk van 200 miljoen dollar. China geeft in tegenstelling tot Westerse landen leningen aan Afrika zonder politieke voorwaarden eraan te koppelen. Met Chinese hulp werden 3.000 km wegen, 2.000 km spoorwegen, 100 scholen, 60 hospitalen, 30 anti-malariacentra en 20 landbouwdemonstratiecentra gebouwd. Sinds 2006 zijn 40.000 Afrikaanse technici opgeleid en werden 20.000 studiebeurzen verleend. Er zijn intussen 29 Confucius centra opgericht.
Ondanks de indrukwekkende groei van de samenwerking blijft Afrika voor China cijfermatig gezien het minst belangrijke continent. Bijvoorbeeld de totale Chinese investeringen tot nu toe in Afrika bedragen slechts 40% van wat China in 2012 op zes maanden wereldwijd investeerde. Het aantrekkelijke van Afrika zijn grondstoffen en het potentieel van een markt van 800 miljoen mensen. Voor Afrika echter is de uitvoer naar China een beslissende factor in de recente snelle economische groei. In 2009 stak China de VS voorbij als grootste handelspartner van Afrika. Hillary Clinton beschuldigde China van ‘nieuw kolonialisme’, maar die beschuldiging wordt niet gedeeld door de Afrikaanse politieke leiders die zich positief uitspreken over de samenwerking. China zelf erkent dat de structuur van zijn handel met Afrika nog moet verbeterd worden (nu te veel uitvoer van grondstoffen en invoer van afgewerkte producten) maar wijst erop dat deze situatie dezelfde is voor alle belangrijke handelspartners van Afrika.
In zijn openingsspeech met als thema ‘Nieuwe perspectieven openen voor een nieuw type strategisch partnerschap’ stipte de Chinese president vandaag vijf domeinen aan om het strategisch partnerschap te verdiepen : Het versterken van het wederzijds politiek vertrouwen gebaseerd op de traditionele vriendschap komt op de eerste plaats; het principe van niet-inmenging in elkaars binnenlandse aangelegenheden en wederzijdse steun om de onafhankelijkheid te beschermen wordt bevestigd. Verder zullen alle vormen van praktische samenwerking verder onderzocht worden; daarbij wordt naast landbouw, industrie en infrastructuur expliciet de capaciteit van Afrika om zichzelf te ontwikkelen vermeld. De culturele uitwisselingen en het contact tussen de bevolkingen en hun organisaties zal verdiept worden. China en Afrika kunnen hun internationale strategie beter coördineren; expliciet wordt hier het verzet tegen grootmachtenpolitiek vermeld, en samenwerking op het gebied van klimaat, voedselzekerheid en duurzame ontwikkeling. Tenslotte kan men ook FOCAC zelf versterken.
Concreet ziet hij vijf domeinen waar China vooral wil op mikken: China biedt 20 miljard dollar nieuwe leningen aan, vooral bedoeld voor infrastructuur, industrie en de ontwikkeling van KMO. China verhoogt zijn technische bijstand: landbouwdemonstratiecentra, technische opleidingen, studiebeurzen, bouw van beroepsscholen, zenden van medisch personeel, gratis cataract operaties, meteorologische instituten, bosbescherming, waterputten, veilig drinkwater enz. China gaat de Afrikanen bijstaan bij de integratie van Afrika, door hulp bij transnationale infrastructuur en stroomlijning van de administraties zoals de douane. Veel nadruk ligt op het verbreden van de vriendschap tussen de volkeren; in dat kader komt er in China een uitwisselingscentrum tussen de Afrikaanse en de Chinese pers, en gaat het 100 gezamenlijke onderzoek- en uitwisselingsprogramma’s sponsoren. Tenslotte gaat China actiever de vrede en stabiliteit in Afrika ondersteunen: het lanceert een initiatief voor een Chinees-Afrikaans Samenwerkingsverband voor Vrede en Stabiliteit, en zal de vredesmacht van de Afrikaanse Unie financieel ondersteunen.
(bronnen: SCMP, Xinhua)
Zie ook Dialogue
