Hongkong: protestbeweging houdt 'onwettelijke' volksraadpleging (upd)

In Hongkong organiseert de Occupy Central protestbeweging een volksraadpleging voor een meer democratisch karakter van de verkiezingen in 2017. Van officiële kant wordt gereageerd dat de enquête niet wettelijk is en dat de voorgestelde mogelijke verkiezingsprocedures ingaan tegen de Basic Law, de ‘Grondwet’ van Hongkong .

Occupy Central with Love and Peace is de volledige naam van de protestbeweging die vindt dat de in 2017 geplande verkiezingen voor de Chief Executive  in Hongkong niet democratisch genoeg zijn. Ze willen later dit jaar een centrale plaats in Hongkong blokkeren en organiseren dit weekend een ‘volksraadpleging’ waar al een half miljoen personen aan deelnamen.
De raadpleging over hoe Hongkong in 2017 zijn gouverneur kan kiezen, grijpt zowel online plaats als in een 20-tal stemlokalen en dit van vrijdag tot zondag, met mogelijkheid van verlenging tot 29 juni. Om geldig te stemmen moeten de deelnemers hun identiteitsbewijs en mobiel telefoonnummer voorleggen. Sommige nummers van identiteitskaarten zouden  zijn gebruikt zonder medeweten van hun houders. Inhoudelijk werd de raadpleging opgesteld in samenwerking met de Universiteit van Hongkong. Twee vragen worden gesteld: de eerste vraag geeft drie keuzemogelijkheden aan over hoe de chief executive in 2017 te verkiezen. In de tweede vraag kunnen de kiezers aangeven of het bestuur zijn veto moet stellen als de centrale regering een voorstel doet dat niet ‘volgens de internationaal geldende democratische normen is’.  Onthouding is mogelijk bij elk van beide vragen.

Reactie

Van de kant van de nationale regering is al gereageerd op de niet officiële volksraadpleging als ‘onwettelijk en ongeldig’. De argumentatie luidt: ‘Hongkong is geen staat en heeft niet het recht een referendum uit te schrijven’. Ook zegt het Hong Kong and Macao Affairs Office dat de keuzevoorstellen niet in regel zijn met de kiesmethode die bepaald wordt door de Basic Law, de ‘Grondwet’ van Hongkong. Het bestuur van Hongkong merkt op dat het zogeheten referendum geen wettelijke basis heeft en dat Artikel 45 van de Basic Law de macht om kandidaten aan te duiden uitsluitend legt bij een comité dat door de regering is aangesteld.
Occupy Central wilde oorspronkelijk op 1 juli een centrale plaats in het financieel district lam  leggen, maar naar verluidt is dit nu uitgesteld naar later op het jaar. Toch plannen de initiatiefnemers een actie waar ze de 700.000 personen die stemden toe uitnodigen. Overigens stemden maar een kleine 50.000 in stemhokjes, de rest deed dat online of per telefoon. Een minderheid van hen zou het principe van Occupy Central en zijn bondgenoten hebben verworpen om ook de kandidatenlijst voor de Chief Executive al door de kiesgerechtigden te laten samenstellen via ‘een persoon, een stem’.
Gevraagd of hij naar de opinie van een half miljoen personen zou luisteren, antwoordde de huidige Chief Executive Leung Chun-ying dat ‘zijn bestuur altijd waarde hecht aan de publieke opinie, maar dat de door de protestbeweging voorgestelde publieke nominatie van de kandidaten volgens juristen niet conform de Grondwet is’.

Wordt vervolgd

De Global Times is een regeringsgezinde krant die opvalt door een redactioneel commentaar dat de peiling in Hongkong beargumenteerd bestrijdt. Volgens dat artikel hoeven noch de centrale regering, noch het bestuur van de speciale regio Hongkong zich onder druk te laten zetten door de actie en zal dat ook niet gebeuren. De actie blijft immers de uiting van een minieme minderheid onder de miljardenbevolking van de Volksrepubliek. Bovendien zal volgens de GT Beijing niet geneigd zijn tot compromissen als het kwesties betreft die de soevereiniteit van het hele land aangaan. De krant stelt verder dat een stemming die vooral via internet verloopt zeer fraudegevoelig is en dat het ongehoord zou zijn op die manier een politiek besluit van wezenlijk belang te nemen.
Velen in Hongkong verklaren de onmiskenbaar hoge opkomst door de publicatie van het Witboek. Bij een groot aantal burgers zou die publicatie in het verkeerde keelgat geschoten zijn, omdat er juristen en politieke groepen zijn die het Witboek interpreteren als betutteling of als een poging om de autonomie terug te draaien en de rechterlijke macht haar onafhankelijkheid te ontnemen. Er gaan op het politieke forum in Hongkong nu stemmen op om het Witboek te verdedigen met het argument dat de verregaande autonomie van de speciale administratieve regio nog steeds gedefinieerd wordt door de Basic Law (een soort aparte grondwet), maar dat die Basic Law en het principe ‘Een land, twee systemen’ uiteindelijk allebei zijn toegekend door een centrale regering die alle recht had om de soevereiniteit over dat deel van het Chinese grondgebied weer op te eisen toen Hongkong na bijna anderhalve eeuw kolonisering door de Britten bij China terugkeerde. Zij stellen ook dat het Witboek niet meer doet dan van justitie een zelfde maatschappelijke verantwoordelijkheidszin te eisen als er bijvoorbeeld ook van het Supreme Court in de VS wordt geëist.
Het wachten is nu op het bestuur van de Speciale Administratieve Regio Hongkong dat binnenkort met zijn eigen voorstel komt om het kiesstelsel tegen 2017 te hervormen. Dat bestuur heeft vijf maand lang een raadpleging onder de bevolking gehouden en het bestuursvoorstel heeft de goedkeuring nodig van twee derden van de vertegenwoordigers in LegCo (de legislative council), het huidige parlement van Hongkong.
Bronnen: SCMP, China Daily, Global Times, BBC
hier vindt u de Engelse vertaling van het Witboek