Een update van ons artikel ‘Obama in gesprek met de Chinezen’
Op de gezamenlijke persconferentie na hun topbespreking in Beijing benadrukten beide presidenten dat hun landen veel gemeenschappelijke belangen hebben en moeten samenwerken. Beiden zoeken naar een win-winstrategie, waarbij Obama als eerste Amerikaanse president verklaarde de vooruitgang van China in de wereld positief in te schatten en China ernstig te willen nemen. Maar veel verder dan woorden kwamen ze niet.
Hét knelpunt blijft het Amerikaanse handelstekort met China, zowat 270 miljard dollar in 2008. Met een werkloosheid van 10,2% en 15% armen is de economie de eerste zorg voor de Amerikanen. Ze willen dat Obama de Chinezen overtuigt hun yuan te revalueren – de yuan is aan de dollar gebonden- zodat minder Chinese producten naar de Verenigde Staten komen. China antwoordt dat het zich nu niet kan veroorloven zijn al gedaalde handel met de VS verder terug te dringen, en dat het handelstekort een probleem van de Amerikanen is (China heeft zelf met de andere landen globaal een handelstekort). Onder druk van vooral de Amerikaanse vakbonden voerde Obama al extra taksen in op ingevoerde Chinese autobanden en stalen buizen, iets wat Bush nooit deed: het is nu al een zaak van vijf miljard dollar. Dit zit de Chinezen dwars; zij waarschuwen voor het gevaar van protectionisme, waardoor de wereldwijde recessie kan verdiepen. Uiteindelijk werd het financieel-economisch dispuut verschoven naar een volgende Economische Dialoog op hoog niveau, in 2010.
De Chinezen zijn tevreden dat Obama duidelijk verklaard heeft dat Taiwan en Tibet deel zijn van China; dit was overigens al lang het officiële Amerikaanse standpunt, maar het wordt zelden zo duidelijk uitgesproken. Obama dekte zich naar zijn achterban in door eraan toe te voegen dat de VS een hernieuwing van de dialoog tussen Beijing en de dalai lama zouden verwelkomen en liet in het midden of hij de dalai lama zal ontvangen in Washington. Hij had het ook ritueel verplicht maar voorzichtig over de mensenrechten, waarop de Chinezen even prompt beloofden hierover verder te dialogeren in 2010.
Beide landen zijn het eens dat de milieutop in Kopenhagen tastbare resultaten moet opleveren, maar ook zit Obama vast wegens obstructie van industrielobby’s en het Amerikaanse Congres. De pas geëindigde APEC-conferentie in Singapore, waaraan Obama en Hu deelnamen, slaagde er niet in een vermindering van de broeikasgassen met de helft tegen 2050 voor de hele wereld (te verdelen volgens draagkracht en verantwoordelijkheid) overeen te komen, wegens het tegenstribbelen van de ontwikkelde landen.
Obama gaat naar huis met Chinese goodwill maar bijna lege handen. Het wordt afwachten of en hoe er de komende maanden uit de diverse werkgroepen en dialogen iets concreets komt.
Zie ook Dialogue-uitzending
