Alibaba heeft een record boete gekregen wegens concurrentiebeperking en nu maakt Ant Group, het andere grote bedrijf van Jack Ma bekend dat het zich grondig zal herstructureren. Is er sprake van wraak op Ma omdat hij kritiek had op de staatsbanken? Of gaat het om dringend nodige hervormingen in twee sectoren die dreigden te ontsporen?
Ant Group gaat zich omvormen tot een financiële holding die valt onder de regelgevende bevoegdheid van de nationale bank. Dat heeft een woordvoerder van de nationale bank bekend gemaakt. De herstructurering is deel van een verreikend rectificatieplan dat het bedrijf opgesteld heeft in opdracht van de regelgever.
Het plan is bekend gemaakt na een discussie tussen de bedrijfstop en de vier regelgevers voor de financiële dienstensector. Een eerste discussie over het onderwerp vond al in december plaats.
Internet dienstverlener ontpopt zich als financieel bedrijf
Tot voor kort stelde Ant Group zichzelf voor als een internetbedrijf. Het faciliteerde online kredieten voor de gebruikers van Alipay – het betalingsplatform van Ant Group- en streek en passant een stevige commissie op. Alipay-gebruikers hebben de mogelijkheid om geld te stoppen in hun digitale portemonnee Yu’e Bao en – in theorie in afwachting van aankopen via Alibaba – dat geld via Ant Group uit te lenen aan derden. Ant werkte ook met banken die via het platform nieuwe klanten voor kredieten bereikten. Het beschouwde zich echter niet onderworpen aan de strenge regelgeving die van toepassing is op kredietverleners.
Toen het bedrijf zich in november klaar maakte voor de grootste beursgang ooit, en Jack Ma pochte dat hij de klassieke banken wel eens zou leren hoe de toekomst van de financiële wereld eruit zag, gingen de alarmbellen in Beijing af. Via het zogenaamde ‘internetbedrijf’ Ant ontsnapten gigantische hoeveelheden krediet zonder degelijke waarborg aan regelgeving en controle. Het Chinese financiële systeem dat sowieso al een hoge schuldgraad torst, kon een dergelijk fenomeen niet langer laten groeien.
De beursgang werd in extremis afgeblazen, nadat Ant Group te horen kreeg dat het door enerzijds betalingen te organiseren en anderzijds kredieten te verlenen wel degelijk een financieel bedrijf was, het zich aan de regels voor financiële bedrijven moest houden en controle door de bevoegde regelgever aanvaarden. Dat verminderde meteen de waarde van het gehypete bedrijf aanzienlijk en maakte een ordentelijke beursgang onmogelijk.
Door de herstructurering die nu aangekondigd is wordt Ant Group een holding, waarbij de ongewenste banden tussen betaalplatform Alipay en online kredietverleners Huabei en Jiebei doorgeknipt worden. Ongeveer een tiende van alle verbruikersleningen in China verliep via Huabei, het equivalent van een kredietkaart, of Jiebei dat het geld in de Yu’e Bao portemonnees gebruikt om kleine leningen zonder borg te verschaffen. Momenteel komt slechts 36% van de omzet van Ant van het betaalplatform, en de grootste brok van kredietverlening. Door de band tussen de twee te knippen zou de afdeling kredietverlening serieus kunnen krimpen wanneer er geen directe toegang meer is tot de database van Alipay en tot de virtuele portemonnee Yu’e Bao. Alipay heeft per maand 730 miljoen bezoekers en regelt meer betalingen dan Mastercard of Visa.
De focus van de activiteiten van Ant komt in de toekomst zoals bij het begin van het bedrijf te liggen op het uitvoeren van betalingen van consumenten aan kleine en middelgrote ondernemingen. Dat hebben de regelgevende instanties in december al geëist.
Ant Group zal ook een licentie vragen om rapporten te mogen maken over persoonlijke kredietwaardigheid, en indien het die krijgt daarvoor een apart bedrijf oprichten. De klantendata van Alipay zullen zo niet meer rechtstreeks naar Huabei of Jiebei kunnen gaan. Ze zullen ook moeten gedeeld worden met een overheidsbedrijf voor het bepalen van de kredietwaardigheid.
Huabei en Jiebei vallen onder een aparte maatschappij voor verbruikerskredieten, die zal werken volgens de strikte regels opgelegd aan kredietverleners.
Ant zal ook verzaken aan monopolistisch gedrag; halfweg vorig jaar verzorgde Alipay 57% van alle mobiele betalingen, Het moet voldoende kapitaalbuffers aanleggen voor de toegestane kredieten, en het maximum bedrag dat klanten in de Yu’e Bao portemonnee kunnen stoppen beperken. Het zal een aantal maatregelen voor beter bestuur nemen, een faire concurrentie nastreven, contracten tussen verbonden partijen bekend maken, beter de risico’s beperken, en zijn sociale verantwoordelijkheid versterken.
De maatregelen betreffende Ant group vallen niet uit de lucht. Jarenlang hebben privé internet bedrijven de gelegenheid gekregen zich quasi ongestoord te ontwikkelen en plaats te nemen onder de grootste in de wereld. Dat was goed voor China. Maar nu de sector een zekere maturiteit bereikt is het hoog tijd de negatieve aspecten aan te pakken. Internetbedrijven die financiële diensten verlenen worden steeds meer onder controle gebracht van de regelgevers voor de traditionele financiële sector, omdat de overheid vindt dat het risico van massale kredietverlening door ongereglementeerde bedrijven te groot wordt. Jack Ma is niet de enige die geviseerd wordt.
Alibaba of de strijd voor gezonde concurrentie
Hoofdaandeelhouders van Ant Group zijn Jack Ma persoonlijk en Alibaba Group, waarvan Ma ook al stichter en grootste aandeelhouder is.
Alibaba runt vooral internetplatformen waar bedrijven hun producten en diensten aan de eindverbruiker kunnen aanbieden. Dat Alibaba kreeg zaterdag een megaboete van 2,8 miljard dollar wegens monopolievorming. De boete komt overeen met 4% van de jaaromzet in 2019 – de wettelijk mogelijke straf is tussen 1 en 10%. De boete is drie keer hoger dan de vorige recordboete voor chipsproducent Qualcomm die 8% van zijn jaaromzet in 2015 moest betalen.
De State Administration of Market Regulation kwam na een onderzoek van vier maanden tot het besluit dat Alibaba op oneerlijke manier de concurrentie door andere handelsplatformen probeerde te verhinderen; het verplicht verkopers namelijk exclusief te kiezen tussen de platforms Taobao en Tmall van Alibaba ofwel die van een ander bedrijf. Concurrenten JD.com en Pinduoduo klaagden al lang over deze praktijken. Daardoor hinderde Alibaba het vrije verkeer van goederen en diensten, verhinderde de concurrentie tussen de platformen, schond de rechten van de verkopers en de belangen van de consumenten.
De sancties tegen Alibaba maken deel uit van een campagne van de overheid om monopolievorming tegen te gaan, in het bijzonder in e-commerce en online financiële diensten. De verantwoordelijken van de voornaamste technologiebedrijven zijn op 13 april bij de State Administration for Market Regulation geroepen. Daar kregen de internet platformen de ondubbelzinnige boodschap dat het moet gedaan zijn met het overtreden van de regels. Het gaat vooral om het misbruiken van hun dominerende positie op de markt, het opstapelen van verliezen om een dominante positie te verwerven, de privacy van de gebruikers schenden en het toelaten van minderwaardige producten op hun platform.
De regelgever stelde vijf eisen: geen chaotische kapitaalverhogingen, eerlijke concurrentie, streven naar innovatie, geen misbruik van algoritmen die de rechten van de gebruikers schenden, en het gebruik van open en gedeelde technologische ecosystemen.
De bedrijven krijgen een maand tijd om hun zaken op orde te brengen. Daarna zullen strenge straffen volgen. In de vergadering zaten 34 bedrijven, waaronder giganten zoals JD.com, Pinduoduo, Meituan, Bytedance, Tencent, Netease enz.
Het Chinese parlement werkt momenteel aan een verstrenging van de antimonopoliewet van 2008 voornamelijk om ze beter toepasselijk te maken op de internetgiganten
Bronnen: Caixin, Financial Times, Reuters, Global Times
