In meerdere artikels op Chinasquare hebben we de Chinese visie op democratie (whole process democracy) met behulp van een cultuurmodel uiteengezet. Hier willen we die meer theoretische uitleg aanvullen met een heel praktisch voorbeeld: de overheidshotline 12345. Iedere Chinese burger kan daar terecht met een klacht over iedere overheidsorganisatie. Op de sociale media zijn de meeste gebruikers positief over de effectiviteit van deze dienst.
Het logo van 12345; foto Baidu (disclaimer)
De theorie
Zoals in een eerder artikel vermeld, meet het cultuurmodel culturen volgens zeven dimensies. Een ervan is Universalisme – Particularisme. Deze meet of een cultuur meer gericht is op universele wetten of op specifieke omstandigheden (uitzonderingen). Dit is één van de essentieelste verschillen tussen westerse en niet-westerse culturen.
Waar het Westen hamert op het handhaven van een ‘rule-based world’, antwoorden niet-westerse naties steevast dat concrete problemen niet enkel aan de hand van universele regels opgelost kunnen worden, maar dat aspecten van het moment (b.v. welke personen zijn erbij betrokken en wat is hun onderlinge relatie, tegen welke achtergrond is het probleem opgekomen, etc.) ook belangrijk zijn. Je hoeft geen politicoloog te zijn om in te zien dat dit verschil een grote invloed moet hebben op de perceptie van democratie binnen een cultuur.
De praktijk
Volgens de officiële definitie is de overheidshotline 12345 een openbaar dienstenplatform dat door de overheden van verschillende steden is opgezet om urgente zaken telefonisch aan te pakken. Het is via diverse media (SMS, Weibo, WeChat, enz.) ieder uur van iedere dag bereikbaar. Je hoeft niet te lang te wachten om een levende medewerker aan de lijn te krijgen. Deze hotline is opgericht om het niveau van dienstverlening aan de burgers te verbeteren, om te bevorderen dat bestuurders volgens de wetten handelen, om het burgerlijk bestuur te vernieuwen en de legitieme rechten en belangen van natuurlijke personen, rechtspersonen en andere organisaties te beschermen.
In december 2016 werd de nationale standaard voor de ‘Hotlinedienst van de Overheid’, die drie jaar in Ji’nan, de hoofdstad van de provincie Shandong, getest was, officieel vrijgegeven voor uitwerking in het hele land. Sinds 2021 hebben Beijing en Shanghai ook speciale hotlines voor minderjarigen. Zelfs buitenlanders melden goede ervaringen met de hotline.
Voorbeeld
Iemand vroeg op het discussieplatform Quora of Chinezen niet liever in een democratie zouden leven. Hier is een interessant antwoord.
Ik woon in Beijing. Op een dag in de winter van 2022 ging ik winkelen en ontdekte ik dat er een hoop zand op de stoep lag in de straat naast mijn woonwijk (shequ; de kleinste administratieve eenheid in een Chinese stad). Daar deze de weg blokkeerde moest ik van mijn fiets stappen om er omheen te komen.
Ik belde 12345, een soort hotline van de burgemeester, en meldde aan de receptioniste wat ik zag. Daarna vergat ik het telefoontje.
De volgende dag belde een man die zei dat hij de ambtenaar van het wijkcomité was. Hij meldde dat ze de klacht die ik had ingediend bij de 12345-hotline hadden opgelost. De berg zand was verwijderd. Hij smeekte me om, wanneer het mij uitkwam, opnieuw te controleren of alles in orde was en als 12345 me zou terugbellen voor de resultaten, hen dan te vertellen dat alles op tijd was afgehandeld.
’s Middags belde 12345 mij inderdaad terug. Ik vertelde hen dat ik het dubbel had gecontroleerd en dat het zand verwijderd was. De receptioniste vroeg me toen of ik tevreden was met het resultaat of niet. Natuurlijk zei ik ja. Niets meer om over te klagen.
Echte democratie
Ik weet niet of dit democratie is of niet. Want ik ben maar een gewoon mens, een burger; helemaal geen ambtenaar, machtig man, rijkaard of CCP-lid.
Hoe je democratie definieert weet ik niet. Als het gaat om al die oude mannen die ruzie maken in het parlement, vechten om de zetels en verkiezingen, dan lijkt er in China een gebrek te zijn aan dit soort dingen. Maar als democratie betekent dat de suggesties van een gewone burger worden gerespecteerd en vriendelijk worden afgehandeld en dat redelijke klachten worden geaccepteerd en aangepakt, dan begrijp ik dat er in China democratie is.
Veel van onze Chinese vrienden en kennissen hebben soortgelijke ervaringen. Problemen worden niet altijd zo snel opgelost als in dit voorbeeld, maar over het algemeen zijn gebruikers tevreden.
Cultuur
Wat is hier aan de hand in termen van culturele dimensies? In het universalistische Westen kiezen we wetgevende vertegenwoordigers op verschillende niveaus, met als hoogste het parlement. Deze blijven een vast aantal jaren in functie en maken universeel geldende regels en wetten om problemen op te lossen. De wetgevers moeten zich steeds weer bewijzen door veel te discussiëren, interviews te geven, bezoeken af te leggen, etc., waarbij ze beloven de problemen waar de burgers mee te maken hebben op de agenda te zetten. Doch in de praktijk uiten burgers een constante stroom van klachten die er op neerkomen dat de gekozen wetgevers veel praten, maar weinig voor elkaar krijgen.
In het particularistische China geven burgers niet veel om het kiezen van raden op een moment dat ze geen specifieke problemen hebben. Ook zijn ze niet onder de indruk van wetgevers die roepen dat ze hun belangen dienen, eveneens op een moment dat ze geen specifieke klachten hebben. Maar waar ze wel belang aan hechten is een luisterend oor op momenten dat ze in interactie met een concrete overheidsorganisatie tegen een specifiek probleem aanlopen. De hotline 12345 is zo’n oor, dat bovendien niet alleen luistert, maar ook oplossingen realiseert.
Bronnen: Quora, Baidu, Friends of Socialist China, CGTN, eigen observaties van de auteur in China
Geïnteresseerden verwijzen wij graag naar de volgende artikelen:
Chinese democratie versus westerse democratie
Hoe zit het met China’s ‘whole-process people’s democracy’?
‘it’s the culture, stupid’ – deel 1
‘it’s the culture, stupid’ – deel 2
Voor een vergelijking tussen de democratische ideologie van Confucius en Aristoteles, dat ook ook 12345 bij de discussie betrekt, zie:
Chinese democracy a blend of traditional wisdom, innovation
