Afgelopen weekend hebben meer dan 1,3 miljoen burgers van Hongkong hun stem uitgebracht bij de verkiezingen voor een nieuw parlement. De kiezers lieten een sterke voorkeur zien voor vertegenwoordigers die met de rest van China willen werken voor de nationale welvaart en vooruitgang. Wel was de opkomst laag.
De Legislative Council (LegCo), zoals het parlement van Hongkong heet, zal uit 90 leden bestaan.
Samenstelling parlement
De LegCo bestaat uit de onrechtstreeks verkozen vertegenwoordigers van binnen het verkiezingscomité en de beroepsgroepen (de functionele kiesdistricten) en de rechtstreeks verkozen vertegenwoordigers van de geografische kiesdistricten. Ongeveer 1,35 miljoen kiezers, dat is 30,2 % van het totale electoraat – brachten zondag hun stem uit in die geografische kiesdistricten, het laagste aantal sinds dit soort verkiezingen wordt gehouden. Het cijfer lag ver onder de recordhoogte van 58,3 % in de vorige LegCo-verkiezingen (2016). Een vergelijkbaar lage opkomst (32,2%) was er in de zogenaamde functionele kiesdistricten (de afgevaardigden van beroepssectoren). In het verkiezingscomité van 1448 leden brachten dan weer 1426 burgers (98,5 %) hun stem uit. Volgens de South China Morning Post was ongeveer 2 % van het totale aantal stemmen blanco of ongeldig. In 2016 was dat 1,5 %.
Erfenis
Voor de zevende keer werden in de Speciale Administratieve Regio Hongkong (Hong Kong Special Administrative Region, HKSAR) deze parlementsverkiezingen gehouden. De eerste verkiezing na de terugkeer van Hongkong naar China dateert van 1998. Pas drie jaar eerder had het Verenigd Koninkrijk, dat van 1842 tot 1997 (met uitzondering van 1941 – 1945) Hongkong bezet hield, de Legislative Council laten verkiezen. Ook toen gebeurde dat onrechtstreeks in een verkiezingscomité en in functionele kiesdistricten van de beroepsgroepen en rechtstreeks via de geografische kiesdistricten.
Controversieel
Een verklaring voor de lage opkomst is het controversiële karakter van de verkiezing na twee jaar van chaos, geweld en inmenging uit het buitenland die een grote verdeeldheid onder de bevolking hebben teweeggebracht. Daarbij komt het effect van de crisis veroorzaakt door COVID-19, waardoor de verkiezing trouwens een jaar moest worden uitgesteld. Dit jaar heeft het Chinese parlement bovendien door belangrijke wijzigingen in de kieswet het aantal rechtstreeks verkozen leden van de LegCo verminderd van 35 naar 20 en dat van de onrechtstreeks verkozen vertegenwoordigers verdubbeld van 35 naar 70. Zo werd bijvoorbeeld het verkiezingscomité (dat onrechtstreeks tussen de kandidaten kiest) uitgebreid van 1200 naar 1448 leden. Verder is de screening van de kandidaten strenger geworden. Wie opkomt voor onafhankelijkheid, de hulp van buitenlanders vraagt tegen de nationale staat (de Volksrepubliek) of de centrale regering wil omverwerpen, en al wie oproept tot gewelddadig protest, zal voortaan als kandidaat worden geweigerd door een pas opgericht comité. Deze instelling krijgt advies van het ‘Comité voor de bescherming van de nationale veiligheid’ opgericht in het kader van de wet op de nationale veiligheid van 2020, en voorgezeten door de regeringsleider.
Vaderlandsliefde voor 1 land met 2 systemen
De controversiële ingrepen hebben tot doel het principe van ‘een land, twee systemen’ op het gebied van de verkiezingen te beschermen. Daartoe moet het luik ‘één land’ van de formule uiteraard behouden blijven. Met het oog op de nationale eenheid worden er twee eisen van vaderlandsliefde gesteld. Politici moeten Hongkong laten functioneren als een integraal onderdeel van China, vandaar de screening gericht tegen separatisme en gewelddadige ondermijning. Politici mogen verder het wetgevende werk in de LegCo niet saboteren om samenwerking met de andere gebiedsdelen van de Volksrepubliek onmogelijk te maken, bijvoorbeeld door filibusteren, het extreem rekken van discussie waardoor een groep volksvertegenwoordigers de stemming voor wetsontwerpen kan uitstellen tot in het oneindige. Dat laatste gebeurde voorafgaand aan de hervormingen in de kieswet zeer vaak. Het was een van de oorzaken dat de LegCo nooit zijn opdracht heeft kunnen uitvoeren om een nationale veiligheidswet aan te nemen, zodat ten slotte het nationale Chinese parlement, het Nationaal Volkscongres, de veiligheidswet heeft moeten opstellen.
Oppositie weg of door kiezers weggestemd
De diversiteit in de achtergrond en het gedachtegoed van de verschillende politieke organisaties blijft gewaarborgd. Er kwamen bij de verkiezingen van afgelopen weekend wel degelijk kandidaten op van politieke partijen die kritisch zijn over het nationale beleid of gematigde voorstanders van een westerse democratie. De localisten die voor een onafhankelijk Hongkong zijn, stelden zich geen kandidaat omdat hun kandidatuur toch geen kans maakte. Ook de pandemocraten die een snellere en meer verregaande ontwikkeling naar een westerse democratie willen en die solidair blijven met de localisten, zelfs als die voor gewelddadige actie zijn, bleven weg. Uiteindelijk streden dit jaar in het kiesdistrict van het verkiezingscomité 51 kandidaten om 40 zetels; in de functionele kiesdistricten (de beroepsgroepen) streden 67 kandidaten om 30 zetels, en in de geografische kiesdistricten streden 35 kandidaten om 20 zetels. Zoals regeringsleider Carrie Lam stelde, maakten de kiezers niet alleen duidelijk wie ze als vertegenwoordigers in de LegCo wilden zien, maar brachten ze ook hun stem uit om het hervormde kiesstelsel, volgens Lam overigens een sterk verbeterd stelsel, te ondersteunen. De grote overwinnaar is de Democratic Alliance for the Betterment and Progress of Hong Kong (DAB) die 19 van 90 zetels behaalt, zes zetels meer dan bij de vorige verkiezing voor LegCo. De DAB kreeg meer dan 688.000 stemmen en liet daarmee alle andere partijen ver achter zich.
Resultaten en namen
De resultaten en de namen van de verkozen volksvertegenwoordigers en hun partijen zijn te vinden op Wikipedia via de link votes summary . Dat is het onderste deel van het lemma over de LegCo verkiezingen 2021. De auteurs van dat hoofdstuk van Wikipedia spreken van drie soorten partijen: pro-Beijing, (pro)democraten en non-establishment. Deze termen sluiten aan bij de terminologie in de westerse berichtgeving die mondiaal dominant blijft. Daarom is het begrijpelijk dat diegenen die de moeite genomen hebben om de uitslagen snel te verzamelen en nauwgezet op Wikipedia te plaatsen ze ook gebruiken. Deze termen blijven echter onnauwkeurig en partijdig. Om maar één belangrijk element te noemen: de partijen die het stempel pro-Beijing krijgen zijn in werkelijkheid voorstander van de nationale eenheid van China en zien hun regio Hongkong als een inherent deel van het land. Ook zij zijn (pro)democratisch. Hun kiezers kunnen zich in verschillende politieke programma’s vinden en zijn voorstander van een eigen politiek systeem dat anders is dan dat van de andere onderdelen van de Volksrepubliek. Dit is vervat in de formule ‘1 land, 2 systemen’. Ook de partijen die de titel non-establishment of (pro)democratisch hebben gekregen verdedigen die formule of beweren dat te doen.
Hoe nu verder?
Het is niet verwonderlijk dat die partijen en kandidaten een afgetekende overwinning behaalden die het duidelijkste te kennen gaven Hongkong in welvaart en sociale voorzieningen te laten vooruitgaan via een loyale samenwerking met de omliggende regio en met de andere Chinese provincies. De centrumpartijen en gematigde liberale democraten leden bij de kiezers die kwamen opdagen een zware nederlaag. Het neemt echter niet weg dat een groot deel van de bevolking in Hongkong eraan twijfelt dat de nationale regering wel van plan is het specifieke democratische systeem waarvan de HKSAR geniet verder te verbeteren en te ontwikkelen. Om hun harten en geesten te winnen heeft Beijing nog wat overtuigingswerk voor de boeg. Niet toevallig heeft onmiddellijk na de LegCo-verkiezing de regering een witboek gepubliceerd getiteld ‘Hong Kong: Democratic Progress Under the Framework of One Country, Two Systems’. De volledige tekst daarvan kunt u bij het persbureau Xinhua lezen.
Bronnen: Xinhua, South China Morning Post, Wikipedia, Global Times
