De Chinese regering wil staatsondernemingen met te veel schulden herstructureren door omzetting van schuld in kapitaal en door overnames.
Beijing heeft een richtlijn uitgevaardigd om de zware schuldenlast van sommige staatsbedrijven te verlichten. De regering is niet van plan deze bedrijven met subsidies te redden. Wie zich in de penarie gewerkt heeft zal het voelen. En er komen geen van bovenaf opgelegde overnames. Bedrijven met goede vooruitzichten zullen met hun schuldeisers moeten onderhandelen over omzetting van schuld in aandelen. De anderen moeten maar een partner zoeken die bereid is het noodlijdend bedrijf over te nemen of failliet gaan.
Onlangs ging het staatsbedrijf Dongbei Special Steel Group uit Liaoning failliet; sinds maart kon het een schuld van één miljard Hongkong dollars niet terugbetalen. Richtlijnen van de overheid komen dan ook niet te vroeg.
De Chinese (staats)bedrijven hebben een hoge schuldgraad. Dat is niet uitzonderlijk voor een ontwikkeld land, maar wel voor een ontwikkelingsland. Vooral buitenlandse experts maken zich daarover zorgen, en het IMF drong al enkele keren officieel aan op de verlichting van de schuldgraad. De hoge schuldgraad is mede veroorzaakt door het anti-crisisplan van 2008-9. Om de economie draaiende te houden konden (staats)bedrijven toen gemakkelijk investeringskredieten van de staatsbanken krijgen. Die investeringen gingen ook gedeeltelijk naar onrendabele projecten. In sommige sectoren zoals staal ontstond overcapaciteit. De lokale overheden houden vaak bedrijven die in de problemen komen kunstmatig in stand omwille van de tewerkstelling. De lokale banken verlengen gewoon de kredieten die toch nooit meer zullen terugbetaald worden. Zo ontstaan ‘zombies’.
Geen respijt voor zombies
Volgens de richtlijnen komen zombies niet in aanmerking voor het omzetten van schuld in kapitaal. De overheid zal banken niet verplichten om hun vorderingen op bedrijven om te zetten in aandelen en de operaties evenmin subsidiëren. Banken en bedrijven met tijdelijke moeilijkheden maar een potentieel op lange termijn moeten de voorwaarden van omzetting onder elkaar afspreken, met de hulp van officiële agenten, en er zelf de gevolgen van dragen. De omzetting gebeurt via investeringsbedrijven van de staat. Daardoor verdwijnt de dubieuze schuld uit de boeken van de bank, die zo sterker wordt en meer middelen vrij krijgt voor nieuwe kredieten. De regering zal er alleen op toekijken dat alles correct volgens de regels verloopt.
Sommige experts vreesden dat de richtlijn zombies toch nog zou toelaten via omzetting hun schulden verder voor zich uit te schuiven. Er staat namelijk geen precieze criteria in om te bepalen wat een zombie is. In mei verscheen in het partijblad Renmin Ribao een openlijke aanval op het ontwerp van richtlijn. Buitenlandse waarnemers betwijfelen nu nog of de regering haar plannen consequent zal doorvoeren, zeker wanneer bedrijven definitief met banenverlies dreigen te sluiten.
Bedrijven met slechte vooruitzichten kunnen opgaan in een sterker bedrijf dat hun schulden overneemt of failliet gaan.
De richtlijn zal samengaan met een ‘gematigd soepele’ monetaire politiek van de nationale bank. Die moet er voor zorgen dat de banken voldoende geld ter beschikking hebben om gezonde kredieten te kunnen verlenen, maar niet zoveel dat ze slechte schulden voor zich uit kunnen blijven duwen.
Bronnen: Xinhua, South China Morning Post, China Economic Net
