Hoe kunnen academici de cursussen ‘ideologie’ aantrekkelijker maken voor studenten?
Dit artikel is geschreven door professor Xiao Wei van de school voor Marxisme aan de Fudan Universiteit in Shanghai en gepubliceerd op de website ‘ Sixth Tone’. Het geeft een inkijk in de problemen waarmee de ideologische opvoeding kampt en tegelijk ook een beeld van de ideologische opvattingen van de professor zelf.
Elk jaar beginnen 7 miljoen studenten aan een universitaire opleiding. Nadien zal 10% doorgaan voor een master. Aan de universiteit moeten zowel bachelor als master studenten verplichte lessen politiek en ideologie volgen. Voor veel Westerlingen staat het feit dat Chinese studenten verplicht worden lessen Marxisme te volgen zo ongeveer gelijk aan brainwashing – maar dat is een debat voor een andere gelegenheid.
Als professor in Marxisme is mijn bezorgdheid dat de klassen niet altijd interessant zijn voor studenten. De voorbije jaren is bijna alles aan deze lessen, zowel qua vorm als inhoud, radicaal aangepast. Maar toch blijft het hervormen van vervelende, droge en traditionele didactische leermethoden niet gemakkelijk.
De lessen zijn sinds 1949 al vele keren veranderd. Vandaag moeten bachelor studenten vier klassen volgen: Basisbeginselen van het Marxisme; Inleiding tot de denkwijze van Mao Zedong en het socialisme met Chinese eigenschappen; Moderne Chinese geschiedenis; Ideologische en morele beginselen en de grondslagen van de wet. Master studenten krijgen een cursus ‘ Socialisme met Chinese eigenschappen: Theorie en Praktijk’. Doctoraalstudenten doen het met ‘Chinees Marxisme en de hedendaagse wereld’. Daarbuiten zijn er nog keuzevakken voor studenten die het onderwerp meer willen uitdiepen.
Begin dit jaar gaf de minister van onderwijs Chen Baosheng toe dat cursussen Marxisme ‘niet aantrekkelijk zijn en te weinig focus hebben’. Volgens hem komt de lage inzet voor lessen over politieke en ideologische theorie doordat de ‘inhoud niet aansluit bij de noden van de studenten. De samenstelling van de cursussen is verouderd, de methoden zijn primitief en de verpakking is niet trendy.’
Andere wegen
Tian An Men is geen taboe
Mijn universiteit probeert in te gaan tegen de breed verspreide negatieve perceptie van cursussen politieke ideologie. Wij leraren moedigen studenten aan om te discussiëren, vragen te stellen en na te denken over de hete hangijzers in verband met het moderne China en de rest van de wereld. Om het debat te stimuleren geven we de studenten vragenlijsten zodat we beter weten wat zij interessant vinden. We behandelen deze vragen dan vanuit het Marxisme en het socialisme met Chinese eigenschappen.
Het is al bijna dertig jaar geleden dat de USSR instortte, en deze mislukking blijft een voortdurend onderwerp van reflectie door de Chinese overheid en intellectuele kringen.
Onze leraren zijn ook enthousiast bezig met de studenten te leren een antwoord te vinden op delicate vragen zoals het vertragen van de economische groei en de kwaliteit van de Chinese economische ontwikkeling, het milieubeleid, het leiderschap door de Partij, en de rechtstaat. Regelmatig raken de discussies aan gevoelige politieke onderwerpen zoals de Occupy Central beweging in Hongkong en zelfs de meer tumultueuze gebeurtenissen sinds het invoeren van hervormingen in de late jaren 70.
Onze benadering leidt tot veel levendige discussie tussen leraren en studenten en zorgt voor een dynamische sfeer in de klas. We hopen dat we via dergelijke positieve interactie de studenten kunnen overtuigen de officiële standpunten over de belangrijke maatschappelijke waarden te aanvaarden, eerder dan hen te dwingen mechanisch wat feitjes te reciteren om door het examen te geraken.
Uiteraard moeten leraren die met de studenten willen discussiëren of hen emotioneel bij de zaak betrekken zelf een solide academische achtergrond hebben, plus een brede wereldvisie, en een doorgedreven opleiding in spreken voor publiek. Daarom werven we leraren aan uit verschillende domeinen van de menswetenschappen, die bijna allemaal in het buitenland gestudeerd hebben of aan uitwisseling met het buitenland deden. Hun klassen gaan over meer dan de Marxistische denkers. Studenten verkennen samen met de leraren het werk van eclectische filosofen en economisten zoals John Rawls, Amartya Sen, Hannah Arendt en zelfs moderne denkers als Thomas Piketty.
Geen eenheidsdenken
Veel kan, maar niet meer dit
Veel pedagogische aanpassingen komen door de lessen die China getrokken heeft uit het economisch en ideologisch ineenstorten van de Sovjet-Unie. De redenen voor het ineenstorten van de Sovjet-Unie zijn complex en multidimensionaal, maar één ervan was zeker de ideologische mislukking.
De ideologische opvoeding in de Sovjet-Unie was sterk doctrinair, stond los van de realiteit, was verouderd, en had geen band met het leven ven het volk. Ze zweeg over de uitdagingen, de vragen en de langdurige mistoestanden in het echte leven. Daardoor kweekte men een afkeer van de officiële ideologie, in het bijzonder binnen de rangen van intellectuelen en jonge studenten. Ondertussen werden de uitspraken en ideeën van dissidenten privé verspreid, wonnen ze aan sympathie en vonden ze weerklank bij de gewone bevolking.
Wij willen een ‘à la carte’ benadering gebruiken om de beste producten te absorberen van zowel de oude als de nieuwe tijd, van China en het buitenland.
Belangrijk is dat de opvoeding over waarden aan de universiteit meer en meer de nadruk legt op de bekwaamheid om zelf te beslissen. De Chinese maatschappij is meer open, en alle soorten ideologieën zijn binnengestroomd. Chinese universiteiten willen een generatie jonge studenten opleiden die in staat zijn voor zichzelf te beslissen welke concepten van buitenaf waardevol zijn, eerder dan passief elk nieuw idee dat ze tegen komen te aanvaarden.
Opvoeding over waarden focust ook steeds meer op inclusiviteit. Binnen de snelle sociale ontwikkeling van China is er plaats voor verschillende soorten waarden. Van daaruit zal een consensus ontstaan die de kracht van elk apart idee zal gebruiken. We denken aan een bekende uitspraak van Mao:’Laat het verleden het heden dienen en het buitenland China’. Vandaag betekent dat een ‘à la carte’ benadering om de beste producten van vroeger en nu, van China en het buitenland te absorberen. En wanneer jonge mensen afwijkende meningen hebben, dan is het met redelijke argumenten dat we ze proberen te overtuigen.
In onze lessen integreren we meer en meer centristische politieke standpunten. In het begeleiden van de ontwikkeling van een waardenstelsel mogen we onze principes niet opgeven – specifiek het leiderschap door de Communistische Partij en het socialisme met Chinese eigenschappen- maar toch nieuwe ideeën niet met vrees tegemoet treden. Tegelijk dienen we waakzaam te blijven voor oproer veroorzaakt door extremistische visies, zoals het openlijk omarmen van westerse regeermethoden of een terugkeer naar de chaos van de Culturele Revolutie.
Tenslotte vergt opvoeding in waarden ook meer en meer innovatie, iets wat de regering constant benadrukt heeft sinds het begin van de hervormingen in 1978. Veel Chinezen vinden nu dat men buitengewone ontwikkelingsmogelijkheden niet door de vingers mag laten glippen. In een geglobaliseerde en geïnterconnecteerde tijd kan opvoeding over waarden niet blijven steken in het verleden. Zowel in het verspreiden van ideeën, het systeem van lesgeven, of het gebruik van technologie willen we oude praktijken opzij schuiven om plaats te ruimen voor nieuwe. Alleen zo kan men van opvoeding over waarden iets maken waar jonge mensen echt interesse in hebben.
Bron: website ‘Sixth Tone‘, http://www.sixthtone.com/news/1000561/full-marx-for-creativity-reforming-political-education-in-china
