Dit artikel van Ed Sander verscheen eerder op de website China2025.nl. Het biedt een zeldzaam inzicht in de werking van de Chinese staatsmedia. Het is het eerste in een reeks van twee.
Staatsmedia 2.0: The Paper en Sixth Tone
Ik moet bekennen dat ik tot vorig jaar zelden (Engelstalige) Chinese media lees. Ik heb het wel een tijdje gedaan toen ik in 2011 in China arriveerde, maar kwam al snel tot de conclusie dat het nieuws in publicaties zoals bijvoorbeeld de China Daily behoorlijk gekleurd was. Niet dat dit niet het geval is in de internationale media, die op hun beurt een soms erg eenzijdige kijk op China geven, maar in de Chinese staatskranten lag de subjectiviteit er wel erg dik bovenop. Ik stoorde me vooral aan de ogenschijnlijk westerse verslaggevers die de Chinese standpunten over bijvoorbeeld de mensenrechten verdedigden (een recent voorbeeld in de China Daily zorgde voor veel ophef). Mede dankzij opzettelijk provocerende publicaties als de Global Times heeft het tot 2016 geduurd voor ik weer Chinese media ben gaan lezen, tot er begin 2016 een nieuw e-zine genaamd Sixth Tone werd opgericht. Deze website werd al snel een van mijn favoriete bronnen voor nieuws en special interest-artikelen over China.
The Paper
Sixth Tone is een Engelstalige spin-off van de in 2014 opgerichte nieuws-app Pengpai, ook wel bekend als The Paper. The Paper is op haar beurt weer een spin-off van de Oriental Morning Post en deze drie publicaties behoren tot de Shanghai United Media Group en staan daarmee onder controle van de Chinese overheid. The Paper werd al snel erg populair onder China’s hoogopgeleide post-90’s generatie, omdat het, in tegenstelling tot reguliere staatsmedia die veelal de officiële partijcommunicatie herhalen, originele content van hoge kwaliteit bood, opgediend in hapklare brokjes met veel multimedia. Veel andere media in China hebben geen vergunning om hun eigen content te maken.
The Paper richtte zich bij de lancering al direct op de online, veelal jongere, lezer en laakte daarbij het gebruik van overduidelijke propaganda. Het publiceerde kritische stukken, o.a. over de corruptie van Ling Jihua, voormalig rechterhand van ex-president Hu Jintao, wiens zoon in 2012 omkwam in een spraakmakend ongeluk met een Ferrari. Het artikel dat over Ling verscheen in The Paper kwam Xi Jinping waarschijnlijk erg goed van pas bij het uitschakelen van zijn politieke tegenstanders. Dergelijke roddelachtige content was voor The Paper een belangrijke succesfactor. De online krant had zelfs een speciale sectie genaamd ‘打虎记’, ‘Jacht op Tijgers Rapport’, een verwijzing naar Xi’s jacht op hooggeplaatste corrupte overheidsambtenaren. Daarnaast had The Paper de zegen van China’s voormalige ‘internet opperhoofd’ Lu Wei, die momenteel zelf wordt onderzocht voor corruptie, en zijn opvolger Xu Lin.
Hoewel het de grenzen opzoekt van wat mogelijk is ligt The Paper ook regelmatig onder vuur voor haar pro-partij-content. Een kritische evaluatie uit juli 2016 door David Bandurski wees daarnaast uit dat een groot deel van de content van The Paper niet meer is dan herpublicatie van nieuws uit andere staatsmedia en dat eigen content vooral verslaggeving over wangedrag door lokale overheidsfunctionarissen betreft.
Sixth Tone
Na het succes van The Paper werd in 2016 Sixth Tone gelanceerd voor een internationaal publiek, een activiteit die goed aansloot bij Xi Jinping’s wens om het verhaal over China op de juiste wijze aan de buitenwereld te vertellen. De naam van Sixth Tone refereert aan de wens om het nieuws in een ‘andere toon’ te brengen dan de 5 bekende tonen van het Mandarijn.
De Shanghai United Media Group (SUMG) investeerde bij de start 30 miljoen RMB in Sixth Tone. Colum Murphy, Editorial Director bij Sixth Tone vertelde in een interview met Young China Watchers:”De connectie met SUMG heeft geholpen doordat ze geldschieters zijn. De meeste media startups staan onder druk om snel winstgevend te worden. Ik kan zeggen dat het hebben van die financiële steun een beetje van die druk wegneemt, zodat we ons kunnen concentreren op het vertellen van geweldige verhalen. We hebben ook het geluk dat The Paper een zusterpublicatie is; het is veel groter en heeft meer mogelijkheden om nieuws te verzamelen dan wij. Toch beschouwen we onszelf niet als een Engelstalige versie van The Paper.” Volgens Murphy wil Sixth Tone de menselijke kant van het nieuws verslaan en andere kanten van het land belichten dan enkel de grote First Tier steden. Het Sixth Tone-team bezoekt dan ook plekken waar reguliere Engelstalige media zelden komen.
Censuur
De grote vraag blijft hoe vrij Sixth Tone is in het publiceren van materiaal. Over censuur zei Murphy in het interview: ”We maken deel uit van SUMG. Het werken in media in China is beladen met gevoeligheden en obstakels. Het is geen gemakkelijke omgeving om in te opereren. Er zijn momenten waarop een verhaal waar we aan hebben gewerkt om welke reden dan ook niet wordt gepubliceerd. Dit zijn de beperkingen van het werken in China. Het zou verkeerd zijn te zeggen dat ze niet bestaan en dat ze ons niet beïnvloeden. Toch hebben we in de afgelopen anderhalf jaar verhalen geschreven die je waarschijnlijk niet zou zien in publicaties zoals de China Daily. Veel mensen, waaronder wijzelf, zijn hierdoor verrast.”
Wei Xing, een redacteur met ruim 7 jaar ervaring bij de Oriental Morning Post en The Paper was een van een van de oprichters van Sixth Tone, maar maakte al snel na de lancering van de website de overstap naar Pear Video. Tijdens de begindagen van Sixth Tone beweerde Wei dat ze minder last zou hebben van censuur omdat het een startup was en geen last had van de door politiek doordrongen bureaucratie van veel andere mediabedrijven. Toen Wei in een interview met The New York Times gevraagd werd naar censuur bij Sixth Tone zei hij: ”Soms komen er na publicatie opmerkingen van bepaalde overheidsinstanties”. Wei kon echter geen concrete voorbeelden noemen…
Dansen aan de ketting
Om een gevoel te krijgen van de mogelijke invloed van censuur op publicaties als The Paper en Sixth Tone hoef je enkel het kruimelspoor omhoog te volgen. De Oriental Morning Post is o.a. bekend van haar verslaggeving omtrent het melamine-melkschandaal in 2008, maar ook vanwege het ontslag dat Jian Guangzhou, de journalist die het schandaal had onthuld, vier jaar later bij die krant nam in een tijd waarin redacteuren van de krant verhalen over corruptie in de kiem begonnen te smoren. Toen Jian op Sina Weibo, China’s microblog, begon te refereren aan zaken waar hij niet meer over kon schrijven en zijn managers daar niet van gecharmeerd waren, besloot hij dat het tijd was om te vertrekken. Jian kondigde op hetzelfde Sina Weibo zijn vertrek aan: “Ik heb 10 jaar bij de Oriental Morning Post gewerkt, een tijd waarin ik de meest waardevolle jonge jaren, mijn verdriet, mijn dromen en gevoelens in mijn puurste idealen heb uitgestort. Nu is mijn ideaal dood, dus het is tijd om te vertrekken. Pas goed op jezelf, broeders!” In een interview vertelde Jian dat de media altijd verbonden zullen zijn aan de staat en dat zelfs bij een bepaalde mate van persvrijheid het een kwestie is van ‘dansen aan de ketting’.
Fang Kecheng, een voormalig journalist bij Southern Weekly, beschreef The Paper op het Q&A-platform Zhihu als een unieke hybride: “The Paper heeft het gezicht van commerciële media, maar het hart van de staatsmedia. The Paper is een van de experimenten van de overheid om nieuwe media in te zetten voor propaganda en het lijkt tot nu toe erg succesvol te zijn.”
Het oorspronkelijke artikel verscheen op china2025.nl
De website van Ed Sander is chinatalk.nl
