Is het huidige China marxistisch? Herdenkingsplechtigheden voor de 200ste verjaardag van Marx op zaterdag 5 mei, in Beijing, Brussel en Trier, geven een aanwijzing dat Marx voor de Chinese communisten springlevend is.
De grootste herdenking vond plaats in de Grote Hall van het Volk (het parlementsgebouw) in Beijing. Daar was de volledige leiding van de communistische partij (CPC) aanwezig. Partijvoorzitter Xi Jinping hield er een toespraak.
Beijing: marxistische principes combineren met de realiteit van China
Xi Jinping loofde Marx als leraar voor de revolutie van proletariërs en werkers wereldwijd, als belangrijkste stichter van het marxisme en stichter van marxistische partijen. Hij is de man die het pad uitgezet heeft voor het internationale communisme en is de grootste denker van de moderne tijden.
Xi benadrukte de verdiensten van Marx in het ontdekken van de wetten van de geschiedenis. Hij toonde de weg naar bevrijding van de mensheid en naar ‘een ideale maatschappij zonder onderdrukking of uitbuiting, waarin elke mens van gelijkheid en vrijheid kan genieten’.
Volgens Xi is het marxisme een open theorie die steeds verder ontwikkeld wordt in de loop van de tijd. Daardoor is het ‘altijd in staat jong te blijven en nieuwe vragen in de loop van de ontwikkeling te bestuderen en kan het antwoorden formuleren op de uitdagingen waar de menselijke maatschappij voor staat’.
‘Er kunnen tegenslagen opduiken voor het socialisme in de wereld, maar de algemene trend voor het mensdom is nooit veranderd en zal niet veranderen’.
Xi stelde dat de CPC de fundamentele principes van het marxisme combineert met de realiteit van hervormingen in China en het zich open stellen naar de buitenwereld. Het resultaat is een veel welvarender China onder de vlag van het ‘socialisme met Chinese eigenschappen’.
Behalve de herdenkingsplechtigheid is in Beijing ook een conferentie met internationale experts gehouden over ‘Marxisme en de toekomst van de mensheid’.
Levendig debat in Brussel
Marx verbleef in Brussel van 1845 tot 1848. Het waren cruciale jaren waarin hij en Engels evolueerden van radicale liberalen met sociale bekommernis naar communisten. Dat resulteerde in het schrijven van hun belangrijke principeverklaring, het Communistisch Manifest, in Brussel.
Daarom heeft de Chinese Vereniging voor Vriendschap met het Buitenland, die een soort parallel diplomatiek kanaal is, gekozen voor een internationale herdenkingsplechtigheid in Brussel. Samen met de Vereniging België-China werd een seminarie over Marx georganiseerd. De vicevoorzitter van de Chinese vereniging nam eraan deel. Ook Chinese professoren aan de afdeling marxisme van de nationale en provinciale partijscholen en de ngo denktank Charhar kwamen over. Van Europese zijde waren er experts uit België, Frankrijk en Zwitserland en een vijftigtal belangstellenden.
De interventies van Chinese zijde en ook enkele Europese behandelden de manier waarop China vandaag het marxisme concreet toepast. Die interventies en het bijzonder levendig debat achteraf draaiden vooral rond de vraag hoe privébedrijven en een belangrijke kloof tussen arm en rijk in China gecombineerd kunnen worden met het marxistisch streven naar afschaffing van uitbuiting en gelijkheid. Chinese experts betoogden dat Marx de afschaffing van de uitbuiting onder het socialisme en uiteindelijk van de ongelijkheid onder het communisme mogelijk acht dank zij de grote ontwikkeling van de productiekrachten. In een op wereldvlak nog steeds relatief arm land als China kan dat nog niet volledig en is voorlopig nog de eerste taak de ontwikkeling van de productiekrachten.
Het seminarie en debat toonden aan dat het marxisme in China vandaag geen dode wetenschap is maar wel degelijk een wetenschappelijke methode om antwoorden te zoeken op hedendaagse vragen.
Trier: Marx meer dan levensgroot
foto Xinhua
De dag voordien ondernam de Chinese delegatie een begeleide wandeling naar plaatsen uit het leven van Marx in Brussel. Ze bezochten onder meer de herberg De Zwaan op de Grote markt, waar Marx aan Duitse arbeiders les gaf over de kapitalistische economie.
In Trier, de geboorteplaats van Marx in 1818, is op zijn verjaardag een standbeeld van 5,5 meter hoog onthuld. Het is een geschenk van China aan de stad. In de stad vinden momenteel verschillende tentoonstellingen en activiteiten plaats om de geboorte van Marx te herdenken. Trier heeft ook een permanent Marx-museum.
