De wijnbouw werd vorige eeuw in het Tibetaans gebied ten noorden van Yunnan geïntroduceerd door missionarissen voor hun miswijn. Sinds een vijftiental jaren wordt de wijnbouw door de lagere overheid in het gebied gestimuleerd en ontstonden ook privéfirma’s. Te Qamdo meer westelijker in Tibet gebruiken de lagere overheden de wijnbouw als middel ter bestrijding van de armoede.
Katholieke missionarissen die hun geloof in Tibet wilden verspreiden stootten telkens op reactie van Tibetaanse boeddhisten die hen zwaar bestreden. Toch slaagden Franse missionarissen midden de 19de eeuw in het vrij bergrijke noordoostelijke deel van Yunnan rond Deqin vaste voet te krijgen soms door zich voor te doen als kooplui. In 1865 werd te Cizhong de eerste kerk gebouwd, maar in 1905 hebben Tibetaanse lama’s zowel de priesters vermoord als de kerk vernield. In 1909 begonnen de gelovigen de bouw van een nieuwe kerk en nog nu is het dorp overwegend katholiek hoewel overwegend etnisch Tibetaans. Zwitserse missionarissen uit het kanton Valais die het werk in de bergen gewoon waren, zorgden in 1930 voor de aflossing van de wacht. Terwijl onder de Fransen de wijnbouw vrij minimaal was, hebben de Zwitsers de wijnbouw uitgebreid. Een artikel uit 1948 maakt gewag van de productie van 660 liter wijn met alcoholgraad van 9,5%. Het wijnbouw werd een vrijetijdsbesteding en het drinken vond niet enkel meer in de mis plaats, maar ook als ontspanning.
De eerste interesse om wijn te verbouwen buiten de kerkelijke tuinen om, dateert uit 1998 door het gezin van Wu Gongdi die als leek aan het hoofd stond van de kerkfabriek. Deze wijn werd toeristen aangeboden die Zhongdian alias Shangrila kwamen bezoeken. Wu kreeg van 2002 tot 2004 navolging van meerdere gezinnen die druiven gingen planten. De hoofdstad van de prefectuur uit de buurt zette het Shangrila wijnbedrijf op dat voordien gespecialiseerd was in een likeur op basis van gerst. Ze kreeg concurrentie van het privébedrijfSunspirit dat meer de kwaliteit benadrukte. Sunspirit won een zilverprijs in een internationale wedstrijd. De bal was aan het rollen gegaan en de wijn werd aangeboden aan de bezoekers van het natuurgebied rond de Kawagarbo, een van de heilige Tibetaanse bergen. In 2012 besloot een studie van Moet Hennessy dat de streek een van de beste Chinese rode wijnen kon leveren indien het logistiek probleem in de bergen kon opgelost worden. Moet sloot met 12 lokale gezinnen een samenwerkingsakkoord over 50 jaar waarbij hun inkomen gegarandeerd wordt.
Ambtenaren te Deqin maakten in 2011 van de wijnbouw een prioriteit voor de regio. Tegen 2016 cultiveerden 2800 gezinnen zowat 6000 ton druiven wat hen een jaarinkomen van 12000 yuan opleverde, zowat het viervoudige van hun inkomen uit 2010. Na de droogte in 2009 waarvan gedacht wordt dat die veroorzaakt werd door de klimaatwissel zijn ook in het dorp Bucun boeren met het warmere weer overgeschakeld van melk- naar wijnproductie.
A.R.TIBET
De gemeente Naxi is het enige gebied voor de Naxi minderheid in de Autonome Regio Tibet. Het maakt deel uit van het kanton Markam, bevindt zich op 2600 meter hoogte en telt 4557 inwoners. In 2009 werd er de East Tibet Treasure Winery Co opgericht, de eerste wijnfirma in Tibet. Na tien jaar ontwikkeling kan de onderneming meer dan 300 ton wijn per jaar vervaardigen. Een merk won de gouden prijs op de Asian Wine Competition in 2017. In gemeente Shangyanjing die de enige katholieke kerk in Tibet bezit, legt Sonan Chuadzong van het lokaal bestuur uit dat wijnbouw nu een sleutelsector geworden is en verspreid ligt over 200 ha wijngaarden met een jaarproductie van 50 ton. Het kanton Margam telt 666 ha wijngaarden; het bestuur verschaft de wijnbouwers jaarlijks één miljoen subsidie.
In de prefectuur Qamdo zijn vele arme bewoners overgeschakeld naar de wijnbouw. De stad telt 5 bedrijven die druiven verwerken met een jaarlijkse wijnproductie van 600 ton en dit helpt 400 arme personen hun inkomen op te drijven. De cultiveerbare oppervlakte bedraagt 1300 ha en de wijngaarden bevinden zich hoofdzakelijk in de kantons Mangkam (Margam), Zogang, Baxoi en Chagyab. In Mogxoi bereikt de oppervlakte van 211 gezinnen 132 ha waarvan 68 ha al vruchten dragen. Vorig jaar bedroeg het gemiddeld inkomen van de lokale gezinnen 8400 yuan.
Te Margam zegt de manager van een wijnfabriek vorig jaar 2 miljoen aan de boeren te hebben betaald voor 410 ton druiven. De fabriek verpacht 33 ha grond in Naxi voor de groei van de druiven. Voor het werk op het veld betaalt ze 150 yuan per dag. In het kanton Zogang heeft de stad Zhonglinka 467 ha brakke grond omgevormd tot druivenplantages. Een groep uit Xiamen werd onder de arm genomen om de wijnbouw te industrialiseren. Het lokaal filiaal zal naar verwachting 6000 ton druiven per jaar verbouwen. Dit biedt honderd arme bewoners een baan en ook een gedeelte van de winst wordt aan de lokale bevolking uitbetaald als dividend.
Bronnen: Sixthtone, Peoples Daily, Xinhua,
Dissertatie: Terroir in Tibet: Wine production, Identity and Landscape change in Shangri-La, China
