De bekende Palestijnse journalist Ramzy Baroud* heeft relevante kritieken op de berichtgeving over de Chinese diplomatie in het Midden-Oosten. Volgens Baroud geven zijn collega’s van de mainstream media blijk van een beperkte, selectief op het eigen werelddeel georiënteerde visie als ze schrijven over Arabisch-Chinese betrekkingen.
Zo zou de Chinese president Xi Jinping in Saoedi-Arabië vooral met de Arabische leiders zijn gaan praten om gebruik te maken van de onenigheid die ze met de Verenigde Staten hebben inzake mensenrechten en de oorlog in Oekraïne. Daarbij laten veel westerse waarnemers het publiek geloven (of geloven ze zelf) dat ‘de mensenrechten’, samen met andere deugdzame motiveringen, de eerste prioriteit zijn van de agenda van de VS en het westerse buitenlandse beleid.
‘een boodschap aan Washington?’
Hun analyses gaan vaak vooral van westerse belangen uit en daarom letten ze maar op een klein deel van de grotere context. Westerse media willen ons doen geloven dat krachtige politieke standpunten van de Arabische landen – neutraliteit tegenover de oorlog, groeiende toenadering tot China en Rusland, verlaging van de olieproductie, enz. – uitsluitend zijn ingegeven door de behoefte ‘Washington een boodschap te geven’, of het Westen te straffen voor zijn inmenging in Arabische aangelegenheden.
…of rationeel beleid?
Als je naar het grotere geheel kijkt zie je volgens Baroud echter dat dit vaak maar halve waarheden of zelfs hele leugens zijn. Hij ziet het besluit van OPEC+ om de olieproductie op 5 oktober te verlagen als een vooral economische verstandige maatregel en volgens hem zijn de Arabische staten neutraal omdat ze ook met andere machten rekening houden dan Washington en zijn bondgenoten.
Arabisch-Chinese betrekkingen sinds 2004
De groeiende affiniteit van het Midden-Oosten met de rest van Azië is al bijna 20 jaar geleden begonnen. In 2004, een jaar na de Amerikaanse invasie van Irak, hebben China en de Arabische Liga het China-Arab States Cooperation Forum (CASCF) opgericht. Ramzy Baroud zegt over dit forum wetenswaardige dingen die echter weinigen weten. ‘CASCF vertegenwoordigde officieel de Chinese regering en alle 22 leden van de Arabische Liga en fungeerde uiteindelijk als het belangrijkste coördinatieplatform tussen China en de Arabieren. Dit heeft China het voordeel gegeven om te investeren in een collectieve strategie om de handels-, economische en politieke banden met de gehele Arabische wereld te ontwikkelen. Anderzijds kregen de Arabieren ook een instrument om met China te onderhandelen over grote economische deals waarvan meerdere Arabische staten tegelijk zouden kunnen profiteren’.
Een andere basis
De Palestijnse journalist herinnert eraan dat samenwerking binnen het China-Arab States Cooperation Forum gebaseerd is op de ‘Vijf Principes van Vreedzame Co-existentie’: wederzijds respect voor ‘territoriale integriteit en soevereiniteit’, ‘niet-aanvallen’, ‘niet-inmenging’, enz. ze is dus van een heel andere aard dan de westerse aanpak van het Midden-Oosten en het Zuiden in het algemeen, tijdens de periodes van het kolonialisme en van het neokolonialisme van na de Tweede Wereldoorlog.
Inderdaad uitdaging en alternatief
Volgens Baroud volgen de Chinees-Arabische betrekkingen dit model nog steeds, met zeer weinig afwijkingen. De politieke houding van veel Arabische staten tegenover China en de gesprekken met Xi hebben weinig te maken met de oorlog tussen Rusland en Oekraïne van de afgelopen maanden. Wat niet wil zeggen dat de Arabische en Chinese betrekkingen met de VS en het Westen helemaal geen invloed hadden op de snelheid waarmee de Arabisch-Chinese betrekkingen inniger zijn geworden. Het Chinese model van ‘vreedzame co-existentie’ vormt wel degelijk een uitdaging en alternatief voor het westerse ‘conflictmodel’. Ramzy Baroud geeft hier enkele voorbeelden van. Er is het Chinese project om duizend scholen in Irak te bouwen (2011), er is het Belt&Road Initiative (2013), waarbij Saoedi-Arabië in de eerste helft van 2022 overigens de grootste ontvanger van Chinese investeringen was. Anderzijds stemde Saudi-Arabië er (alvast in principe) mee in om zijn olie aan China te verkopen met de Chinese yuan in plaats van met de Amerikaanse dollar, een besluit dat van invloed zal zijn op de wereldmarkt en op de status van de dollar.
Wat zit er echt achter de Arabisch-Chinese betrekkingen?
Het zijn gigantische veranderingen in de mondiale geopolitiek. Zouden die ingegeven zijn door de behoefte ‘Washington een boodschap te geven’? Baroud denkt dat wie dat gelooft zich laat misleiden. Volgens hem stellen grote politieke actoren zoals China en Arabische landen de agenda voor hun buitenlands beleid niet samen op basis van ondoordachte reflexen op de wendingen in de Amerikaanse politiek, daar laten ze hun toekomst echt niet van afhangen.
Ramzy Baroud is een bekend Palestijns journalist, redacteur van The Palestine Chronicle, en auteur. Dr. Baroud is ‘non-resident Senior Research Fellow’ bij het Center for Islam and Global Affairs (CIGA), Istanbul Zaim University (IZU). Zijn website is www.ramzybaroud.net
De opinie die wij hierboven hebben samengevat verscheen in het Engels o.a. op de websites van Mint Press News, CounterPunch en Friends of Socialist China
