Het provinciaal centraliseren van de vele lokale ziekenkassen verloopt langzaam. De versnippering is nochtans nadelig voor de kwaliteit van de gezondheidszorg
In het systeem van planeconomie betaalden bedrijven, ministeries en landbouwcommunes zelf voor de ziektekosten van hun medewerkers. Met de invoering van de markteconomie werkte dit systeem niet meer. Er werd ongeveer rond de eeuwwisseling een nieuwe ziekteverzekering opgebouwd. Dat gebeurde regionaal, met stedelijke en rurale kassen. China probeert al jaren in dit kluwen enige centralisatie te brengen. Tegenwoordig heeft is 98% van de Chinezen verzekerd.
De beste hospitalen in China bevinden zich in de rijkste gebieden, hoofdzakelijk langs de Oostkust en in enkele grote metropolen. Bijna de helft van de 50 beste hospitalen zijn in Beijing of Shanghai. In 2021 telde de oostelijke kustzone 1.405 hospitalen van eerste rang, meer dan het dubbele van de centrale en de westelijke regio’s.
Dat schept ongeljkheid in de medische verzorging en veroorzaakt een toenemend fenomeen van binnenlands medisch toerisme. De lokale ziekenfondsen zijn daar echter niet op voorzien. De krant Caixin geeft daarvan een voorbeeld. Een dame uit Shandong met leverkanker krijgt maandelijks een chemotherapie in een welbekend hospitaal in Beijing. Maar het onderhoud van haar centrale katether, dat in Beijing door de ziekteverzekering terugbetaald wordt, is voor haar verzekering in Shandong op haar eigen kosten.
De regionale opsplitsing van de ziekenfondsen speelt ook de honderden miljoenen migranten parten wanneer ze ziek worden. Zich in de stad laten verzorgen op eigen kosten of terugkeren naar hun dorp?
Eerste stap: interregionale uitbetaling
De centrale overheid erkent het probleem en probeert al tien jaar de uitbetalingspolitiek te standaardiseren en de lokale ziekenfondsen onder een meer centraal gezag te brengen. De stroomlijning wordt bemoeilijkt door de toenemende medische consumptie, onder meer door vergrijzing. Dat maakt vele lokale kassen deficitair en weigerachtig om meer voordelen toe te kennen.
Tot tien jaar geleden werd enkel verzorging in eigen streek terugbetaald. Een eerste stap is zorgen dat lokale ziekenfondsen patiënten die zich elders laten verzorgen toch terugbetalen. Einde 2022 was dit systeem overal ingevoerd maar nog niet voor alle medische kosten.
Lokale overheden houden nog steeds de verantwoordelijkheid voor en een zekere autonomie over hun lokaal ziekenfonds. Zij bepalen welke behandelingen al dan niet terugbetaald worden.
Begin dit jaar hebben de ministeries van gezondheid en financiën nieuwe regels uitgevaardigd voor prestaties in een andere regio. Het is de regio van de behandeling die beslissend is voor al dan niet terugbetalen en de thuisregio die beslist over het terugbetaalde percentage. Nogal wat experts denken dat dit slechts een voorlopig lapmiddel is of betwijfelen de werkbaarheid. Ze merken op dat het niets veranderd aan het inefficiënte systeem met verschillen tussen de lokale regels.
Coördinatie ja, maar wie betaalt de rekening?
Het ministerie van volksgezondheid promoot sinds 2020 sterk de provinciale coördinatie van stedelijke ziekenfondsen.
In minstens acht provincies, waaronder de stadsprovincies Beijing en Shanghai is men begonnen met deze centralisatie. Eén optie is de bijdragen en de uitkeringsregels in de hele provincie gelijk te schakelen. Een tweede optie is het opstarten van een provinciale kas om de regionale tekorten en overschotten in evenwicht te brengen.
Om de weerstand tegen deze hervorming weg te werken standaardiseren de provinciale verantwoordelijken normaal in de richting van de voor de patiënt meest voordelige regeling. Dat betekent dat sommige kassen verder in het rood moeten gaan, nadat ze tijdens de Covid-19 al hun reserves moesten uitputten.
Wat de toestand nog complexer maakt is het bestaan van twee soorten ziekteverzekeringen. Er is de verzekering voor werknemers, met bijdragen van patroon en werknemer. Maar de meeste Chinezen zijn officieel plattelandsbewoners – ook al werken ze als migrant in de stad- of stedelijke niet- werkenden, en voor hen is er een aparte ‘ziekteverzekering voor alle bewoners’; de persoonlijke bijdrage is laag, het meeste geld komt van de overheid en de reserves zijn laag.
Lokale overheden zullen dus heel behoedzaam zijn vooraleer de hervorming te aanvaarden. Verwacht wordt dat de provinciale centralisatie pas rond 2026-28 volledig zal rond zijn
Bron: Caixin
