De presidenten van China en Oekraïne hebben een telefoongesprek gehad. Ze benadrukten vooral de goede relaties tussen beide landen. Xi herhaalde de principes van het Chinese vredesvoorstel. Zelensky herhaalde zijn voorwaarden om onderhandelingen over wapenstilstand in Oekraïne kunnen beginnen. China is het enige land dat zowel met Rusland als met Oekraïne praat.
Bilaterale relaties op het goede spoor
De presidenten Xi Jinping en Volodymyr Zelensky hebben anderhalf met elkaar getelefoneerd. In de verslagen van beide partijen benadrukken ze de goede bilaterale relaties en de mogeljkheden voor nauwere samenwerking.
Zelensky zei dat het gesprek lang en betekenisvol was. Hij schreef op Twitter dat ‘het telefoongesprek …een krachtig impuls zal geven aan onze bilaterale relaties’. Oekraïne stuurt een ex-minister als ambassadeur naar China. Zelensky dankte China voor de geleverde humanitaire hulp.
Xi noteerde dat de relaties tussen beide landen zich al 31 jaar ontwikkelen en nu op het niveau van strategisch partnerschap zitten, wat voordelig is voor de ontwikkeling van beide landen. Wat er ook internationaaal gebeurt, China is bereid de samenwerking te verdiepen. Het wil ook de humanitaire hulp opdrijven.
Xi verklaarde ook dat de relatie tussen beide landen is gebaseerd op wederzijds respect voor de souvereiniteit en de territoriale integriteit. Dat is geen lichte uitspraak. Xi zegt impliciet dat China eenzijdige annexatie van Oekraïens grondgebied verwerpt. Zelensky van zijn kant bevestigde dat voor Oekraïne Taiwan deel uitmaakt van China.
Kloof nog te diep voor vredesgesprekken
De nadruk op de bilaterale betrekkingen illustreert het gebrek aan zichtbare vooruitgang in de gesprekken om tot vrede in Oekraïne te komen.
Xi Jinping gaf uitleg bij het Chinese plan om tot een politieke oplossing te komen in Oekraïne. Hij benadrukte dat China geen betrokken partij is, maar als lid van de VN-Veiligheidsraad niet passief zal toekijken, noch olie op het vuur gooien of proberen te profiteren van de situatie. China roept met klem op tot dialoog en onderhandelingen om tot een staakt-het-vuren en daarna een vredesverdrag te komen.
Eén uitspraak van Xi was erg opvallend: ‘Er is geen winnaar in een kernoorlog’. China houdt er dus wel degelijk rekening mee dat het conflict verder kan escaleren en ontsporen.
Zelensky presenteerde zijn visie op de oorlog in Oekraïne. In februari schoof hij een tienpuntenprogramma naar voor. Daarin wil Oekraïne dat Rusland al zijn troepen terugtrekt uit Oekraïne vooraleer er kan gepraat worden over wapenstilstand.
Vrede of escalatie?
Uit de verslagen lijkt het erop dat het gesprek een beleefde uiteenzetting van ver uiteenliggende standpunten was. Toch kan het een begin zijn voor een grotere rol van China in de crisis; Er is wel een concrete stap voorwaarts: China zal zijn speciale vertegenwoordiger voor Euraziatische zaken sturen om met alle partijen diepgaande besprekingen te hebben.
Het Chinese vredesplan kiest geen partij, niet voor Rusland en niet voor Oekraïne. Het laat alle kansen open voor een politiek compromis dat met de belangen van alle partijen rekening houdt. Indien men de oorlog niet wil laten escaleren, eventueel met kernwapens, tot één van de partijen een volledige overwinning haalt, dan is dat de enige redelijke piste. De VS en de EU die door de wapenleveringen aan Oekraïne en de sancties tegen Rusland kiezen voor escalatie, branden het Chinese voorstel af. Intussen is China wel het enige land dat vriendschappelijk kan praten met beide strijdende partijen.
Bronnen: Financial Times, South China Morning Post, Pekingnology
