Tijdens de Shangri-La Dialogue, de jaarlijkse dialoog over defensie in Singapore, heeft de bevoegde Chinese minister de visie van zijn land over oorlog en vrede, en zijn analyse van de huidige situatie toegelicht. Hij had een voorstel van vier punten voor de samenwerking op het gebied van veiligheid in Azië en de Stille Oceaan.
Afgelopen weekend was er, zoals we eerder hebben gemeld, in het Shangri-La hotel in Singapore de jaarlijkse ‘dialoog over defensie’, het Aziatische antwoord op de veiligheidsconferentie van München. Op zondag hield Li Shangfu, minister van Defensie van China, daar zijn keynote speech.
De Chinese minister zette in vier punten uiteen hoe volgens de Chinese regering de samenwerking op het gebied van veiligheid in Azië en de Stille Oceaan kan worden gered en duurzaam voortgezet.
‘Ten eerste is wederzijds respect nodig in plaats van pesterij en hegemonie. Ten tweede moeten eerlijkheid en rechtvaardigheid heersen, en niet de wet van de jungle. Ten derde is vertrouwen en overleg tussen de verschillende partijen de beste manier om conflicten uit de wereld te helpen. Ten vierde kunnen we voorkomen dat het tot een confrontatie tussen blokken komt door openheid en inclusiviteit toe te passen.’
Respect
Li Shangfu legde uit waarom respect voor China zo belangrijk is: ‘wij geloven dat de landen elkaar moeten respecteren en als gelijken behandelen, want dat is de sleutel om in harmonie te leven’. Hij hekelde landen die zich bemoeien met de interne aangelegenheden van andere landen en regio’s, hun toevlucht nemen tot unilaterale sancties en gewelddadige dwang. Pesterijen en hegemonie leiden volgens Beijing tot instabiliteit, chaos en oorlog. Als voorbeeld van het tegendeel, een samenwerking op basis van respect noemde de Chinese minister de houding van de ASEAN-landen, hun samenwerking met andere Aziatische landen en hun streven naar strategische autonomie.
De VN centraal
Alle landen, groot of klein, sterk of zwak, rijk of arm, zijn gelijkwaardige leden van de internationale gemeenschap, en om die reden moeten ze problemen afhandelen door overleg. Het komt niet aan één machtige staat of één blok toe om oplossingen te dicteren volgens het recht van de sterkste, aldus Li. Sommige landen leggen volgens de minister zelfs hun wil op vanwege regels en conventies die ze zelf niet erkennen of waarvan ze zelf geen lid zijn. Dat is een niet mis te verstane verwijzing naar het feit dat Washington eist van China dat het zich neerlegt bij de uitspraken van UNCLOS over de Zuid-Chinese Zee, terwijl de VS de conventie zelf niet heeft onderschreven, en naar de Amerikaanse eisen om het Internationaal Strafhof te eerbiedigen, een hof dat de VS zelf niet erkent. Hij gaf vervolgens aan dat er naar de mening van Beijing een alternatief bestaat voor de ‘op regels gebaseerde internationale orde’, een formulering die voor allerlei interpretaties en misbruik vatbaar is. China is van mening dat er een rechtvaardig internationaal systeem is: dat met de Verenigde Naties als centrum. De doelstellingen en principes van het VN-Handvest geven ondubbelzinnige definities van het internationaal recht en van de basisnormen voor internationaler betrekkingen. Die wil China handhaven, daarvoor wil het zich inzetten.
Verzoening en overleg
Inzake geschillen en ware oorlogen citeerde Li Shangfu de Chinese president Xi Jinping die er telkens op wijst dat het normaal is en onvermijdelijk dat landen het soms niet met elkaar eens zijn, maar dat het nodig is consensus te zoeken en verzoening en onderhandelingen tussen conflicterende partijen te bevorderen. Als voorbeelden van de Chinese praktijk op dit terrein gaf Li de bemiddeling in kwesties rond het Midden-Oosten, het Koreaanse schiereiland en Oekraïne. Ook Li’s voorbeelden van het tegendeel, een politiek die confrontaties alleen maar aanwakkert, waren vrij concreet: ‘sommige landen breiden militaire bases uit en versterken hun militaire aanwezigheid in de regio, intensiveren de wapenwedloop en dragen kernwapentechnologieën over aan een niet-nucleaire staat’. Dit waren niet mis te verstane toespelingen op de sterk opgevoerde bewapening van Taiwan en op het AUKUS-pact.
Geen ideologische blokvorming
Daar waar Beijing voor de aanpak van wereldproblemen rekent op de Verenigde Naties, streeft het voor de regio Azië-Stille Oceaan vooral een nauwere samenwerking na tussen de landen die zich daar bevinden. De ASEAN-landen zijn volgens de Chinese regering perfect in staat om onderling en samen met andere Aziatische landen crisissen te bezweren en geschillen op te lossen. Blokvorming en Koude Oorlogsmentaliteit herleven echter en vergroten de veiligheidsrisico’s in Azië en de Stille Oceaan. ‘Het echte doel van het streven naar NAVO-achtige militaire allianties in de Azië-Pacific is om landen in de regio te gijzelen en in conflicten en confrontaties tegen elkaar uit te spelen. (..) China is van mening dat strategieën gebaseerd op ideologische gronden en exclusieve militaire allianties tegen ingebeelde bedreigingen, gemakkelijk kunnen leiden tot een self-fulfilling prophecy en een draaikolk van verdeeldheid, geschillen en conflicten’, aldus de Chinese minister. Het was zijn repliek op de toespraken van de ministers van de Verenigde Staten en Australië die hun Indo-Pacific strategy en de vorming van AUKUS en QUAD bleven aanprijzen tijdens deze Shangri-La Dialogue.
Dialoog of geen dialoog
Voor en tijdens het evenement in Singapore schonken de internationale media veel aandacht aan het feit dat de Chinese regering een ontmoeting tussen de ministers van Defensie van de VS en van China had afgewezen. De visie van de westerse pers herleidde de reden hiervoor tot een weigering omdat de regering Trump in 2018 Li Shangfu op een lijst van ongewenste personen heeft geplaatst vanwege Chinese wapenaankopen in Rusland en Biden deze sanctie weigert terug te draaien. China geeft echter duidelijk te kennen dat er veel meer aan de hand is. Beijing wijst op de provocatieve militaire aanwezigheid van de VS in de Stille Oceaan, die onlangs geleid heeft tot riskante incidenten in de Zuid-Chinese Zee. De Chinese regering merkt ook op dat Washington meer en meer stappen zet naar directe diplomatieke relaties met de Chinese provincie Taiwan en dat het de separatistische krachten daar steunt met zijn wapenleveringen en militaire training. China heeft voorlopig even genoeg van de houding van Washington om ‘het ene te zeggen en het andere te doen’ en om zijn eigen agressiviteit op anderen te projecteren. Volgens Beijing kwam het voorstel van Washington neer op ‘een dialoog om de dialoog’, en was het geen poging tot eerlijk overleg. Het is China wel degelijk menens met een dialoog over vrede, veiligheid en defensie. De Chinese vertegenwoordigers hadden gesprekken met hun collega’s uit Mongolië, Nieuw-Zeeland, de Filippijnen, Cambodja, Maleisië, Duitsland, het VK, Australië, Japan, Zuid-Korea, Indonesië en internationale organisaties, waaronder de EU. Beijing vindt de Amerikaanse regering onoprecht en ziet de VS en de NAVO als de grote aanstokers van conflicten op dit moment.
Bronnen: Xinhua, Global Times, responssiblestatecraft.org, Reuters, ministerie BuZa China
Uiteraard was de toespraak van Li Shangfu geïnspireerd op het Global Security Initiative van China. De officiële tekst van de Chinese regering vindt u hier in Engelse vertaling
