China vervangt Qin Gang als minister van buitenlandse zaken door zijn voorganger Wang Yi. Een officiële reden is niet opgegeven. Westerse media speculeren daar volop over. We geven de feiten en enige duiding.
Op 25 juli heeft het Permanent Comité, het hoogste orgaan van het Nationaal Volkscongres, besloten Qin Gang als minister te vervangen door zijn voorganger Wang Yi.
Qin Gang was in maart door de jaarlijkse Algemene Vergadering van het Nationaal Volkscongres benoemd tot minister van Buitenlandse Zaken. Hij verving Wang Yi, die in oktober vorig jaar gepromoveerd werd tot lid van het politbureau van de communistische partij. Een maand geleden werd de geplande deelname van Qin aan een vergadering van ASEAN-buitenlandministers afgezegd wegens gezondheidsredenen. Sindsdien is hij niet meer in het openbaar verschenen.
Wang Yi neemt de post van Qin Gang dus (tijdelijk?) over. In China is de minister van buitenlandse zaken niet de toppoliticus op dit terrein. De strategische beslissingen worden er genomen door de communistische partij. De belangrijkste Chinese diplomaat is daarom de verantwoordelijke voor buitenlandse zaken van het centraal comité van de partij. Wang Yi was in oktober 2022 gepromoveerd in die functie en tegelijk lid geworden van het politiek bureau. Naast die topfunctie neemt hij nu zijn oude baan weer op.
Opmerkelijk: volgens de regeringskrant Global Times blijft Qin nog steeds lid van het kernkabinet.
Speculaties en duiding
In de westerse media had men het al een tijdje over de ‘vermiste minister’ en gonst het van de speculaties over de reden van zijn vertrek. Er wordt gewezen op de zeer snelle promotie van Qin, die pas in 2021 ambassadeur in de VS werd en in 2023 al minister en bovendien lid van het kernkabinet. Dat zou met stevige steun van partijleider Xi Jinping gebeurd zijn; wanneer er nu iets zou misgelopen zijn met Qin Gang zou de blaam ook Xi treffen en zijn positie verzwakken.
Het verdwijnen van Qin wordt ook gesteld als voorbeeld van gebrek aan transparantie door het bewind van Xi Jinping.
Wat er met Qin Gang aan de hand is weten we niet. Is hij ernstig ziek? Oefende hij zijn functie niet goed uit? Is hij misschien betrokken in een schandaal?
De Chinese mentaliteit en hun streven naar efficiëntie verklaren veel.
Over de gezondheid van Chinese politici verschijnt nooit iets in de media. Hun gezondheid is een privézaak. Voor het publiek is het enkel van belang dat politici gezond genoeg zijn om hun werk te doen.
Politieke meningsverschillen worden sinds de Culturele Revolutie niet in de media of op straat uitgevochten. Er zijn wel zeer levendige politieke debatten, vooral in academische kringen; voorbeelden daarvan zien we in de vele en uiteenlopende opinies over de huidige economische toestand. Maar van de discussies in de echte beleidsorganen komen alleen de consensusbesluiten naar buiten. Wanneer China vooruit wil gaan kunnen alle neuzen maar beter in dezelfde richting wijzen. Indien er politieke meningsverschillen aan de basis van het vertrek van Qin Gang zouden liggen, dan zullen die waarschijnlijk slechts blijken uit kritische toespelingen in toekomstige beleidsdocumenten.
Het gebeurt dat – ook hooggeplaatste – politici vervolgd worden omwille van hun crimineel of amoreel gedrag. De campagne tegen corruptie die in 2013 gelanceerd werd duurt onverminderd verder. Ook hier geldt dat we geen speculaties in de Chinese pers zullen vinden. Wanneer bezwarend materiaal bestaat tegen een politicus of ambtenaar wordt een officieel onderzoek omtrent deze persoon geopend. Dat wordt in de media bekend gemaakt, maar zolang het onderzoek loopt lost men geen details. Deze worden pas bekend wanneer de verdachte effectief voor de rechtbank komt. Het officiële communiqué van het persagentschap Xinhua over de vervanging maakt geen melding van een eventueel onderzoek tegen Qin Gang.
De snelle vervanging van Qin door de doorwinterde veteraan Wang Yi heeft veel te maken met de zeer drukke Chinese diplomatieke agenda. Op diverse vlakken worden inspanningen gedaan om de gesprekken tussen de VS en China weer op gang te krijgen. Een ontmoeting Biden-Xi wordt voorbereid. In augustus is er een belangrijke bijeenkomst van de BRICS waar men de toetreding van nieuwe leden zal bespreken.
Bronnen: Global Times, Xinhua, Financial Times
