De Amerikaanse handelsminister Raimondo bezoekt China. De sfeer is positief. Beide landen hebben belang bij betere economische betrekkingen. Maar de fundamentele politieke tegenstellingen blijven.
De Amerikaanse handelsminister Raimondo bezoekt Beijing. Op de tweede dag van haar vierdaags bezoek sprak ze vier uur met haar ambtgenoot Wang Wentao. Ze kwamen overeen om een nieuw bilateraal forum voor economische en commerciële twistpunten op te starten.
Het gaat om vier procedures.
Een groep op het niveau van onderministers zal twee keer per jaar commerciële, handels- en investeringsknelpunten bespreken.
Er komt ook een mechanisme dat de toepassing van de Amerikaanse uitvoerbeperkingen van technologische producten moet opvolgen om ‘misverstanden over de Amerikaanse politiek van nationale veiligheid’ op te klaren; de besprekingen op het niveau van de onderministers beginnen nog deze week. Het is uitkijken of er concrete vooruitgang geboekt wordt. ‘De nationale veiligheid’ wordt door de VS naar voor geschoven als argument voor zowel de invoerheffingen, de uitvoerbeperkingen als voor de beknotting van investeringen.
Er komen periodieke technische discussies over het beschermen van handelsgeheimen bij het afsluiten van licenties. En als vierde luik zullen de ministers of onderministers minstens eens per jaar samenzitten om over algemene economische en handelsproblemen te praten.
Raimondo zou naar verluidt in Shanghai nog een gesprek hebben met premier Li Qiang en met vicepremier Lifeng, die rechtstreeks bevoegd is voor de handelsrelaties met de VS.
Optimisme en reserves
Zowel Raimondo als Wang beklemtoonden het belang van een stabiele economische relatie voor beide landen.
Raimondo hoopt ‘dat onze commerciële relatie, indien ze correct verloopt, onze politieke relatie kan stabiliseren’. Volgens haar zijn de economische banden tussen de twee grootste economieën jaarlijks 700 miljard dollar waard en dragen ze bij aan het in toom houden van hun onderlinge spanningen. Overigens zou 99% van de handel tussen de VS en China niet getroffen worden door Amerikaanse uitvoerbeperkingen.
Verder herhaalde de minister het officiële standpunt van de regering Biden: de VS ‘probeert niet de Chinese economische vooruitgang te remmen’ maar zoekt ‘gezonde concurrentie’. ‘Een groeiende Chinese economie die werkt volgens de regels is in ons beider voordeel’ (ze vermeldde niet wiens regels).
Maar aan Amerikaanse zakenlui in Beijing zei ze: ‘Laat me duidelijk maken dat we niet onderhandelen of toegeven op het gebied van nationale veiligheid. Punt.’ Volgens haar moet de nieuwe dialoog enkel ‘de transparantie verhogen’.
Het Chinese Ministerie van Handel (MOFCOM) verklaarde na het gesprek dat China met de VS wil werken ‘aan een gezonde omgeving voor zakelijke samenwerking’ maar dan wel gebaseerd op principes van wederzijds respect.
Minister Wang bracht tijdens de ontmoeting een reeks problemen ter sprake: invoerrechten onder Section 301; de beperkingen op de uitvoer van chips, begrenzingen op investeringen in Chinese bedrijven en de zwarte lijst van Chinese bedrijven die aan diverse restricties onderworpen zijn.
Wang benadrukte dat het buitensporig oprekken van het begrip ‘nationale veiligheid’ ongunstig is voor de handel. Onder Section 301 gebruikte president Trump de nationale veiligheid oneigenlijk als rechtvaardiging voor invoerheffingen op Chinese producten. President Biden heeft deze maatregelen behouden en gebruikt eveneens de nationale veiligheid als reden voor de beperkingen op uitvoer en investeringen die hij uitgevaardigd heeft.
Lege doos?
Bai Ming, onderdirecteur van een onderzoekscentrum onder de Chinese Academy of International Trade and Economic Cooperation, noteert dat de afspraken tussen Raimondo en Wang enkel gaan om procedures. Wat de geplande dialogen zullen opbrengen hangt af van de concrete acties van de VS.
De meeste Chinese experts relativeren het belang van het bereikte akkoord. Communicatieprocedures waren er al genoeg, het is de inhoud die zal tellen.
Ze wijzen er ook op dat stabiele economische en handelsrelaties met China voor de VS voordelig zijn en selectieve verbeteringen daarvan niet ingaan tegen de algemene politiek van de VS om China proberen in te perken.
Maar de bij de regering aanleunende Global Times verwelkomt het bezoek van Raimondo; het is een positief signaal van beide kanten. De krant heeft vóór het bezoek al enkele positieve evoluties genoteerd: China heeft de beperkingen op groepsreizen naar de VS opgeheven; na vier jaar onderbreking zullen de leveringen van 737 MAX-vliegtuigen door Boeing aan China hernomen worden; de regering van president Biden wil het tientallen jaren oude samenwerkingsverdrag voor wetenchap en technologie (beperkt) verlengen en 27 Chinese bedrijven zijn onlangs geschrapt van de zwarte lijst..
Dit wijst erop dat de bilaterale economische en handelsrelaties hét domein zijn waarop de ijzige relaties tussen beide landen de meeste kansen krijgen om wat te ontdooien. Toch verwacht de krant niet veel van dit bezoek alleen.
Voorzichtige dooi of opportunisme?
Raimondo is de vierde Amerikaanse toppoliticus in drie maanden die China bezoekt. Op sommige gebieden is er een zekere dooi, maar de spanningen rond bijvoorbeeld technologie voor geavanceerde chips blijven verder oplopen.
Volgens Nazak Nikakhtar, voormalig topambtenaar op het Amerikaanse Ministerie van Handel, is er grote verdeeldheid over de te volgen politiek onder de Amerikaanse industrie, het Congres en de verschillende ministeries. De manoeuvreerruimte van Raimondo is beperkt.
President Biden en zijn regering volgen naar eigen zeggen een politiek van ‘een kleine tuin met een hoge omheining’. De Amerikaanse nationale veiligheid en de mensenrechten zijn volgens hem de ‘kleine tuinen’, domeinen waarop hij China met een ‘hoge omheining’ wil inperken. Het is volgens hem niet de bedoeling ‘de Chinese economische groei af te remmen’.
De Chinezen kunnen dat moeilijk geloven. Biden heeft vorige maand een presidentieel besluit uitgevaardigd om investeringen van Amerikaanse bedrijven in Chinese artificiële intelligentie, quantumcomputing en geavanceerde chips te verbieden.
Maar de blijvende hoge inflatie in de VS en de aanhoudende dreiging van een algemene recessie in het westen kunnen de VS meer toegeeflijk maken op gebieden zoals handel. Ze kunnen betere economische betrekkingen met China in de huidige situatie best gebruiken.
Alle alarmerende berichten over de Chinese economie in de westerse pers gaan immers voorbij aan de elementaire cijfers: volgens het IMF groeit deze dit jaar met 5,2%, tegenover 1,8% voor de VS-economie en een krimp van 0,3% voor de Duitse. China is de derde handelspartner van de VS. Maar in de eerste jaarhelft voerden de VS een kwart minder in dan vorig jaar. Er is wel ruimte voor win-win verbetering.
Bronnen: Wall Street Journal, Global Times, South China Morning Post
