Hoewel er meningsverschillen blijven, hebben de EU en China tijdens hun ‘High-Level Economic and Trade Dialogue’ vooruitgang geboekt in hun wederzijdse verstandhouding. Zowel EU-Commissie ondervoorzitter Dombrovskis als vicepremier He Lifeng vonden de dialoog positief.
EU-ondervoorzitter Valdis Dombrovskis verbleef 5 dagen in China met als hoogtepunt de economische en handelsdialoog tussen de EU en China op maandag. Tijdens de dagen voordien had Dombrovskis al uitvoerig het EU-standpunt toegelicht. Op de Bund Summit te Shanghai herhaalde hij nogmaals dat de EU van China niet wil afkoppelen maar enkel ‘derisken’. De ondervoorzitter van de Commissie stelde dat de EU de afhankelijkheden (van China) moest beperken en op een proportionele en doelgerichte manier handelen om de ‘open strategische autonomie’ van het blok te behouden. Vooral het handelsdeficit dat vorig jaar 400 miljard € bedroeg op een handelsvolume van 865 miljard € is onhoudbaar.
In haar recent verschenen Position Paper 2023-24 schrijft de Europese Kamer van Koophandel in China dit hoge deficit toe aan de Chinese politiek ‘om de nadruk te leggen op de aanbodzijde, het ondersteunen van de productie en de export zodat overcapaciteit ontstaat’. Om dit tegen te gaan vindt de Kamer dat ‘de marktkrachten meer ruimte moeten krijgen en de zakelijke omgeving gedepolitiseerd’ moet worden. Dombrovslis nam deze argumentatie over met zijn uitspraak: ‘De stijging van de geopolitieke spanningen vergroot de onzekerheid voor internationale bedrijven, leidt tot meer staatsbemoeienis met de economie en dreigt een subsidierace uit te lokken’. Een andere klaagzang van zowel Dombrovskis als van voorzitter Ekelund van de EU Kamer van Koophandel betreft de onduidelijkheid rond de concrete modaliteiten over wat onder veiligheid wordt verstaan in nieuwe wetgeving: er is een wijziging van de reglementering omtrent anti-spionage, een nieuwe wet op de buitenlandse betrekkingen en een serie regelgevingen over gegevensbescherming. Eerder had Dombrovskis tijdens een toepraak aan de Tsinghua Universiteit in Beijing verklaard dat de betrekkingen tussen de twee op een kruispunt staan: ‘ofwel kan gekozen worden voor een pad naar wederzijds voordelige relaties ofwel kunnen tegenwinden ons uiteendrijven’.
Chinese grieven
Ook China heeft echter een reeks grieven. China heeft de indruk dat de EU naar protectionisme streeft onder het mom van derisken. Vooreerst is er het onderzoek over ongeoorloofde overheidssteun aan de EV-sector. Volgens BuZA woordvoerder Mao Ning zou het beter zijn een eerlijk, niet-discriminerend en voorspelbaar marktklimaat voor de gemeenschappelijke ontwikkeling van de Chinese en Europese EV-sector te scheppen en zich gezamenlijk te verzetten tegen handelsprotectionisme. Vorige week werd echter de EU’s European Chips Act officieel van kracht die massieve toelagen inhoudt om de chipnijverheid van de EU te steunen en te versterken. In juni lanceerde het de European Economic Security Strategy om te ‘derisken’ en waarbij verkondigd wordt dat Huawei en ZTE hogere risico’s inhouden dan andere 5G leveranciers. Sommige landen namen al maatregelen tegen de Chinese leveranciers, met Duitsland als laatste in de rij. Kortom, China heeft de indruk dat bij het zogezegd verminderen van afhankelijkheden er volop geopolitieke en ideologische vooroordelen spelen. ‘Daarbij wordt het concept van nationale veiligheid overbenadrukt om economische en handelsproblemen te politiseren’ vindt secretaris-generaal Fang Dongkui van de China Chamber of Commerce bij de EU. Onderzoeker Bai Ming bij de Chinese Academy of International Trade and Economic Cooperation onder het MOFCOM-ministerie gaat zelfs nog een stap verder. Hij vindt dat de onevenwichtige handelsbalans veroorzaakt wordt door de eigen EU-politiek.
Dialoog
Vicepremier He Lifeng vroeg de EU terughoudendheid te betrachten in het gebruik van instrumenten waarvan algemeen wordt aangenomen dat ze op China zijn gericht, namelijk het internationale aanbestedingsinstrument van de EU, de wet op buitenlandse subsidies en het mechanisme voor grensoverschrijdende koolstof. Dombrovskis vroeg China eerst om samen te werken opdat samen met Turkije en de UN het Black Sea Grain Initiative kan hervat worden. De twee kanten werden het eens om een mechanisme in te stellen dat de EU vroegtijdige waarschuwt wanneer er knelpunten zijn in de Chinese toeleveringsketens.
De dialoog over exportcontroles wordt voortgezet waarbij He er ook bij Dombrovskis op aandrong ‘de beperkingen op de export van hightech-producten naar China op te heffen’. Brussel had er van zijn kant op gehamerd dat Beijing zijn markt zou heropenen voor alle soorten vlees, cosmetica, medische hulpmiddelen en babyproducten uit alle 27 EU-lidstaten. China verklaarde de markttoegang voor landbouwbedrijven te zullen versnellen en inspecteurs naar Europa te sturen om de productielocaties voor babypoeder te controleren. Zoals met de VS het geval is, komen er werkgroepen die de problemen en oplossingen zullen uitklaren over deze gebieden, namelijk een over een betere EU-toegang tot Chinese overheidsopdrachten en een over regulering in de financiële sector. Het team van Dombrovskis zal binnenkort eveneens meer details verstrekken over de strategie van economische veiligheid, beter bekend als ‘derisking’.
Aangaande het dataprobleem waren ze verheugd over de tweede China-EU high-level digital dialogue die vorige week in Beijing werd gehouden onder het voorzitterschap van vice-Premier Zhang Guoqing en EU-Commissie ondervoorzitter Vera Jourova. Daarbij werd een akkoord bereikt om de grensoverschrijdende stromen van niet-persoonlijke gegevens te vergemakkelijken door een mechanisme op te zetten tot facilitering van de naleving van de Chinese datawetten voor EU-bedrijven.
Dombrovskis vond nog dat de dialoog moet open blijven in multilateraal verband zoals in de UNO, de G20 en de WTO. De balans werd opgemaakt van de vooruitgang die is geboekt in de werkgroep voor hervormingen van de WTO en de voorbereiding van de volgende ministeriële conferentie werd besproken. Qua klimaat vond Dombrovskis dat de COP28 een grote mogelijkheid biedt om de samenwerking op te voeren in de strijd tegen de klimaatwissel.
Dinsdag sprak Dombrovskis nog met Handelsminister Wang Wentao, met de gouverneur van de Nationale Bank Pan Gongsheng en met minister van Financiën Li Kun. Na Dombrovskis bezoekt EU-commissaris voor Energie Kadri Simson volgende week China en volgende maand is het de beurt aan EU topdiplomaat Josep Borrell.
PS: De Duitse minister van Transport Volker Wissing (FDP) heeft mogelijke strafheffingen afgewezen als gevolg van het onderzoek van de EU-Commissie naar Chinese subsidies voor EVs. Wessing is tegen het opwerpen van marktbarrières omdat een dergelijke isolationistische politiek een kettingreactie zou kunnen teweegbrengen die de Duitse economie enorm zou schaden, zo verklaarde hij aan de maandageditie van de krant Augsburger Allgemeine.
Bronnen: Global Times, Peoples Daily, SCMP, FT
