Schumer in Beijing. Alweer bezoek van een toppoliticus uit de VS aan China, en een ontmoeting met Xi. Wat was de bedoeling en wat haalde het uit?
De Chinese President Xi Jinping had op maandag 9 oktober een bespreking met een delegatie van congresleden uit de Verenigde Staten. Xi’s voornaamste gesprekspartner was een Amerikaanse politicus van Joe Bidens Democratische Partij, Charles ‘Chuck’ Schumer, de meerderheidsleider van de Senaat. Hij had later nog een apart gesprek met minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi, die ook de bijeenkomst met de Chinese president had bijgewoond.
Tweepuntenagenda
Met Schumer reizen congresleden van de beide grote Amerikaanse partijen mee door Azië. Zij gaan van China naar Zuid-Korea en Japan. Voor zijn bezoek aan Beijing had Schumer twee doelstellingen. Hij zou proberen de Chinese leiders ervan te overtuigen dat de VS geen koude of warme oorlog zoekt met China, maar alleen waardevolle economische betrekkingen nastreeft. Verder wilde de meerderheidsleider van de Senaat China overhalen om solidariteit te betuigen met Israël en de acties van de Palestijnse verzetsorganisatie Hamas te veroordelen.
Xi’s visie
Volgens Xi is de relatie tussen China en de VS de belangrijkste relatie tussen twee staten in de wereld. De Chinese president kantte zich ‘tegen concurrentie en confrontatie omdat die de eigen problemen van elk land en de uitdagingen waar de wereld voor staat niet kunnen oplossen’. De ‘valkuil van Thucydides’ kunnen we vermijden zei Xi, met andere woorden: we hoeven niet op een oorlog af te stevenen, want de wereld is groot genoeg voor de ontwikkeling en de gedeelde welvaart van de beide grote machten. Bovendien zijn onze economieën te zeer met elkaar verweven en zou het zonde zijn om de kansen die dat aan beide landen biedt te laten liggen.
Xi riep de twee partijen op in hun relatie wederzijds respect te tonen, en te werken aan vreedzame co-existentie en win-win samenwerking voor het welzijn van de twee volkeren en de menselijke vooruitgang, en om bij te dragen aan wereldvrede en ontwikkeling. (Op deze waarden zijn overigens de drie grote initiatieven gebaseerd die Xi Jinping aan de wereld voorstelt: mondiale ontwikkeling, veiligheid en uitwisseling tussen beschavingen.)
‘Moeten we dit serieus nemen?’
Over de redenen waarom de Chinese president dit alles nog eens uitlegde aan zijn Amerikaanse gesprekspartners en überhaupt de moeite nam om met de congresleden te gaan praten geven een aantal experts uit China en Singapore hun mening. Xi wilde laten zien dat China een groot belang hecht aan goede bilaterale betrekkingen en blijft hopen dat de Amerikaanse politieke gemeenschap een correct begrip kan krijgen over China en het buitenlandse beleid van Beijing. Ook mikt de Chinese regering erop dat dit soort ontmoetingen het juiste klimaat kan scheppen voor een goed gesprek tussen Xi en Biden tijdens de bijeenkomst van de Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) in de VS in november. Uiteraard blijft de hoop overeind dat Washington de positieve retoriek van o.a. Blinken, Yellen en nu weer Schumer eindelijk eens in daden zal omzetten bij het Amerikaanse China-beleid, aldus experts. Volgens het verslag van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zeiden de Amerikaanse senatoren immers alweer dat de VS niet uit is op een conflict met China of op ontkoppeling. De VS zou volgens hen een openhartige dialoog en communicatie met China willen en de betrekkingen tussen de VS en China stabiliseren en versterken. Kunnen de Chinezen dit werkelijk serieus nemen? Schumer, een topman in de Democratische Partij, eist al jaren dat de VS zich hard opstelt tegenover China. Hij is één van de promotors van de China Competition Bill 2.0 die de VS beter in staat moet stellen om China in te perken op allerlei gebieden van technologie over veiligheid tot Taiwan. Dit wetsontwerp is een vervolg op de Chips and Science Act van 2022 waarmee de VS zich expliciet ‘tegen China wilde verweren’.
Het voordeel van de twijfel
Toch zoekt Washington, volgens de senatoren, samenwerking met China op het gebied van handel en investeringen, klimaatverandering, drugshandel en regionale conflicten. Een extra reden om het bezoek van Schumer en zijn collega’s de nodige aandacht en als het ware het voordeel van de twijfel te geven is dat deze senatoren volksvertegenwoordigers zijn, geen regeringsleden. China is er zich bewust van dat zij dus de belangen en verwachtingen van hun achterban in het achterhoofd hebben en niet uitsluitend die van het militair-industrieel complex waar de regering van de Verenigde Staten aan moet gehoorzamen.
(foto) Rizek Abdeljawad/Xinhua disclaimer
Same old story?
Of de verwachtingen van de Chinese politici hoog gespannen (mogen) zijn wat betreft een ommekeer in de oorlogsstrategie van de VS en het Westen tegenover China valt natuurlijk zeer te betwijfelen. Chuck Schumer ging alvast een confrontatie aan met president Xi Jinping en zijn andere Chinese gesprekspartners door erop aan te dringen om in de huidige fase van de strijd tussen Israël en het Palestijnse verzet ‘achter het Israëlische volk te staan en de laffe en wrede aanvallen van Hamas te veroordelen’. Met deze oproep om, net zoals het Westen, nu weer de kant van Israël te kiezen provoceerde de notoire China-havik Chuck Schumer zijn Chinese gesprekspartners. Hij kent allicht het Chinese standpunt over het conflict tussen Israël en Palestina via Xi’s verklaring van 20 december 2022: ‘Het historische onrecht dat het Palestijnse volk is aangedaan, mag niet tot in het oneindige worden genegeerd (…) China steunt krachtig de oprichting van een staat Palestina.’
Of Xi en Wang hem maandag van antwoord hebben gediend en hoe ze dat precies deden is niet bekendgemaakt. Journalisten stelden uiteenlopende vragen over Schumers pro-Israël-punt tijdens een reguliere persconferentie met Mao Ning, de woordvoerder van BuZa. Haar replieken zeggen wel een en ander: ‘We zijn bedroefd over de burgerslachtoffers die door het conflict zijn veroorzaakt. Wij zijn tegen dit soort daden en veroordelen ze. We geloven dat het noodzakelijk is om de gevechten zo snel mogelijk te stoppen, burgers te beschermen en een verdere verslechtering van de situatie te voorkomen…Het belangrijkste dat we hebben geleerd van de recente verzoening tussen Saoedi-Arabië en Iran is dat, hoe complex de kwestie en hoe netelig de uitdaging ook is, zolang de partijen een gelijkwaardige dialoog aangaan in een geest van wederzijds respect, ze zeker een wederzijds aanvaardbare oplossing zullen vinden. Geweld tegen geweld is niet het antwoord (…)’ ‘Om een einde te maken aan de conflictcyclus tussen Palestina en Israël is het van essentieel belang dat de vredesbesprekingen worden hervat, de tweestatenoplossing ten uitvoer wordt gelegd en de Palestijnse kwestie volledig en correct wordt geregeld met politieke middelen en op korte termijn, zodat rekening wordt gehouden met de legitieme zorgen van beide partijen. China zal hier samen met de internationale gemeenschap onophoudelijk aan blijven werken.’
Bronnen: Xinhua, Reuters, Global Times, South China Morning Post, FMPRC.cn (website BuZa), Wikipedia, CCTV, Friends of Socialist China, reed.senate.gov (website senator Reed), whitehouse.gov
