China en Vietnam maakten vorige week afspraken om hun ‘alomvattende strategische partnerschap’ te bevorderen. Hun afgevaardigden constateerden dat de Zuid-Chinese Zee ‘een veilige zee van vrede en samenwerking moet blijven’.
Chinese en Vietnamese hoge functionarissen hebben op vrijdag 1 december in Hanoi samen de 15e bijeenkomst van de Chinees-Vietnamese stuurgroep voor bilaterale samenwerking geleid.
Drukke agenda
Wang Yi, de minister van Buitenlandse Zaken van China, voerde de Chinese delegatie aan en zat samen met de Vietnamese vicepremier Tran Luu Quang de vergadering voor. In Hanoi heeft Wang Yi ook gesproken met Nguyen Phu Trong, Secretaris-Generaal van de Communistische Partij van Vietnam, de Vietnamese President Vo Van Thuong en minister van Buitenlandse Zaken Bui Thanh Son. (UPD) Deze rijkgevulde agenda hield allicht verband met het bezoek aan Vietnam op 12 en 13 december van de Chinese president Xi Jinping. In Ginger River Review geven enkele specialisten rond de betrekkingen tussen China en Vietnam hun mening over wat we van dat bezoek mogen verwachten.
Diplomatiek verkeer China en Vietnam
De voornaamste leiders van de regerende partij, de regering en het parlement van de twee landen hebben de afgelopen twee jaar al zeer regelmatig bezoeken uitgewisseld. De twee kanten zijn bereid om hun contacten op hoog niveau nog te versterken. China dringt er ook op aan om op de gebieden van nationale defensie, openbare veiligheid en de niet-traditionele veiligheid, zoals terrorisme en telecommunicatiefraude, nauwer te gaan samenwerken. Wang vindt dat China en Vietnam hun geografische nabijheid moeten benutten om hun industriële complementariteit en samenwerking op het gebied van economische zaken en handel en interconnectiviteit op een hoger niveau te brengen. Hij zei dat vele landen van China en Vietnam verwachten dat zij in het kader van een multilaterale wereldpolitiek samen gaan ijveren voor internationale gelijkheid en rechtvaardigheid, en elkaar steunen bij kwesties die hun respectievelijke grote belangen betreffen. Zijn ambtgenoot van Buitenlandse Zaken Bui Than Son beloofde dat Vietnam de drie Global Initiatives van China van harte zal steunen.
Economische feiten en argumenten
Vicepremier Tran Luu Quang was het in grote lijnen met Wang Yi eens en legde sterk de nadruk op het belang van samenwerking in economie, handel, investeringen en financiën, transport, landbouw, milieubescherming, wetenschap, technologie, toerisme, onderwijs en subnationale uitwisselingen. Vietnam probeert ook de samenwerking met China op het gebied van kunstmatige intelligentie en groene energie uit te breiden. China is al enkele jaren de grootste handelspartner van Vietnam, en Vietnam is van de ASEAN-landen de grootste partner van China. Volgens de Vietnamese douane bedroeg de bilaterale handel tussen de twee landen in 2022 ruim 175,6 miljard dollar, terwijl de Vietnamese export 57,7 miljard dollar bereikte. Wang toonde zich tevreden over de samenwerking aan het Belt & Road Initiative, waar China en Vietnam hun eigen bilateraal project uitvoeren, het Two Corridors and One Economic Circle Plan. In de eerste helft van 2023 investeerde China volgens de Global Times bijna 1,3 miljard dollar in 233 projecten in Vietnam, waarmee het na Singapore en Japan het derde grootste bronland van buitenlandse directe investeringen werd. Momenteel staat China op de zesde plaats van de 143 landen en regio’s die in Vietnam investeren, met 3.791 projecten ter waarde van ruim 25 miljard dollar.
Toch waren er enkele kritieken van Vietnamese zijde over terreinen waarop het potentieel en de verwachtingen nog niet zijn waargemaakt, maar men kwam overeen om de oneffenheden uit de weg te ruimen in het komende werkjaar. Vicepremier Quang wil verder graag zien dat douaneactiviteiten aan de Vietnamees-Chinese grens vlotter verlopen. Hij wil bovendien dat het handelskantoor voor Vietnam in Haikou, in de provincie Hainan, snel opengaat zodat er meer reclame kan worden gemaakt voor de export van Vietnamese goederen naar het buurland.
De Zee van …?
Claims op gebieden in de Zuid-Chinese Zee blijven de moeilijkste meningsverschillen opleveren tussen de beide landen, geschillen die de VS probeert uit te buiten. Wang stelde voor dat ze zich zouden ‘houden aan de consensus die op hoog niveau is afgesproken, de verschillen door middel van vriendschappelijk overleg aanpakken, de maritieme samenwerking actief bevorderen en de zwaarbevochten vrede en stabiliteit in de Zuid-Chinese Zee veiligstellen’. Waarop Tran Luu Quang repliceerde met ‘laten we de verschillen inderdaad effectief beheren en gezamenlijk het overleg over de gedragscode in de Zuid-Chinese Zee bevorderen om de Zuid-Chinese Zee uit te bouwen tot een zee van vrede en samenwerking’. Hij vroeg om dat te doen in overeenstemming met de internationale wetten. De Code of Conduct in de Zuid-Chinese Zee moet zo snel mogelijk tussen China en de ASEAN tot stand komen. Wel zijn er dit jaar al twee gezamenlijke patrouilles rond de visserij geweest in wat Vietnam de Golf van Tonkin en China de Golf van Beibu noemt (en zeven sinds de overeenkomst tussen Vietnam en China over samenwerking op visserijgebied op 30 juni 2020). Die patrouilles hielden overleg, inspectie en toezicht in op vissersboten die actief zijn in de wateren grenzend aan de demarcatielijn, en de instructie aan de vissers van de twee landen over de naleving van de wet. Ook de beide zeemachten houden gezamenlijke oefeningen, onder meer in zoek- en reddingsacties en communicatie.
foto Xinhua/Hu Jiali disclaimer
De blik op de buurlanden
Er zijn diverse redenen waarom China groot belang hecht aan goede betrekkingen met Vietnam. Een ervan is dat dit onderdeel is van het ‘beleid ten aanzien van de buurlanden’. Op 24 oktober publiceerde de Chinese regering een belangrijk document hierover. China heeft daar nu zelfs een aparte theorie over ontwikkeld. Volgens de auteurs is het document ‘gebaseerd op de beoordeling van de huidige situatie en van toekomstige trends in Azië’ … China wil rekening houden met het feit dat Azië zijn aandeel in de wereldeconomie heeft verdubbeld, dat het van een regio met lage inkomens is opgeklommen tot een regio met middeninkomens, en dat het continent een momentum van samenwerking, ontwikkeling en snelle opkomst heeft gecreëerd, in de korte periode van veertig jaar. De afgelopen jaren, staat er nog in het document, ‘heeft Azië, als belangrijke motor achter het mondiale economische herstel, ruim 50 procent bijgedragen aan de mondiale groei’. Tegelijkertijd vindt de Chinese regering het nodig een specifiek buitenlands beleid ten aanzien van de buurlanden uit te werken vanwege de slechte en gevaarlijke situatie in de huidige wereldpolitiek. Beijing ziet dat ‘landen opnieuw blijk geven van een Koude Oorlogsmentaliteit. Unilateralisme, protectionisme en hegemonisme vieren hoogtij. Een groot aantal risico’s bedreigt Azië en sorteert er al effect op gebieden als energie, voedsel, financiën, industriële en toeleveringsketens, en klimaatverandering’ Vietnam krijgt een topprioriteit in dit ‘beleid ten aanzien van de buurlanden’.
Twee socialistische landen
Maar er is meer. China en Vietnam zijn beide socialistische landen waar een communistische partij aan de macht is. Daarom plaatste Wang Yi, die behalve minister ook lid van het Politiek Bureau van de CPC is, de relatie met het buurland in een context van de ‘noodzaak om het socialisme te versterken’ en zal hij graag hebben gehoord dat de Secretaris-Generaal van de Communistische Partij van Vietnam sprak over een ‘kameraadschappelijke’ vriendschap.
Bronnen: Xinhua, Global Times, mfa.gov.cn, e.vnexpress.net en en.vietnamplus.vn (Vietnamese media), Wikipedia, Friends of Socialist China
