Zondag 10 december waren er in Hongkong districtsraadsverkiezingen. In totaal brachten 1,19 miljoen inwoners van de Hong Kong Special Administrative Region, HKSAR, hun stem uit, een opkomst van 27,54 %. De partijen voor samenwerking in Chinees verband werden sterker.
De districtsraad is geen regering, maar een lokale vertegenwoordiging die advies moet geven aan het bestuur van de HKSAR en instaan voor openbare diensten. Ondanks de lage opkomst waren de overheden van de stad en de nationale regering tevreden over het verloop van deze stembusgang in een hervormd systeem.
De kiezers
De stemming werd zondag om middernacht afgesloten, nadat ze was verlengd vanwege een computerstoring, die het elektronisch stemmen bemoeilijkte. Hongkong telt vandaag 7.493.873 inwoners, met een overgrote meerderheid van 91.6% Han Chinezen. Van hen zijn er 4.329.710 burgers stemgerechtigd, bijna 200.000 meer dan bij de vorige districtsraadsverkiezingen in 2019.
Tevreden overheden
Twee departementen van de nationale Chinese regering voor zaken betreffende Hongkong en twee bureaus van de centrale overheid in de stad hebben de autonome administratieve regio gefeliciteerd met de ‘succesvolle verkiezing van de Districtsraad Nieuwe Stijl’, de zevende sinds de eerste dergelijke verkiezing in 1982. Felicitaties van dezelfde organen gingen uiteraard voorts naar de verkozen kandidaten. Ook de regering van de HKSAR, onder leiding van Chief Executive John Lee, toonde zich optimistisch over de periode die Hongkong met zijn nieuwe districtsraden vanaf 1 januari 2024 ingaat. Volgens de autoriteiten waren de verkiezingen eerlijk. Een totaal van 399 politici waarvan de kandidatuur aanvaard werd, dongen naar 264 zetels (88 direct verkozen tot geografisch bepaalde comités en 176 indirect verkozen, in een getrapte verkiezing dus, door die districtscomités). In sommige kiesdistricten streden vijf tot zes kandidaten om twee lokale zetels. De opkomst van 27,54 % in 2023 steekt achter schril af tegen het historische record van 2019, het jaar van de massale anti-regeringsprotesten, toen 71.2 % van de kiesgerechtigden hun stem uitbrachten, in meerderheid voor de anti-Beijing partijen.
Vaderlandslievend
Het systeem voor deze lokale verkiezingen werd hervormd om te voldoen aan een wet die in juli 2023 in voege trad en die vereist dat ‘vaderlandslievende politici Hongkong besturen’. Het totaal aantal districtsraadsleden zal 470 bedragen. Naast de 264 verkozen leden voegen zich nog eens 206 door drie regeringscommissies benoemde vertegenwoordigers en ambtshalve leden, de bestuurders van de plattelandscomités. Van alle kandidaten moest een antecedentenonderzoek inzake de nationale veiligheid worden uitgevoerd en ze dienden hun nominaties te verkrijgen van twee regeringsgezinde commissies. Ten minste drie ‘prodemocratische’ en ‘niet-pro-establishment’groepen, waaronder gematigden, en zelfs enkele ‘pro-Beijing-figuren’ hebben deze drempels niet overschreden.
“And the winners are...”
De Democratische Alliantie voor de Verbetering en Vooruitgang van Hongkong kwam als de grootste winnaar uit de poll van zondag en behaalde 109, ofwel 40 procent, van de 264 zetels die konden gewonnen worden. De Federatie van Vakbonden behaalde het op een na hoogste aantal zetels: 27 van hun 46 kandidaten wonnen. De Nieuwe Volkspartij en de Business & Professionals Alliance behaalden respectievelijk 15 en 12 zetels. Het aantal stemmen en zetels dat de sterkste partijen behaalden was voor alle vier groter dan in 2019.
Wat is er anders in deze districtsraadsverkiezingen Hongkong?
Vóór 2023 was het aandeel van rechtstreeks verkozen leden in de districtsraden veel groter en stond het ook tegenstanders van de nationale regering en zelfs personen die Hongkong willen afscheuren van China vrij om zich kandidaat te stellen. Critici vinden dat door het hervormde kiessysteem nu groepen en personen benadeeld zijn die de bedoelingen en het beleid van Beijing wantrouwen, de zogenaamde pro-democraten en onafhankelijken. Sommigen onder hen trokken zich algauw terug, anderen riepen op om de verkiezingen te boycotten.
Waarom deze kieshervorming?
Volgens de nationale overheid en die van de HKSAR zelf was de hervorming van het kiesstelsel nodig om een einde te maken aan de politiek van ‘confrontatie en chaos’ die de stad een aantal jaren in zijn greep heeft gehouden (en die culmineerde in massale betogingen, geweldplegingen en vernielzucht). ‘De verkozen en competente raadsleden zullen nu hun werk kunnen doen en voor welvaart zorgen’. Het is verder de bedoeling te beletten dat separatistische elementen in samenwerking met buitenlandse machten (lees de VS en het VK) de ‘districtsraden kapen voor hun politieke doelstellingen’. Uiteindelijk moet de hervorming van de districtsraadsverkiezingen het stelsel van ‘Een land, twee systemen’ beschermen en verder laten functioneren, zo is de officiële visie.
De mensen eerst?
Commentatoren in de overheidsvriendelijke Global Times leggen uit dat de districtsraadsleden nu ‘echt zullen luisteren naar de mensen, en hen helpen hun problemen op te lossen’. Er werd, zo melden ze verder, een mechanisme ingesteld voor toezicht op hun prestaties en om de verantwoordingsplicht en transparantie van de activiteiten in de districtsraad te versterken.
No worries?
De lage opkomst zal de overheden van de HKSAR en in Beijing wel wat zorgen baren, maar ook niet al te veel. Het vorige kiesstelsel leek meer op dat in de westerse democratieën dus de voorstanders daarvan zullen door hun kiesgedrag en hun antipropaganda zeker een rol hebben gespeeld. Verder was er het effect van de afwezigheid van politiek strijdgewoel. Andere factoren tellen echter ook mee, zoals onverschilligheid voor het werk van de districtsraden, gebrek aan inzicht in de uiterst ingewikkelde samenstelling en de eigenlijke functie van de districtsraden. Beijing en de bestuurders in Hongkong zelf hebben er vertrouwen in dat hun beleid zelf de inwoners zal wijzer maken en in de komende jaren meer en duidelijker laten kiezen voor integratie in de Chinese samenleving en politiek.
Bronnen: Worldometers, Wikipedia, Voter registration.gov.hk, Global Times, South China Morning Post, Reuters
