Recente uitspraken van Chinese rechtbanken in gevallen van ‘verborgen overwerk’ gepresteerd op het internet en laattijdige betaling van lonen versterken de rechten van werknemers. Ze kunnen dienen als precedent en om het bewustzijn van de werknemers in verband met hun rechten te verhogen. Ze maken ook duidelijk dat een verdere precisering van de wetten noodzakelijk is.
Indien een werknemer na de normale werkuren verder mails in verband met het werk blijft beantwoorden, is dat dan overwerk? De Chinese wet is niet duidelijk over dit soort ‘verborgen overwerk’. De druk op de werknemers is groot om geen extra loon te vragen, want de concurrentie voor banen is sterk en sommige grote internetbedrijven proberen nog steeds de 996-cultuur te promoten (zes dagen per week werken van negen tot negen).
Juridische stap vooruit
Recentelijk zijn er juridische initiatieven genomen om de rechten van de werknemers te versterken. In zijn jaarlijks rapport beschrijft het Hooggerechtshof van Beijing in detail hoe een werknemer haar proces over verborgen overwerk tegen haar werkgever won. De zaak vond heel wat weerklank in de publieke opinie.
De eiser claimde dat ze na de normale werkuren, ook in weekends en gedurende verlofdagen, verder communiceerde met collega’s en klanten via de sociale media. Ze vroeg betaling voor deze overuren. De Derde Intermediaire Rechtbank van Beijing gaf haar gelijk. Het hof oordeelde dat het om overwerk ging omwille van het periodieke karakter en de regelmaat van het gebruik van de sociale media voor professionele doeleinden, en niet om af en toe enkele sporadische communicaties. In het vonnis is sprake van criteria zoals ‘substantieel werk uitvoeren’ en ‘duidelijk tijd moeten besteden’.
Experts vinden het vonnis belangrijk omdat voor het eerst het fenomeen van verborgen overwerk formeel erkend en gedefinieerd wordt. Dit kan als precedent dienen voor andere rechtbanken, en het versterkt ook het besef van werknemers en hun motivatie om hun rechten te verdedigen.
Nog meer initiatieven
Het Opperste Gerechtshof heeft samen met het ministerie van Arbeid en Sociale Zekerheid en de Nationale Chinese Vakbondsfederatie op 25 januari in een rapport een lijst van 13 modelprocessen betreffende achterstallig loon gepubliceerd.
Eén van die dertien betrof een werknemer in de culturele sector. De lokale rechtbank kende deze een schadevergoeding voor drie dagen verborgen overwerk toe op basis van het WeChat gebruik door de werknemer. Het Opperste Gerechtshof geeft als commentaar dat het verdict gebaseerd is op de frequentie en de duur van de communicaties, en dat ook rekening gehouden werd met het niveau van het loon en verantwoordelijkheid van de werknemer.
Experts verwachten dat deze precedenten gevolgen zullen hebben op het bewustzijn en het gedrag van zowel werknemers als werkgevers. Het onbetaalde verborgen overwerk kan echter slechts grondig aangepakt worden indien het concept ook formeel in de arbeidswetgeving wordt opgenomen.
Achterstallig loon van migranten
Een oud zeer is het niet of laattijdig uitbetalen van het loon van migrantenarbeiders. Het probleem stelt zich vooral rond het Chinese Nieuwjaar wanneer deze migranten massaal naar huis trekken. Niet te verwonderen dat rond deze periode de rechtbanken extra in actie moeten komen.
Intussen is op dit gebied heel wat ervaring verworven. Zo wordt er nu vooral gefocust op meer samenwerking tussen ministeries om wantoestanden beter te kunnen aanpakken.
De ‘Workers’ Daily’ bracht recentelijk het verhaal van een zestigjarige migrant in het Chencang-district van Baoji (Shaanxi) die na vijf jaar 6.000 yuan (800 euro) achterstallig loon kon recupereren dankzij de samenwerking van het lokale ministerie van Arbeid en Sociale Zekerheid, de openbare aanklager, de rechtbank en de vakbond.
De samenwerking gebeurde volgens het 123N model waarbij men probeert de rechten te beschermen zonder dat het tot een proces komt. 123N staat voor één klachtenloket, twee soorten dienstverlening (informatie en effectieve bijstand), een netwerk op drie niveaus en samenwerking tussen de verschillende betrokken instanties.
In het district Chencang wordt dit model sinds twee jaar uitgeprobeerd. Er zijn 43 activiteiten voor bewustmaking van migranten georganiseerd, 50 lezingen gegeven en hulp verleend in 245 gevallen.
De 4.288 vragen die binnenkwamen leidden tot 1.734 formele klachten. Uiteindelijk werd voor 2.005 werknemers bijna 24 miljoen yuan gerecupereerd.
In de conclusies van het hogervermelde rapport van 25 januari engageren de betrokken partijen zich tot meer inspanningen om de wet betreffende achterstallige lonen effectief te doen toepassen. In de commentaar bij de 13 modelprocessen benadrukken ze coördinatie tussen departementen, snelle opsporing, gebruik van online platforms en gebruik van bemiddeling vooraleer het tot een proces komt.
Bron: Global Times
