De VS vakbond United Steelworkers (USW) heeft een zgn. ‘Section301-petitie’ ingediend die president Biden vraagt tegen China een onderzoek te openen naar vermeende staatssteun aan de scheepsbouw. Eigenlijk wil de vakbond dat tijdens de verkiezingsperiode beloften gedaan worden om de teloorgang van de Amerikaanse scheepsbouw tegen te gaan
In 1975 stond de Amerikaanse scheepsbouwindustrie wereldwijd op de eerste plaats met een productie van meer dan 70 commerciële schepen per jaar. Bijna vijftig jaar later produceert de VS minder dan 1 % van alle commerciële schepen ter wereld en zakte het naar de 19e plaats wereldwijd. China heeft inmiddels zijn productie verdrievoudigd en produceerde vorig jaar meer dan 1000 zeeschepen, tegenover 10 in Amerika. Veel van de grondstoffen en onderdelen die nodig zijn voor de productie van nieuwe schepen zijn niet langer beschikbaar in de VS door de inkrimping en uitbesteding van de Amerikaanse productie. Door de ‘just in time’ productiebenadering werden Amerikaanse aannemers ontmoedigd om te veel capaciteit op te bouwen die misschien zou nodig blijken in het geval van een verstoring van de toeleveringsketen, een natuurramp of een noodsituatie op het gebied van veiligheid. Dit samen met consolidatie in de industrie en de opkomst van goedkopere schepen die in Japan, Zuid-Korea en recentelijk China worden geproduceerd, heeft geleid tot lagere investeringen in technologie, fabrieksapparatuur en training voor Amerikaanse arbeiders. In 2005 verscheen daarbij nog het boek van Thomas L. Friedman ‘The World is Flat’ waarbij globalisatie, outsourcing en offshoring werden aangeprezen. Het resultaat was een algehele afname van het concurrentievermogen en de capaciteit van Amerikaanse scheepswerven. De wereld bleek minder vlak dan verhoopt.
Klachtenlitanie
De VS-Metaalbond komt tegen de aftakeling in het verweer en de gebeten hond is in verkiezingstijd gemakshalve China. United Steelworkers heeft op 12 maart een sectie 301-zaak ingediend waarbij Chinese staatssteun als schuldige wordt aangewezen van verstoring van de wereldmarkten in de maritieme, logistieke en scheepsbouwsector door ‘onredelijke en discriminerende handelingen, beleidsmaatregelen en praktijken’. In het verzoekschrift waarop de Amerikaanse regering nu 45 dagen de tijd heeft om te reageren, worden verschillende sancties en maatregelen gevraagd ‘om het mondiale speelveld in de scheepsbouw gelijk te trekken en de vraag naar commerciële schepen die in de VS worden gebouwd te stimuleren’
Het verzoekschrift klaagt dat 90 % van de militaire uitrusting, voorraden en brandstof over zee voor het overgrote deel op commerciële vrachtschepen die onder contract varen allemaal in het buitenland worden gemaakt, waaronder een aantal in China. Wat meer is, zegt de klacht, ‘Chinese bedrijven -voornamelijk staatsbedrijven- zijn uitgegroeid tot leiders in het financieren, bouwen, exploiteren en bezitten van haventerminals over de hele wereld’. Door de petitie geciteerd wetenschappelijk onderzoek vond namelijk dat Chinese bedrijven een of meer terminals in 96 buitenlandse havens beheren waarvan er 36 tot de top-100 van de wereld behoren qua containeroverslag. ‘Nog eens 25 van deze top 100 bevinden zich op het Chinese vasteland, wat betekent dat de VR China verantwoordelijk is voor ongeveer 61 % van ’s werelds grootste containerhavens’ aldus een artikel uit 2022 in International Security. De ontzetting wordt nog groter wanneer beseft wordt dat het Chinees staatsbedrijf ZPMC 70% van de havenkranen levert ter wereld.
Inzake de digitale component van transport en logistiek heeft China voorts tijdens de afgelopen jaren met Logink het belangrijkste wereldwijde logistieke toeleveringsketenplatform uitgerold en gratis ter beschikking gesteld aan verschillende havens over de hele wereld. Het VS Department of Transportation Maritime Administration preciseert recentelijk: ‘Logink is een logistiek managementplatform dat logistieke gegevens uit verschillende bronnen verzamelt, waaronder binnenlandse en buitenlandse havens, buitenlandse logistieke netwerken, verladers, rederijen, andere openbare databases en honderdduizenden gebruikers in de VR China’. Verder waarschuwt het dat ‘de regering van de Volksrepubliek China logistieke gegevensstandaarden bevordert die het wijdverspreide gebruik van Logink ondersteunen, en dat de installatie en het gebruik van Logink in kritieke haveninfrastructuur de VRC ‘zeer waarschijnlijk’ toegang verschaft tot gevoelige logistieke gegevens en/of deze verzamelt. Dit zou dan weer Beijing een venster kunnen geven op de wereldwijde toeleveringsketens – zowel commercieel als militair
Hindernissen
De aftakeling van de VS scheepsbouw maakt dat de Amerikaanse staalfabrieken in het hele land op ongeveer 70% capaciteit draaien. De vakbond argumenteert dat indien deze capaciteit zou benut worden voor meer schepen en infrastructuur te ondersteunen, dat meer banen zou opleveren. De bond vreest bijkomend nog banenverlies in de autosector door de opkomst van de EVs.
Het kost echter tijd om een nieuw personeelsbestand en nieuwe fabrieken op te bouwen en het bereiken van de schaal en de snelle iteratie die cruciaal zijn voor de kosteneffectiviteit en productiviteit van de activiteiten kan nog eens jaren of decennia aan investeringen vergen.
Er zijn ook nog andere hindernissen op weg naar een heropleving van de VS-scheepsbouw.
Voor tussen 2022 en 2032 voorspelt het Amerikaanse Bureau of Labor Statistics weinig of geen verandering in het aantal scheepsbouwkundige ingenieurs en architecten in de VS terwijl de banenmarkt voor dergelijke carrières in Zuid-Korea en China een hoge vlucht neemt. Minister van Marine Del Toro heeft onlangs ambtenaren in Zuid-Korea en Japan ontmoet om hen aan te moedigen te overwegen meer in de VS te gaan produceren, voor de Amerikaanse markt. De Aziaten zijn echter beducht voor het tekort aan geschoolde Amerikaanse arbeiders.
Zondebok China
Maar het zijn de Chinezen die de boter opeten want de zgn 301 petitie stelt dat ‘de Chinese scheepsbouwindustrie beleidsleningen kregen van staatsbanken, kapitaalinjecties en schulden voor eigen vermogen, staalinputs onder de marktprijs, belastingvoordelen en subsidies van exportagentschappen, evenals bescherming tegen buitenlands eigendom’.
De petitie merkt ook op dat een meer traditionele handelsmaatregel bij de WTO het probleem niet zou oplossen omdat de meeste schepen die in China worden vervaardigd, gebruikt worden in de internationale handel en niet in de VS worden ingevoerd (om ze heffingen op te leggen). ‘We moeten het industriebeleid in Amerika opnieuw uitvinden’, aldus USW-voorzitter McCall.
De regering beschikt nu over 45 dagen om te reageren. Als Biden er niet snel op ingaat, loopt hij het risico de steun van arbeiders te verliezen en/of zwak over te komen met betrekking tot China. Tijdens de verkiezingsperiode betekent het China vijandbeeld opwekken gegarandeerd succes in de VS. Ondertussen hebben raketaanvallen in de Rode Zee het belang van de zeemacht weer opgerakeld in de mondiale discussie. De Amerikaanse kustwacht is alvast bezig met de grootste scheepsbouwinspanning sinds de Tweede Wereldoorlog en moderniseert haar vloot ijsbrekers van de poolklasse.
China
De woordvoerder van het ministerie voor handel MOFCOM He Yadong heeft al gereageerd. Hij vind de beschuldigingen tegen China volledig onterecht. ‘Meerdere rapporten hebben erop gewezen dat de achteruitgang van de Amerikaanse scheepsbouwindustrie voornamelijk te wijten is aan overbescherming, terwijl de ontwikkeling van de Chinese scheepsbouwindustrie heeft geprofiteerd van toenemende technologische innovatie en high-end, intelligente en groene ontwikkeling’, repliceerde hij.
Vorig jaar verstevigde China zijn positie als dominante speler in de scheepsbouwindustrie door 50 % van het voltooide volume, 66 % van de nieuwe orders en 55% van de achterstallige orders voor zijn rekening te nemen. Volgens leverancier van scheepvaart- en handelsgegevens Clarkson Research heeft China in 2021 Zuid-Korea ingehaald als de grootste ontvanger van wereldwijde scheepsbouworders in termen van jaarlijkse volumes. Nochtans heeft de VS in 2020 29 Chinese scheepsbouw entiteiten toegevoegd aan een sanctielijst ‘wegens redenen van nationale veiligheid’. Als één bestraffing het niet doet, misschien dan een dubbele bestraffing denkt USW wellicht.
De Chinese scheepsbouw blijft echter evenmin bij de pakken zitten. Hoewel het land nog steeds een voorsprong heeft op de wereldwijde scheepsbouwmarkt, blijft de ontwikkeling van geavanceerde scheepsbouw en ondersteunende industrieën, met name nieuwe materiaaltechnologie, nog steeds achter bij ontwikkelde landen, aldus directeur Wang Qihong, van het China State Shipbuilding Corporation’s 725 Research Institute. China moet zijn onderzoek naar geavanceerde mariene materialen opvoeren om zijn rol als wereldleider in de scheepsbouw te verankeren en tegelijkertijd de technologische kloof met de VS en Zuid-Korea te verkleinen, aldus Wang. Hij vindt dat het gat in fundamenteel onderzoek naar geavanceerde materialen voor hoogwaardige schepen en voor extreme werkomstandigheden dient gedicht, verwijzend naar vloeibaar aardgas schepen, grote cruiseschepen en polaire onderzoeksschepen. Zuid-Korea heeft met name nog steeds een leidende positie op het gebied van orders met een hoge toegevoegde waarde zoals voor LNG-tankers. En dit terwijl de belangrijkste materialen en technologieën voornamelijk in handen zijn van ontwikkelde landen zoals de Verenigde Staten, Japan, Zuid-Korea en Europa, is China nog steeds afhankelijk van import.
Nu China de mondiale scheepsbouwwedloop wil winnen, voeren de belangrijkste concurrenten hun inspanningen op om concurrentieel te blijven. Vorige week kondigde Zuid-Korea een vijfjaren investeringsplan aan om zijn voorsprong in de scheepsbouwindustrie uit te breiden. De waarde hiervan wordt geschat op $ 6,75 miljard, ten voordele van drie grote Koreaanse scheepsbouwers HD Korea Shipbuilding & Offshore Engineering, Samsung Heavy Industries en Hanwha Ocean om een ‘superieure voorsprong’ in de scheepsbouwtechnologieën van het land veilig te stellen.
Bronnen: FT, GT, Wikipedia, China Daily
