Staat er in de besluiten van het plenum niets nieuws? Zijn het enkel vage beloften zonder concrete maatregelen? Of is het document een ambitieus plan voor de komende 5 à 10 jaar? We zoeken het uit aan de hand van de uitleg die partijleider Xi Jinping gaf toen hij de ontwerpresolutie aan het Centraal Comité voorstelde.
De resolutie van het pas gehouden derde plenum van het Centraal Comité is een kurkdroge tekst, met lange opsommingen ingekapseld in voor niet-specialisten moeilijk te volgen jargon. Ietwat gemakkelijker te doorgronden is de toespraak waarmee partijleider Xi Jinping de tekst toelichtte aan de deelnemers van het plenum. We halen er hier de belangrijkste elementen uit. Alle citaten komen uit de toespraak van Xi, ze zijn vanuit de officiële Engelstalige versie naar het Nederlands vertaald.
Niets nieuws?
Xi wijst erop dat de ontwerpresolutie (verderop de ‘resolutie’) verdergaat in de continuïteit van de gevolgde politiek sinds hij in 2012 als partijleider aantrad. Vanaf 2012 verschuift de focus, die sinds 1978 op kwantitatieve groei lag, naar kwalitatieve vooruitgang. Denk aan de campagne tegen corruptie waarmee Xi sinds zijn beginjaren als partijleider populair werd en zijn gezag consolideerde. Brengt het plenum dus continuïteit? Biedt het echt niets nieuws?
Toch wel. Voor het eerst geven de richtlijnen op middellange termijn geen cijfermatige doelstellingen qua groei; de resolutie beklemtoont dat in de huidige fase van ontwikkeling van China en de wereld de focus volledig op beter en moderner functioneren moet gericht zijn. Groei wordt uiteraard niet opgegeven, maar het plenum erkent dat voor verdere duurzame groei van China beter en moderner functioneren op alle gebieden een noodzaak en prioriteit is.
Vage beloften?
Staat de resolutie vol vage beloften zonder concrete plannen? Het is een leidraad, een verzameling richtlijnen om de strategische uitdagingen voor China op de halflange termijn aan te pakken. Die richtlijnen omzetten in praktische wetten, regels en projecten wordt na het plenum de taak van de partijafdelingen en regeringsdepartementen. Maar wie door de tekst ploegt stelt vast dat de richtlijnen niet zo vaag zijn en dat de resolutie wel degelijk veel concrete vooruitzichten biedt. Een voorbeeld: de knoop is doorgehakt in het al lang aanslepend en onpopulair dossier omtrent de verhoging van de pensioenleeftijd. Die komt er, maar het zal op vrijwillige basis gebeuren, aangemoedigd door steunmaatregelen inzake de tewerkstelling van ouderen.
Waarom het verdiepen van hervormingen de focus van het werk is
Om te beginnen herneemt Xi uit de resolutie vier beschouwingen waarom het Centraal Comité moet focussen op het ‘verder verdiepen van hervormingen op alle gebied, om op die manier de modernisering van China te doen vooruitgaan’.
Ten eerste verwijst hij naar de partijcongressen van 2012 en 2022 die de rol van hervormingen bevestigden en voor 2049 de doelstelling van een op alle gebieden modern China vooropstelden. Het is nodig die doelstelling nu in concrete hervormingen om te zetten.
Ten tweede moet dat moderne China socialistisch zijn met Chinese karakteristieken, en een goed bestuur met efficiënt functionerende instellingen is daar een essentieel onderdeel van.
Ten derde moet de verdere ontwikkeling van hoge kwaliteit zijn om in te spelen op de belangrijkste tegenstelling in China (tussen de ontoereikende productiekrachten en de toenemende en meer diverse behoeften van de bevolking)
Xi gaat hier in op de belangrijkste onvolkomenheden waaraan men moet remediëren:
‘Het marktsysteem behoeft bijvoorbeeld nog steeds verbetering; de markt zelf is niet voldoende ontwikkeld; de relatie tussen overheid en markt moet nog meer worden rechtgetrokken’.
Verder:’ Ons innovatievermogen voldoet niet aan de vereisten voor hoogwaardige ontwikkeling; het industriële systeem, hoewel groot en breed, is nog niet geavanceerd genoeg; het te sterk afhangen van sleuteltechnologieën die door andere landen worden gecontroleerd, is niet fundamenteel veranderd’.
‘De fundamenten van de landbouw moeten verder worden versterkt; er blijven grote verschillen bestaan in de ontwikkeling en de inkomensverdeling tussen steden en plattelandsgebieden en tussen regio’s onderling; en er blijven zwakke schakels bestaan qua verbetering van het welzijn van de mensen en bescherming van de ecologische omgeving.’
Ten vierde wordt China geconfronteerd met belangrijke risico’s en uitdagingen. Meer specifiek: ‘
‘Vooral gedenkwaardige veranderingen van een omvang die in geen eeuw is waargenomen, versnellen over de hele wereld. Regionale conflicten blijven de kop opsteken, mondiale problemen worden acuter, en externe pogingen om China af te remmen escaleren.’
Hoe de resolutie tot stand kwam
In het tweede deel van zijn toespraak gaat Xi in op de redactie en besluitvorming rond de resolutie. Zie hiervoor ons eerder artikel ‘Hoe de resolutie van het partijplenum tot stand kwam’.
Dit zijn volgens Xi de uitgangspunten waarmee de partijleiding aan het werk ging:
Men bouwde verder op de ervaringen met hervormingen in de ‘nieuwe periode’ (dat wil zeggen vanaf 2012).
De benadering was probleemoplossend gericht op de doelstellingen van het congres van 2022 (doelstellingen voor 2035 en 2049).
Er werden prioriteiten vastgelegd: institutionele hervormingen, hervormingen met een strategisch karakter, en de hoofdrol voor economische structurele hervormingen.
In alles stond het verdedigen van de fundamentele en langetermijnbelangen van de bevolking voorop.
De benadering omvatte alle beleidsdomeinen om de beoogde resultaten te kunnen halen.
Specifieke domeinen voor hervormingen
Vervolgens verduidelijkt Xi de specifieke actiedomeinen die in de resolutie in 13 punten worden uitgewerkt. Het gaat om economie, politiek, cultuur, maatschappij, leefmilieu, nationale veiligheid en defensie. Een apart afsluitend punt gaat over maatregelen die de werking van de Partij zelf betreffen.
De voorgestelde maatregelen hebben met 2035 als horizon het doel een basisniveau van socialistische modernisering te verwezenlijken. Die doelstelling staat in de congresresolutie van 2022. Als tussenstap moeten een aantal belangrijke hervormingen gerealiseerd worden tegen 2029.
It’s the economy …
Structurele economische hervormingen zijn het belangrijkst en blijven prioritair.
‘De belangrijkste taken in dit verband zijn onder meer het verbeteren van de systemen en mechanismen om ontwikkeling van hoge kwaliteit mogelijk te maken, het bevorderen van nieuwe groeimotoren en sterke punten, het nakomen van engagementen tegenover de publieke en niet-publieke sectoren, het één maken van de nationale markt en het verfijnen van de systemen. die de markteconomie ondersteunen’.
Socialistische markteconomie
Voor een goedwerkende socialistische markteconomie is de juiste verhouding tussen regering en markt cruciaal. Xi vermeldt vier actiedomeinen: staatsbedrijven, privébedrijven, eerlijke concurrentie en een goedwerkende markt voor arbeid, kapitaal en technologie.
In verband met staatsbedrijven ‘zullen we de strategische coördinatie tussen de betrokken administratieve afdelingen versterken en eraan werken om de samenstelling van de staatssector te verfijnen en de structuur ervan aan te passen, zodat het staatskapitaal en de staatsbedrijven sterker worden, het beter doen en groeien, hun kernfuncties beter vervullen en hun concurrentievermogen verbeteren’.
In verband met de privésector: ‘Voor de ontwikkeling van de niet-publieke sector geeft de ontwerpresolutie de grote lijnen voor een wet ter bevordering van de privésector, het versterken van de bescherming van het eigendomsrecht, en het voorkomen en rechtzetten van administratieve of criminele inmenging in economische geschillen’.
Het gelijktijdig behandelen van privé- en staatsbedrijven in de resolutie toont dat het relatief gewicht van beide sectoren op halflange termijn niet zal gewijzigd worden. Er komt noch opnieuw verstaatsing, noch verdere privatisering.
Voor een betere werking van de markt bevat de resolutie ‘maatregelen zoals het versterken van controles op eerlijke concurrentie, het herzien of afschaffen van regelgeving en praktijken die het één maken van de nationale markt en eerlijke concurrentie belemmeren, en het verbeteren van de markten voor productiefactoren’ (productiefactoren zijn arbeid, kapitaal en technologie).
Ontwikkeling van nieuwe productiekrachten van hoge kwaliteit
De ‘nieuwe productiekrachten van hoge kwaliteit’ slaan op ‘hoog technologieniveau, grote efficiëntie en hoge kwaliteit van het product’. Om dat te bereiken lijst de resolutie maatregelen op: ‘We zullen werken aan het institutioneel vergroten van het aanbod op nieuwe gebieden, een mechanisme opzetten om te zorgen voor een vlottere financiering van toekomstgerichte industrieën, de nationale normen voor de modernisering van traditionele industrieën optrekken, en de meest geavanceerde productiefactoren kanaliseren naar de ontwikkeling van nieuwe hoogwaardige productiekrachten’.
Het is een nogal stroeve formulering van plannen om de succesvolle ontwikkeling van sectoren zoals zonnepanelen, windmolens en elektrische voertuigen met de steun van de overheid over te doen op een aantal andere nieuwe gebieden.
Verbeteren van het macro-economisch bestuur
De nationale strategische planning en coördinatie zal verbeteren. Dit lijkt een logische pendant van het versterken van de markteconomie: meer markt zal gestuurd worden door efficiënter overheidsoptreden om het socialistische karakter te vrijwaren.
In het kader van hervormingen van het belastingsysteem voorziet de resolutie in een uitbreiding van de belastbare basis voor de lokale besturen en een grotere transfer van belastinggeld naar deze laatsten. Lokale overheden gaan meer speciale obligaties kunnen uitgeven en zo hun aandeel in de overheidsuitgaven vergroten, maar tegelijk zal men het administratief toezicht door de centrale overheid versterken.
Deze maatregelen geven de lokale overheden meer economische beleidsruimte en verlichten hun hoge schuldenlast, terwijl Beijing een beter zicht op de situatie krijgt.
Instellingen en regelgeving van de financiële sector worden opgefrist. Hier spelen ongetwijfeld corruptieschandalen, wankele regionale banken en een weinig functionele beurs mee.
Kleinere kloof stad-platteland
Er komen meer inspanningen om de kloof tussen stad en platteland te verkleinen. Concreet gaat het om nieuwe urbanisatieplannen, meer steun voor efficiëntere landbouw, een hoger inkomen voor de boeren, transfer van rijkdom naar het platteland en hervorming van het systeem van verdeling van landrechten.
Nieuw op dit punt is een mogelijke versoepeling van de transfermogelijkheden van landrechten voor boeren die definitief naar de stad verhuizen. Dit heeft een positieve invloed op de instroom van nieuwe arbeidskrachten in de steden.
De deur nog wijder open
‘De ontwerpresolutie schetst ook plannen voor het verfijnen van de instellingen en mechanismen voor openstelling van hoog niveau: een gestaag uitbreidende institutionele openstelling, het verdiepen van de structurele hervormingen van de buitenlandse handel, het verder hervormen van de managementsystemen voor inkomende en uitgaande investeringen, het optimaliseren van de omstandigheden voor regionale samenwerking en het opstellen en verbeteren van mechanismen voor hoogwaardige samenwerking in het kader van het Belt and Road Initiative’.
De resolutie vertolkt de wens om de internationale economische samenwerking verder uit te breiden. Tussen de lijnen lezen we dat China zijn hoop vooral richt op de buurlanden en in het algemeen op het globale Zuiden via het BRI.
Instellingen en mechanismen creëren om innovatie te ondersteunen op diverse gebieden
Na het economische luik komen onderwijs, wetenschap, technologie en ontwikkeling van talent aan de beurt, ook hier binnen het algemene zoeken naar innovatie.
Op onderwijsgebied wil de resolutie ‘het hervormen van instellingen voor hoger onderwijs per categorie en het ontwikkelen van mechanismen voor het aanpassen van de disciplines en van modellen voor training om tegemoet te komen aan de behoeften van China’s wetenschappelijke en technologische ontwikkeling en nationale strategieën. We zullen buitengewone stappen ondernemen om disciplines en vakken waar dringend vraag naar is op te starten’.
Zoals bij ons is er tegenwoordig ook in China een mismatch tussen jonge afgestudeerden en de beschikbare banen. Daaraan wil men dus remediëren.
De resolutie wil China’s sterkte in strategische wetenschappen en technologie een boost geven. Xi gaat hier vrij gedetailleerd op in, wat het belang ervan illustreert.
Het document ‘vermeldt dat we taken van onze nationale onderzoeksinstellingen, geavanceerde onderzoeksafdelingen aan universiteiten en toonaangevende hightechbedrijven beter zullen definiëren en het beheer van wetenschaps- en technologieplannen zullen verbeteren om ervoor te zorgen dat ze toekomstgericht zijn en een leidende rol spelen in fundamenteel onderzoek, interdisciplinaire grensgebieden en sleutelgebieden. Bovendien zal de rol van bedrijven als belangrijkste factor op het gebied van innovatie worden versterkt en zullen er mechanismen worden opgezet om toonaangevende hightechbedrijven te stimuleren. Publieke instellingen die zich bezighouden met wetenschappelijk onderzoek zullen een flexibeler managementsysteem mogen implementeren in vergelijking met gewone publieke instellingen, zodat ze kunnen experimenteren met bedrijfsmanagement. Hervormingen om onderzoekers intellectuele rechten op hun resultaten te verlenen zullen worden verdiept.
De resolutie vervolgt met een reeks concrete hervormingen die het ontwikkelen van talent moeten bevorderen. Xi vermeldt onder meer een hoger salaris voor beloftevolle jongeren en meer aantrekkelijke voorwaarden voor getalenteerde Chinezen die terugkeren naar China.
Democratie en de rechtsstaat
China streeft naar een integrale democratie, die verkiezingen combineert met directe inspraak.
De resolutie detailleert ‘regelingen zoals het versterken van de instellingen waarmee het volk het land bestuurt, het verbeteren van de mechanismen voor de consultatieve democratie, het versterken van de democratie op het basisniveau en het opbouwen van een breed eenheidsfront’.
Voor het versterken van de rechtsstaat zijn er ‘regelingen zoals het versterken van de wetgeving op belangrijke, nieuwe en internationaal gerelateerde gebieden; het verfijnen van de instellingen en mechanismen om ervoor te zorgen dat toezichthoudende organen, openbare veiligheidsorganen, procureurs, rechtbanken en administratieve afdelingen voor justitie allemaal hun respectieve functies vervullen en dat de bevoegdheden op het gebied van toezicht, onderzoek, procuraat, berechting en handhaving elkaar aanvullen en begrenzen’.
Parallelle materiële en culturele vooruitgang
De resolutie pleit voor een gecoördineerde vooruitgang op materieel en cultureel-ethisch gebied.
‘Activiteiten om idealen en overtuigingen te bevorderen zullen op regelmatige en geïnstitutionaliseerde basis worden uitgevoerd; (…) mechanismen voor het rechtstreeks kanaliseren van hoogwaardige culturele middelen naar het basisniveau; het verbeteren van het bestuur van de cyberruimte; (…) het opzetten van een effectiever internationaal communicatiesysteem’.
Deze maatregelen richten zich vooral op het overtuigen en motiveren van de jongere generatie die de enorme vooruitgang van de voorbije 45 jaar niet heeft meegemaakt en deze als vanzelfsprekend beschouwt. Het laatst vermelde luik betreft het versterken van de Chinese soft power in de wereld.
Diverse sociale maatregelen
In een lange paragraaf zet Xi ook uiteen wat er op sociaal gebied voor de bevolking voorzien wordt.
‘Regelingen zoals het verbeteren van de inkomensverdeling en het correct regelen van die verdeling; meer beleidsruimte om de werkgelegenheid te stimuleren door startende bedrijven aan te moedigen; het ondersteunen en reguleren van nieuwe vormen van flexibele tewerkstelling; het uitbouwen van een correct stelsel van sociale zekerheid ten behoeve van arbeidsmigranten van het platteland en van mensen in nieuwe vormen van flexibele tewerkstelling; het opheffen van alle beperkingen die mensen ervan weerhouden toegang te krijgen tot de sociale zekerheid op de plaats waar ze werken maar geen permanente verblijfsvergunning hebben; het bevorderen van een nieuw ontwikkelingsmodel voor de vastgoedsector en het geven van meer bevoegdheden aan gemeentelijke overheden om de vastgoedmarkt te reguleren.’
‘Bovendien roept de resolutie op tot inspanningen om de gezondheidszorg verder te hervormen en een strategie te volgen waarbij gezondheid voorop staat, tot een betere dienstverlening en stimuleringsmaatregelen om het geboortecijfer te doen stijgen, tot het uitbouwen van programma’s en industrieën voor ouderenzorg.’
Als laatste vermeldt Xi de geleidelijke en ordelijke verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd, op basis van vrijwillige deelname en met de nodige flexibiliteit.
In deze wat heterogene sociale rubriek zitten een reeks belangrijke en soms controversiële maatregelen: de inkomensongelijkheid onder controle houden; ondersteunen maar tevens regelen van nieuwe tewerkstellingsstatuten zoals koeriers en zelfstandige chauffeurs; een lokale aanpak van de vastgoedcrisis door meer overheidsingrijpen; een beter sociaal statuut van migranten maar geen afschaffing van het hukou-systeem (officiële domicilie op het platteland terwijl men in de stad leeft) ; premies voor meerdere kinderen; betere ouderenzorg, deels door de privésector; langer werken voor het pensioen, maar enkel op vrijwillige basis.
Leefmilieu regiospecifiek aanpakken en klimaatpolitiek versnellen
Op het gebied van milieubescherming specificeert de resolutie ook de vereisten voor het implementeren van regiospecifiek milieubeheer met gedifferentieerde regelgeving, het verbeteren van het transregionale compensatiemechanisme voor ecologisch behoud, het implementeren van fiscaal, financieel, investerings- en prijsbeleid, evenals normen ter ondersteuning van groene en lagekoolstofontwikkeling, en het versnellen van de planning en uitrol van nieuwe energieën.
Een evenwicht tussen ontwikkeling en veiligheid.
Nationale veiligheid krijgt in de resolutie meer gewicht dan vroeger. Ook hier is er een lange lijst met voorgestelde maatregelen: ‘het creëren van een gecoördineerd en effectief systeem voor het beschermen van de nationale veiligheid en het beter inzetten van wetenschap en technologie om de nationale veiligheid te waarborgen; het verbeteren van het respons- en hulpsysteem voor grote rampen; het opzetten van toezichtsystemen om de veiligheid van kunstmatige intelligentie te waarborgen; het verkennen van mogelijkheden voor het opzetten van een nationaal systeem voor bevolkingsbeheer; het verbeteren van een geïntegreerde handhaving van de openbare orde; hard optreden tegen illegale en criminele activiteiten die het publiek grote zorgen baren’.
Verder bevat de resolutie ook maatregelen voor de buitenlandse veiligheid, zoals ‘het opzetten van goede coördinatiemechanismen ter bevordering van de veiligheid in aangrenzende regio’s; het versterken van mechanismen voor het counteren van buitenlandse sancties, inmenging en de extraterritoriale toepassing van buitenlandse wetten; het verbeteren van mechanismen voor het voorkomen en beheersen van handelsrisico’s; het verbeteren van de wet- en regelgeving met betrekking tot het buitenland en de handhaving van de rechtsstaat; het verdiepen van de handhaving van de wet en justitiële samenwerking met andere landen.’
Het document vermeldt kort en zonder details de noodzaak tot hervormingen van het leger. De achtergrond – verschillende zware gevallen van corruptie en de door de VS opgepookte spanningen over Taiwan en de Zuid-Chinese zee komen niet ter sprake.
Hoe de Partij zelf gezond houden?
Het ontwerp besteedt een apart deel aan de versterking van het leiderschap van de Communistische Partij over het geheel van de hervormingen. Daarvoor is een partij nodig die deze moeilijke taak aankan.
‘We zullen de mechanismen verfijnen waardoor beslissingen en plannen van het Centraal Comité worden geïmplementeerd; het management van ambtenaren en personeel verder hervormen en resoluut de juiste aanpak volgen bij het selecteren en benoemen van ambtenaren; erop toezien dat politiek geëngageerde, verantwoordelijke, hervormingsgezinde, uitmuntende, eerlijke en corruptievrije personen worden geselecteerd en dat het probleem van ambtenaren die willekeurig handelen of niet de bereidheid, de moed of de bekwaamheid hebben om resultaten te boeken, wordt aangepakt; ervoor zorgen dat ambtenaren een juist begrip hebben van wat het betekent om goed te presteren, en dat men ze aanmoedigt om in een pioniersgeest vooruit te gaan en ondernemingszin in hun werk te tonen; het versterken van de politieke en organisatorische functies van partijorganisaties; zinloos formalisme en bureaucratie voorkomen en uitroeien, gevallen van wangedrag of corruptie efficiënter aanpakken, en nieuwe en verkapte vormen van corruptie effectief voorkomen en opsporen’.
De toespraak van partijleider Xi Jinping geeft slechts de belangrijkste aspecten van de plenumresolutie weer. Het volledige document bevat nog meer facetten en meer concrete details over de geplande maatregelen. Het volledige document is hier te vinden. Een Nederlandse vertaling van een samenvattend communiqué verscheen eerder op Chinasquare.
Bron: Xinhua
