India en China zijn bezig hun troepen te verwijderen uit een betwiste zone aan hun grens. Dit kan de aanloop zijn naar een verbetering van hun betrekkingen en de vredeskansen in de regio.
India en China hebben op 31 oktober de meeste van hun troepen verder verwijderd van betwiste delen aan hun gemeenschappelijke grens in de noordelijke Himalaya. Dat is bevestigd door de Indiase minister van Defensie Rajnath Singh, door de woordvoerder van het Chinese Ministerie van Defensie, Zhang Xiaogang en de woordvoerder van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van China. Deze laatste zei dat de troepen ‘vooruitgang boeken bij de ordelijke uitvoering van de resoluties van beide landen’. Die uitspraak verwees naar een akkoord dat China en India op 21 oktober bereikten in de marge van de BRICS-conferentie in Kazan.
Dat akkoord moet een einde maken aan een vier jaar durende impasse die de betrekkingen tussen Beijing en New Delhi sterk hinderden, en waarin de regering Biden een kans meende te zien om India tegen China uit te spelen en te rekruteren voor de verdere omsingeling van China in de regio die de Amerikanen de Indo-Pacific noemen.
De bilaterale betrekkingen tussen de beide stichtende BRICS-landen waren verslechterd in juli 2020 nadat bij een militair treffen ten minste 20 Indiase soldaten en vier Chinezen om het leven kwamen. Het gevolg was een langdurige impasse in de berggebieden Depsang en Demchok in oostelijk Ladakh, waarbij beide partijen tienduizenden militairen stationeerden, gesteund door artillerie, tanks en gevechtsvliegtuigen, in posities voor confrontaties van dichtbij.
Volgens de in het Russische Kazan bereikte overeenkomst moeten de Indiase en Chinese troepen zich terugtrekken uit de laatste twee grensgebieden waar ze dicht bij elkaar waren. De uitvoering hiervan moet een stap zijn in de verdere verbetering van de relatie tussen India en China. Na de afsluiting kwam er in de marge van de BRICS-top een ontmoeting tussen de Indiase premier Narendra Modi en de Chinese president Xi Jinping, hun eerste bilaterale ontmoeting na vijf jaar.
Xi Jinping had in 2018 een ‘informele ontmoeting’ met Modi waarbij hij de nadruk legde op het feit dat beide landen grote en eeuwenoude beschavingen zijn. Het vriendschappelijke gesprek werd hervat in 2019. Toen werden de twee leiders het erover eens dat ‘China en India elkaar moeten respecteren en van elkaar moeten leren om samen te streven naar ontwikkeling en welvaart, evenals de grote heropleving van hun beschavingen’. Dat laatste past in het kader van Xi’s streven om wereldwijde samenwerking te brengen tussen de verschillende beschavingen. Na die laatste ontmoeting gooide het grensconflict echter roet in het eten.
“Onze inspanningen zullen erop gericht zijn om de kwestie verder te brengen dan terugtrekking, maar daarvoor zullen we nog wat langer moeten wachten,” zei de Indiase minister van Defensie Rajnath Singh. De meeste grensgeschillen werden intussen opgelost in eerdere ronden van militaire en diplomatieke gesprekken toen de twee naties overeenkwamen om bufferzones te creëren. Meningsverschillen over het terugtrekken uit de gebieden Depsang en Demchok zijn echter blijven bestaan tot het laatste pact op 21 oktober werd gesloten.
‘Gezien het diepe wantrouwen tussen de twee landen en het feit dat alle vertrouwenwekkende maatregelen eerder zijn mislukt, is dit een heel positief begin,’ zei luitenant-generaal DS Hooda, die van 2014 tot 2016 aan het hoofd stond van India’s Northern Command, dat de regio Kasjmir, inclusief Ladakh, bestrijkt. In de Global Times relativeert een Chinese expert dit optimisme enigszins. ‘De terugtrekking herstelt de situatie niet die er was voor april 2020, maar creëert eerder een bufferzone tussen de twee strijdkrachten om de spanningen te verminderen.’
Het is echter duidelijk dat China buurland India als een partner wil blijven zien. Onder impuls van Xi Jinping hoopt Beijing dat beide landen samen vooruitgang kunnen boeken en kansen op ontwikkeling kunnen delen. De Chinese regering dringt er echter op aan ‘dat India het Koude Oorlogsdenken achter zich laat, onnodige conflicten minimaliseert en de kans op zinvolle samenwerking grijpt’. Dat kan prima binnen de BRICS+ en de Shanghai Cooperation Organisation waar beide landen een vooraantstaande rol in spelen.
Bronnen: Global Times, Morning Star, Xinhua
