Europa’s modelfabriek van e-batterijen het Zweedse Nortvolt ligt in de touwen. In Duitsland worden in de autosector tienduizenden ontslagen verwacht en heeft het eertijds geroemde Wirtschafswunder ernstige averij opgelopen. Beide fenomenen tonen aan dat het economisch zwaartepunt ongemerkt naar Azië verschuift.
De Europese hoop voor de e-batterijsector Northvolt heeft gefaald. Het bedrijf dat in 2015 werd opgericht door voormalig topman van Tesla Peter Carlsson zit zonder geld en heeft schulden opgebouwd van meer dan 5 miljard $. Het zag er eerder goed uit want Blue chip-investeerders als Baillie Gifford en Goldman Sachs vonden de visie van Carlsson aantrekkelijk. Het bedrijf werd in de aanloop naar een verwachte beursnotering.in 2023 nog gewaardeerd op 20 miljard $. Northvolt was al in 2017 de hoop van de EU die een toeleveringsketen voor batterijen wilde opzetten in heel Europa. Nadat het meer dan 6 miljard € van de EU-begroting had uitgegeven om grensoverschrijdende batterijprojecten en onderzoek en innovatie te ondersteunen, steeg het Europese aandeel in de wereldwijde batterijmarkt 3% naar 17% met een jaaromzet van 81 miljard € in 2023.
Uiteindelijk mislukte het omdat het niet kon tippen aan de Chinese concurrenten op het gebied van kwaliteit, kosten of snelheid om op de markt te komen. De Chinese batterijkoning Robin Zeng van CATL zei aan topman Nicolai Tangen van ’s werelds rijkste publiek fonds het Norwegian Sovereign Wealth Fund : ‘Ze hebben een verkeerd concept … ze hebben een verkeerd proces … en ze hebben de verkeerde apparatuur. Hoe zouden ze kunnen opschalen?’ vroeg hij aan het hoofd van het Noorse oliefonds van $1,8 miljard.. Overigens hebben qua EV-batterijen Aziatische spelers waaronder CATL, BYD, LG Energy Solution en SK On uit Zuid-Korea ongeveer 70 % van de wereldmarkt in handen. Veel van de 30 gigafabrieksprojecten in Europa zijn eveneens ontworpen en gebouwd met de hulp van Chinese en Koreaanse bedrijven. China is de onbetwiste koning op het gebied van elektrische voertuigen .
China
De VS en Europa blijven ver achter, aldus Michael Dunne van Dunne Insights. China zal in 2024 naar schatting 12 miljoen EV’s produceren, meer dan alle andere landen samen. Ter vergelijking: de VS zullen er minder dan een miljoen bouwen. De helft van de EV’s die Tesla dit jaar bouwt, wordt gemaakt in de gigafabriek in Shanghai. omdat China ongeëvenaarde efficiëntie biedt. De Chinese accufabrikanten hebben overigens 70% van de wereldwijde productie in handen. CATL en BYD leveren niet enkel aan Chinese EV-fabrikanten, maar ook aan Mercedes, Volkswagen, GM en Tesla.. Tot slot verwerken Chinese bedrijven 70-90% van de kritieke mineralen – zoals grafiet, kobalt, nikkel en lithium – die nodig zijn voor batterijcellen. Dus zelfs als je investeert in een batterijfabriek van wereldklasse in Europa, Korea of de VS is de kans groot dat de kritieke mineralen nog steeds naar China moet verscheept voor verwerking. Door de intensieve concentratie van toeleveringsketens voor batterijen in China kunnen Chinese bedrijven EV’s overigens produceren tegen kosten die 25-30% lager liggen dan elders.
Bovendien is het enthousiasme van de verbruiker voor EVs in Europa en de VS niet groot. Dit is waar China misschien wel het meest beslissende voordeel heeft. EVs zullen dit jaar goed zijn voor meer dan 50% van de verkoop van nieuwe auto’s in China. Daarentegen ligt de penetratiegraad in Europa op 23% en in de VS op slechts 10%. BloombergNEF heeft onlangs zijn prognose voor 2030 voor de marktpenetratie van EV’s in de VS verlaagd van 52% naar 33%. En nu de regering Trump naar verwachting de belastingvoordelen voor EV-aankopen zal afschaffen, lijkt zelfs die 33% prognose optimistisch. ‘We kunnen wel zeggen dat we ons nu op een cruciaal moment bevinden’, zegt uitvoerend directeur Wouter IJzermans van de Batteries European Partnership Association eufemistisch.
EU-spelers
Andere Europese starters zoals het Franse Verkor en het batterijbedrijf PowerCo van Volkswagen hebben hun ambities teruggeschroefd of zagen hun financieringsvooruitzichten verslechteren. PowerCo overweegt slechts één van de twee productielijnen te bouwen die eerder waren gepland voor zijn fabriek in Salzgitter in Duitsland en dit wegens de vertragende marktvraag. Verkor met Renault als belangrijkste klant heeft onlangs een nieuwe financieringsronde van 1,3 miljard €afgerond ter ondersteuning van de bouw van een fabriek in de Noord-Franse havenstad Duinkerken.
Maar CEO Benoit Lemaignan verklaarde dat door de problemen van Northvolt en de vertraging in de groei EV-verkoop dit jaar de financieringsgesprekken moeizaam verliepen. ‘Er was een hele nieuwe ronde van auditwerk en validatie van de set-up, onze chemie, de machines en alle apparatuur,’ verklaart Lemaignan. ‘Het is niet vanzelfsprekends om vandaag financiering te vinden en het is een probleem dat veel verder gaat dan Verkor en dat de financiering van alle energie- en klimaattransitie-industrieën beïnvloedt’. In Frankrijk is er ook Automotive Cells Company dat wordt gesteund door Stellantis en Mercedes-Benz evenals door het olieconcern TotalEnergies dat in 2023 begon met de productie van batterijen. Maar dit jaar onderbrak ACC plannen om verder uit te breiden met fabrieken in Duitsland en Italië omdat het overwoog om over te schakelen op een goedkopere vorm van batterijtechnologie en zich aanpaste aan een tragere inburgering van EVs.
Azië in Europa
De gevolgen van de faillissementsaanvraag van Northvolt in de VS zijn al voelbaar, nu autofabrikanten zich opnieuw tot hun Aziatische leveranciers moeten wenden. Porsche koopt ook batterijen van Samsung SDI, LGES en CATL. De ondergang van Northvolt betekent dat de strijd om de dominantie van de Europese markt waarschijnlijk tussen Aziatische accufabrikanten zal gaan. LG-ES en SK On hebben beide Europese fabrieken, respectievelijk in Polen en Hongarije, terwijl CATL een fabriek heeft in Duitsland en een tweede site in Hongarije die volgend jaar in productie gaat. Het Chinees-Japanese AESC/Envision opende dit jaar een batterijfabriek in Douai, heeft sinds 2022 een fabriek in Sunderland (North East England) en legde de eerste steen van een fabriek in Spanje.
Volgens de in Seoul gevestigde UBS analist Tim Bush zijn de Koreaanse batterijfabrikanten hun investeringen in Europa al aan het terugschroeven na miljarden dollars hebben geïnvesteerd in fabrieken in Noord-Amerika die echter met een lage bezettingsgraad draaien omdat de vraag van consumenten naar EV’s lager uitvalt dan verwacht. De Chinezen hebben nieuwe bouw in de EU opgeschort wegens de dreiging met heffingen.
CEO Luca De Meo van Renault zei vorige maand aan verslaggevers ‘We moeten een deal vinden met China omdat we niet kunnen concurreren . . zonder de steun van de Chinese bedrijven die de mijnbouw, chemie, raffinage en hun capaciteit en competentie beheersen’. In werkelijkheid is Renault in China aanwezig om toegang te krijgen tot nieuwe technologie en te leren hoe EV’s sneller gemaakt kunnen worden. Het bedrijf heeft zo’n 200 mensen aangenomen in Shanghai, voornamelijk hardware-ingenieurs die werken aan de ontwikkeling van een elektrische Twingo van minder dan €20.000 en is ook van plan om software-ingenieurs toe te voegen. ‘We zijn daar om te leren en we zullen deze kennis integreren in onze eigen teams’ in Frankrijk, zei hoofd inkoop, partnerschappen en overheidsbetrekkingen Francois Provost van Renault. ‘De Europese leveranciers hebben de neiging om zich te richten op onderdelen met een hogere marge en toegevoegde waarde,” vindt hij. ‘Soms mis ik een aantal basisonderdelen. Het is in China dat ik deze eenvoudigere onderdelen van hoge kwaliteit kan vinden. Tegen 2026 zal onze concurrentiekracht – op het gebied van software, op het gebied van batterijen – vergelijkbaar zijn met die van Chinese fabrikanten die lokaal in Europa bouwen.’ voorspelt hij hoopvol. De Financial Times vraagt zich echter af hoe lang Europa moet wachten tot de technologieoverdracht (door China) is voltooid en of het de race dan al zou hebben verloren.
Afdankingen autosector
Wat de autoproducenten zelf betreft, hebben we al vermeld dat zowel Volkswagen (10.000), Opel en toeleverancier Bosch (5000) personeel willen afdanken. Nissan is van plan om 9000 banen te schrappen. In Saarland hebben 2700 van de 3750 Ford-arbeiders de afscheidsregeling ondertekend die IG Metall met de directie onderhandelde. Nog 1800 zouden op de tocht staan. Machinebouwer en auto-onderdelen maker Schaeffler plant 4.700 ontslagen in Europa, meestal in Duitsland. De Vereniging van de Beierse Economie schat dat alleen al in de automobielsector in Beieren tegen 2040 106.000 banen verloren kunnen gaan. Voorzitter Hildegard Müller van het Verband der Automobilindustrie, (VDA), waarschuwt dat tegen 2035 190.000 banen in de hele sector op de tocht kunnen staan, hierbij steunend op een Prognos-studie
Als klap op de vuurpijl van de Wirtschaftswunder-katastrofe heeft de grootste staalproducent van Duitsland en het op een na grootste van Europa Thyssenkrupp te Duisburg aangekondigd de komende jaren het aantal banen te verminderen van 27.000 naar 16.000. Tegen eind 2030 moeten 5.000 jobs verdwijnen en nog eens 6.000 jobs worden afgebouwd door activiteiten te verkopen of uit te besteden. De Gentse voorzitter van de raad van bestuur van Thyssenkrupp Steel Ilse Henne waarschuwde recent nog in Trends Talk dat door een combinatie van een zwakke vraag, hoge energieprijzen en Chinese concurrentie het voorbestaan van de Europese staalindustrie op het spel staat. De enorme mismatch tussen de vraag en de capaciteit eist zijn tol, zei Henne. Sinds 2008 hebben de Europese staalproducenten 30 % van hun output verloren.
Duitse investeringen in China
Ondanks oproepen van Duitse en EU beleidsmakers om de afhankelijkheid van China te verminderen, blijven Duitse bedrijven recordinvesteringen doen in het land. Logisch toch dat ze de grootste groeiende markt niet links laten liggen, te meer dat ze nog wat te leren hebben van elektrische en slimme wagens. . De investeringen hebben de afgelopen jaren een ongekend hoog niveau bereikt, vooral in de auto- en chemiesector. Alleen al in de eerste helft van 2024 bereikten de Duitse directe buitenlandse investeringen in China 7,3 miljard € waarmee het totaal van 6,5 miljard € voor heel 2023 werd overtroffen. De EU-investeringen in China worden steeds meer gedreven door Duitsland en zijn autofabrikanten: de Duitse directe buitenlandse investeringen waren goed voor 57% van de totale EU-investeringen in China in de eerste helft van 2024, 62% in 2023 en een record van 71% in 2022.
De zgn greenfieldinvesteringen van de EU in China bereikten een record van 3,6 miljard € in het tweede kwartaal van 2024, het hoogste kwartaalniveau tot nu toe. Duitse autofabrikanten nemen een groot deel van deze groei voor hun rekening en zijn goed voor ongeveer de helft van alle EU-investeringen in China sinds 2022. Terwijl de gemiddelde fusie- en overnameactiviteit op kwartaalbasis tussen 2022 en de eerste helft van 2024 met 30% afnam, zijn de greenfield-investeringen door EU-bedrijven gestaag toegenomen, met de Duitse auto- en chemiesector als koplopers. Tussen 2022 en de eerste helft van 2024 zal 65% van alle EU-investeringen in China afkomstig zijn uit Duitsland, tegenover 48% tussen 2019 en 2021. De top vijf van Europese investeerders in 2023 bestond uit Duitse bedrijven.
Mexico
De gekozen Amerikaanse president Trump is bij wijze van toemaatje van plan de auto’s die uit Mexico volgens het USMCA vrijhandelsakkoord onbelast de VS binnenkomen, 25% heffingen op te leggen. Hoewel deze heffingen in eerste instantie bedoeld zijn tegen wagens die door Chinese bedrijven in Mexico worden vervaardigd, zullen ze ook de lokale Europese en VS-fabrieken (bv Ford en GM) treffen.
Volkswagen bouwt al meer dan 50 jaar auto’s in Mexico en de kever rolde hier zelfs langer van de band dan in Wolfsburg. De groep heeft een productiefaciliteit in Puebla en een motorenfabriek in Guanajuato. Volgens de Duits-Mexicaanse Kamer van Buitenlandse Handel produceert Audi sinds 2016 ook in Puebla, Mercedes sinds 2018 in Aguascalientes en BMW sinds 2019 in San Luis Potosí. Mexico is de zesde grootste autoproducent ter wereld en de vierde grootste producent van auto-onderdelen. Volgens de Kamer hebben Duitse bedrijven 200.000 mensen in dienst in Mexico. Hiertoe behoren de toeleveranciers voor de auto-industrie Continental (27.000), Bosch (16.000) en Leoni (13.000). Volkswagen heeft 15.000 werknemers in het land. Ook Stellantis heeft er een fabriek.
De linkse president van Mexico Sheinbaum heeft met tegenmaatregelen gedreigd die de VS-fabrieken in Mexico zouden treffen en 400.000 banen in de VS zouden op de helling zetten. Met de door Trump bedoelde heffingen zouden ook de Europese vestigingen worden getroffen en het onheil voor de Europese autosector enkel verhogen. Het USMCA vrijhandelsakkoord loopt echter maar tot 2026: Trump zou het ondertussen wat graag heronderhandelen.
FT, Asia Times, wsws.org, fdiintelligence.com, reuters, Die Welt, Trends Kanaal Z
Lees ook Waarom integreren de Duitse giganten zich meer in China?
Onderstaande Deutsche Welle reportage probeert objectief te zijn maar vergeet CATL in Thüringen
