Hoe beoordelen Chinese experts de huidige ontwikkeling van de betrekkingen tussen China en de EU in Trumps tweede termijn? Wordt het Comprehensive Agreement on Investment uit de diepvriezer gehaald? Ginger River Review heeft twee professoren geïnterviewd , respectievelijk gespecialiseerd in politiek en economische en handelskwesties en met bijzondere interesse voor Duitsland en Frankrijk.
Ginger River Review vroeg de mening van prof. Xiong Wei, hoogleraar diplomatieke studies en directeur van het Research Center for Comparative Foreign Policy Analysis aan de China Foreign Affairs University, en prof. Zhao Yongsheng, directeur van het Franse Centrum voor economisch onderzoek aan de University of International Business and Economics. en momenteel gasthoogleraar aan de Sorbonne in Parijs.
Prof. Xiong denkt dat Trump tijdens zijn tweede termijn niet alleen de multilaterale wereldorde zal uitdagen, maar ook ernstig de trans-Atlantische betrekkingen zal aantasten, zoals tijdens zijn eerste termijn. Ondanks de toegenomen afhankelijkheid van de Verenigde Staten, zoekt de EU een balans tussen multilateralisme, samenwerking met China en aanpassing aan het Amerikaanse beleid. Dat biedt kansen voor samenwerking tussen China en de EU, waaronder het ontdooien van het Comprehensive Agreement on Investment (CAI)
Professor Zhao merkte op dat, gezien de gespannen relaties met de VS en de trage economische groei in een kwetsbaar multilateraal systeem, samenwerking met China een oplossing kan bieden voor de EU om met die uitdagingen om te gaan. Het activeren van de bevroren CAI zou de industriële transformatie van de EU kunnen ondersteunen. Hoewel de kansen voor samenwerking tussen China en de EU aanzienlijk zijn, blijft de relatie complex, aangezien de EU haar betrokkenheid bij zowel de Verenigde Staten als China zorgvuldig in evenwicht moet brengen.
Professor Xiong: beperkte maar reële opportuniteiten voor EU-China samenwerking
De impact van Trump 2.0 op het multilateralisme en de internationale orde is duidelijk. Deze impact is waarschijnlijk groter dan veel mensen verwachten. Het gaat niet alleen om het gebruik van handelstarieven als dwangmiddel in het buitenlands beleid, maar belangrijker nog, het beleid van Trump daagt de zogenaamde op regels gebaseerde orde uit die de Europeanen vaak beklemtonen. Trump heeft zich niet alleen teruggetrokken uit internationale instellingen, maar heeft ook de internationale orde uitgedaagd, inclusief de soevereiniteit en het territoriale integriteit.
Specifiek wat betreft de relatie tussen Europa en de Verenigde Staten betekent dit dat de Verenigde Staten zeker inverrechten zullen opleggen aan de EU, wat zal leiden tot ernstige negatieve gevolgen voor de handel tussen de VS en de EU.
Washington zal er ook op aandringen dat zijn Europese bondgenoten een groter deel van de kosten voor veiligheidssamenwerking dragen, met name binnen de NAVO. Dit blijft een centrale eis voor Trump en hij is vastberaden om dit af te dwingen. Ondertussen zullen de verdeeldheid over energie- en klimaatbeleid tussen de twee kanten van de Atlantische Oceaan verder toenemen.
Ondanks deze gevolgen voor de relaties met de Verenigde Staten is de EU afhankelijker geworden van zijn transatlantische partner. De NAVO blijft de hoeksteen van de Europese veiligheid. Vooral Oost-Europese landen geven prioriteit aan de steun van de NAVO en de VS vanwege ontoereikende eigen budgetten en een gebrek aan operationele capaciteiten in het aanhoudende conflict tussen Rusland en Oekraïne.
De afhankelijkheid van de EU van de Verenigde Staten in hightechsectoren is aanzienlijk, met name op cruciale gebieden zoals AI, 5G en cyberbeveiliging. De ontwikkeling van de digitale interne markt van de EU is grotendeels afhankelijk van de technologische ondersteuning van Amerikaanse bedrijven. Bovendien ondervinden landen als Duitsland een toename in hun afhankelijkheid van de VS voor energievoorziening, met name in de import van vloeibaar aardgas (LNG).
In deze context heeft de EU twee benaderingen om met de Verenigde Staten om te gaan: ten eerste, een evenwicht nastreven, wat betekent dat de EU het unilateralisme van de VS tegengaat door het versterken van multilateralisme, van de VN en van de samenwerking met andere landen zoals het Globale Zuiden, waaronder China. Deze strategie heeft aan belang gewonnen sinds de 21e eeuw, met name na de oorlog in Irak, en is erop gericht de Amerikaanse hegemonie te beperken door middel van multilaterale regels.
Ten tweede, adaptatiestrategie: In het unipolaire tijdperk na de Koude Oorlog moet de EU haar beleid aanpassen aan veranderingen in de Verenigde Staten, haar natuurlijke trans-Atlantische bondgenoot, met name op het gebied van veiligheid. De twee strategieën bestaan naast elkaar, maar het in evenwicht brengen van de twee is een uitdaging voor de EU.
Met andere woorden, zolang er geen extreme dingen gebeuren, is er genoeg ruimte voor de EU om haar zachte strategie van evenwicht te implementeren, inclusief gediversifieerde vrijhandelsakkoorden met andere spelers. In dat kader is ook het ontdooien van het CAI mogelijk.
Het is vermeldenswaard dat de EU de Verenigde Staten niet volgde door China volledig te blokkeren in hightechsectoren tijdens de regering-Biden. In plaats daarvan bleef de samenwerking tussen China en de EU op het gebied van wetenschap en technologie vooruitgaan. Zo is de 16e vergadering van het gezamenlijke stuurcomité van de EU en China over samenwerking op het gebied van wetenschap en technologie gehouden in november 2024, de eerste fysieke bijeenkomst van dit soort sinds 2018.
Wat we ook moeten opmerking in de uitspraken van Von der Leyen is haar gebruik van de term “constructieve betrokkenheid”, een term die de EU al een tijdje niet meer gebruikt in haar discussies over China. Het geeft in ieder geval aan dat de oorspronkelijke onrealistische strategie van de EU om China volledig te de-risken intussen als onhaalbaar wordt beschouwd.
Het is nu ongetwijfeld een goed moment voor samenwerking tussen China en de EU. We moeten dat echter niet overschatten, want de betrekkingen tussen China en de EU zijn complexer geworden en een terugkeer naar de situatie voordien kan niet meer..
Prof. Zhao: Enorm potentieel, ‘ontdooien’ van CAI dringend
Ik noem Trumps tweede ambtstermijn het tijdperk van “New Trumpism.” Deze versie van Trumpisme volgt niet langer de naoorlogse orde die de wereld bijna 80 jaar lang vorm gegeven heeft, een orde die respect voor territoriale integriteit, nationale soevereiniteit en handelsregels zoals die van de WTO omvat. In het verleden hielden de Verenigde Staten zich over het algemeen aan de regels. Maar nu zijn de zaken veranderd: het hele regelboek wordt herschreven.
De EU en de Verenigde Staten delen gemeenschappelijke waarden en hebben vergelijkbare politieke systemen, wat betekent dat er geen diepgewortelde conflicten tussen hen zijn. Er bestaan echter wel spanningen en die zijn toegenomen sinds Trump aantrad. Ik geloof dat de EU niet volledig was voorbereid op deze verandering, zodat ze nu op meerdere fronten tegelijk onder aanzienlijke druk staat.
De economische groei van de EU is traag en wordt geremd door een gebrek aan innovatie. Traditionele industrieën domineren nog steeds een groot deel van “het oude Europa”. In het afgelopen decennium is digitale technologie een van de meest opvallende groeigebieden geworden. Maar terwijl de VS en China meerdere techgiganten hebben, heeft Europa er geen. Dit heeft ertoe geleid dat de EU achterop is geraakt op het gebied van innovatie, waardoor de kloof met de VS en China verder is vergroot.
De EU heeft belangrijke stappen gezet op het gebied van groene ontwikkeling en klimaatinitiatieven. Maar deze vooruitgang heeft een prijs gehad, aangezien veel vervuilende industrieën zijn uitbesteed aan ontwikkelingslanden. Naast deze uitdagingen heeft het conflict tussen Rusland en Oekraïne de EU het hardst getroffen. Als gevolg hiervan is de Europese economie op zijn best ‘lauw’ gebleven.
In de huidige situatie is het potentieel voor samenwerking tussen China en de EU enorm en zeer significant. In opkomende sectoren zoals digitale technologie zou een diepere samenwerking de EU toegang kunnen geven tot geavanceerde ontwikkelingen die vergelijkbaar zijn met die van China en de VS, maar tegen lagere kosten en met een grotere efficiëntie dan die ze momenteel hebben.
De Verenigde Staten zijn nu kampioen van de niet-vrije handel, waardoor ze de WTO-regels schenden en het multilaterale systeem ondermijnen. Dit maakt samenwerking tussen China en de EU des te belangrijker. Zolang China en de EU als partners optreden, kunnen ze het multilaterale systeem tot op zekere hoogte helpen in stand houden. Samenwerking tussen China en de EU is essentieel omdat de handel op de lange termijn onvermijdelijk zal evolueren naar multilateralisme en vrijhandel.
De EU heeft ook dringend behoefte aan investeringen en China is goed gepositioneerd om deze te leveren. Daarom is het noodzakelijk om de China-EU Comprehensive Investment Agreement (CAI) zo snel mogelijk opnieuw te starten.
CAI is het resultaat van zeven jaar moeizame onderhandelingen, maar werd later om bepaalde redenen “bevroren”. Als de CAI zo snel mogelijk “ontdooid” en hersteld zou kunnen worden, zou dit de kwaliteit en kwantiteit van de economische en handelsrelaties tussen China en de EU fundamenteel verbeteren. Dit zou niet alleen leiden tot een aanzienlijke toename en verbetering van directe buitenlandse investeringen en bilaterale handel, maar ook de ontwikkeling van digitale en groene technologieën en de hele economie van China en de EU versnellen. Dit geldt met name voor grootschalige AI-modellen, grote datacenters enz. Op deze manier kan China een belangrijke rol spelen bij het helpen van de EU met haar industriële transformatie, zeker nu dit een van de belangrijkste economische prioriteiten van de EU is.
Het potentieel voor economische en handelsrelaties is ongetwijfeld enorm. Zo bedraagt de handel tussen China en Frankrijk momenteel ongeveer 80 miljard euro per jaar, wat relatief bescheiden is. Ik geloof echter dat het totale handelspotentieel tussen China en de EU enorm is.
De verklaring van Von der Leyen weerspiegelt inderdaad een pragmatische benadering. Voor de EU is het nu zaak de samenwerking met China te verbeteren en tegelijkertijd een strategisch evenwicht te behouden in haar relaties met zowel de Verenigde Staten als China.
Bron: Ginger River Review. De vertaling van het originele Engelse artikel gebeurde door Chinasquare.
