‘De inspanningen die China levert om de corruptie tegen te gaan en te werken aan onberispelijk bestuur’, dat is de titel van een witboek uitgegeven door het informatiebureau van de staatsraad, de regering.
In de media wordt erop gewezen dat het de eerste keer is dat China over dit onderwerp opening van zaken geeft richting buitenwereld. Volgens deskundigen is dat van grote betekenis en duidt het erop dat de Volksrepubliek minder gesloten wil overkomen over zijn politiek systeem. De afgelopen vijf jaar is er gewerkt aan een systeem van preventie en bestraffing dat nu af zou moeten zijn.
De regering verwacht veel van de steun onder de bevolking en participatie door het publiek. Bij het opstellen van het systeem hebben maatschappelijke groepen, de media en de burgers in het algemeen voorstellen ingebracht en de vorderingen van het werk bijgehouden.
Via web governance en internet monitoring laten partij en regering zien dat ze meer aandacht hebben voor wat er leeft en wordt gedacht onder de bevolking. China wil, onder meer met dit witboek, ook duidelijk maken dat het na 30 jaar hervormingen het vertrouwen heeft om aan een eigen anticorruptiesysteem te werken zonder de westerse aanpak te hoeven kopiëren.
Zes jaar lang hebben de volksrechtbanken op alle niveaus onderzoek gedaan naar zaken van verduistering, omkoperij, plichtsverzuim of rechtenschendingen. In totaal werden er 240.000 gevallen onder de loep genomen. De nadruk ligt tegenwoordig op overtredingen door leidinggevende kaderleden die hun macht misbruiken in samenwerking met criminele zakenlui of andere misdadigers.
Kaderleden moeten sinds kort veel meer supervisie toestaan over hun inkomsten en investeringen. Zij hebben ook de opdracht gekregen om de uitgaven bij hun werk zelf te beperken en zuiniger om te springen met de bedragen voor hun activiteiten.
Onlangs zijn er speciaal voor de ambtenaren in het leger aangescherpte regels ingesteld, waarbij de partij ook haar greep op het leger heeft versterkt.Nog een sector die beter in de gaten wordt gehouden is de bouw.
Verder is er vooral oog voor zware overtredingen die ‘ingaan tegen de belangen van de bevolking, grote opschudding verwekken of door verwaarlozing zware ongelukken veroorzaken’.
Concreet zijn er strengere straffen dan ooit voorzien voor partijkaders, ook als ze hun functie niet meer uitoefenen of gepensioneerd zijn, dat laatste is een innovatie. De bestaande 17 artikelen van een regeling hiervoor zijn uitgebreid tot 32.
De uitgebreide mogelijkheden van internet die het publiek tot zijn beschikking heeft om klacht in te dienen en misstanden te signaleren en zijn mening te geven hebben hierbij een grote rol gespeeld. Het Nationaal Bureau voor de Statistiek heeft in opdracht van de regering een ‘tevredenheidsonderzoek’ uitgevoerd. Dat regeringsonderzoek zou uitwijzen dat op dit moment 83,8 procent van de Chinezen van mening zijn dat de corruptie door de regeringsinspanningen minder wordt, zij het in verschillende mate naargelang het terrein waarover het gaat. In 2003 was dat nog maar 51.9 procent.
Critici in China en in het buitenland geloven echter niet dat de overheden met het huidig systeem en de nieuwe regelingen het probleem grondig kunnen aanpakken. Zij vinden dat China sneller moet gaan met het afschaffen van censuur en regeringscontrole (sommigen willen zelfs dat dit meteen gebeurt). Ze vinden ook dat er geen onafhankelijke rechtsspraak is en dat een dergelijke justitie een noodzakelijke voorwaarde is om effectief tegen corruptie en machtsmisbruik te kunnen optreden.
De regering geeft in het rapport en via verklaringen van de hoogste leiding wel toe dat de strijd verre van gewonnen is en dat het bij de voortdurende gevallen van corruptie vaak om enorme geldsommen gaat. Personen die de wet overtreden of de disciplinaire regels aan hun laars lappen gaan heimelijker en slimmer te werk en organiseren hun misdaden op een moeilijk te doorgronden manier.
Bronnen: People’s Daily, BBC, Guardian
