Wang Yi, de Chinese Minister van Buitenlandse Zaken, is op rondreis in West-Europa. Hij bezocht al Groot-Brittannië en na de Veiligheidsconferentie in München trekt hij ook naar Ierland. Op de Veiligheidsconferentie legde hij de Chinese Buitenlandse politiek uit, maar was het de speech van Vance, de vicepresident van de VS, die de meeste aandacht trok, want deze shockeerde iedereen. Deze toespraak, die het extreemrechts discours overnam, wordt door Politico als een sloopkogel bestempeld.
De Europese reis van Minister van BuZa Wang Yi startte in Groot-Brittannië. Hij vond dat het rationele en pragmatische beleid van de Labourregering ten aanzien van China overeenstemt met de belangen van het land en het volk en met de tijdstrend. Voorts verzekerde hij dat China klaarstaat om met Groot-Brittannië samen te werken om de belangrijke consensus van de leiders van de twee landen te implementeren, de samenwerking op het gebied van infrastructuur, handel en investeringen, schone energie en andere gebieden te verdiepen en uit te breiden. Ook had hij een ontmoeting met de Britse premier Keir Starmer en met de nationale veiligheidsadviseur van de premier, Jonathan Powell. China en Groot-Brittannië moeten de dialoog en communicatie versterken, stelde Wang toen hij samen met de Britse Minister van Buitenlandse Zaken David Lammy de 10de Strategische Dialoog China-VK voorzat.
Tijdens de tiende strategische dialoog tussen China en het Verenigd Koninkrijk werden beide partijen het eens over een routeplan voor bilaterale uitwisseling en samenwerking. Beide partijen zullen de Chinees-Britse energiedialoog, de bijeenkomst van de Chinees-Britse Gemengde Commissie voor samenwerking op het gebied van wetenschap, technologie en innovatie en de Chinees-Britse onderwijstop houden. Ze zullen de voorbereidingen versnellen voor het houden van dialogen in het kader van mechanismen van de Chinees-Britse Gemengde Commissie voor handel en economie, gezondheidszorg en industriële samenwerking, hoogtepunten creëren in de samenwerking op het gebied van financiële diensten, schone energie en AI. Tevens zullen ze de samenwerking verdiepen op het gebied van mondiaal bestuur, ontwikkelingspartnerschap, klimaatrespons en cyberveiligheid. Volgens het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken zijn beide partijen nog overeengekomen dat Britse toppolitici – waaronder de Britse Ministers voor Energiezekerheid en Klimaat en Wetenschap, Innovatie en Technologie – een bezoek zullen brengen aan China.
Veiligheidsconferentie
Hoogtepunt van Wang Yi’s Europareis vormt ongetwijfeld de Veiligheidsconferentie (MSC) te München, die ook als het Davos van de defensiewereld wordt bestempeld. Wang sprak een programmarede uit over China in de wereld, waarin hij de 3 principes van de Chinese politiek uitlegde, namelijk wederzijds respect, vreedzame co-existentie en win-win-samenwerking. Wang ging verder in op de drie principes. Hij verklaarde dat de verschillende sociale stelsels van China en de VS de keuzes van hun respectievelijke volkeren weerspiegelen en dat het onrealistisch is om te proberen elkaar te veranderen of omver te werpen.
Wederzijds respect is het uitgangspunt voor de interacties tussen China en de VS. Vreedzame co-existentie betekent ook een natuurlijke handelwijze omdat China en de VS niet met elkaar in conflict mogen komen; anders zal de wereld eronder lijden. Win-win-samenwerking is essentieel omdat de internationale gemeenschap verwacht dat China en de VS samenwerken. Mondiale uitdagingen vereisen dat beide landen de handen in elkaar slaan. China zal een zekerheidsfactor zijn in de veranderende wereld en daarbij belichtte hij vier punten.
Wang Yi op de MSC Foto Global Times Disclaimer
Gelijke rechten, gelijke kansen en gelijke regels [tussen grote en kleine landen] moeten de basisprincipes worden van een multipolaire wereld. De doelen en principes van het Handvest van de Verenigde Naties bieden een fundamentele leidraad voor het omgaan met internationale betrekkingen en vormen tevens een belangrijke hoeksteen van een multipolaire wereld. Zonder normen en standaarden kan iemand gisteren aan tafel zitten, maar morgen op het menu belanden.
Qua multilateralisme is de UN de kern en deze moet worden versterkt, niet afgezwakt. China draagt één vijfde bij tot het UN-budget. Het is belangrijk om open samenwerking na te streven en een gelijkwaardige en ordelijke multipolaire wereld te ondersteunen, met een universeel voordelige en inclusieve economische globalisering. Protectionisme biedt geen uitweg en willekeurige tarieven leveren geen winnaars op. Ontkoppeling ontneemt je kansen en een ‘klein erf met hoge hekken’ beperkt je alleen maar… China creëert 30% van ’s werelds economische groei. Het land is bereid om hoogwaardige samenwerking op het gebied van de nieuwe zijderoutes te combineren met de Global Gateway-strategie van de Europese Unie om elkaar en de hele wereld sterker te maken.
Multipolarisatie
De Munchense Security Conference (MSC) startte met haar Munich Security Report 2025, getiteld ‘Multipolarisatie’. Het thema vertegenwoordigt een aarzelende erkenning door het Westen dat het tijdperk van de Amerikaanse unipolariteit ten einde is. Het rapport stelt dat ‘de consensus van na de Koude Oorlog dat de VS de ongeëvenaarde leider van de wereld blijft, al vóór de Amerikaanse verkiezingen onder druk stond en voegt eraan toe dat de komst van de nieuwe Amerikaanse regering ‘deze consensus teniet heeft gedaan’. De nieuwe Amerikaanse regering heeft een reeks protectionistische maatregelen genomen, terwijl ze zelfs tegenover haar bondgenoten geen genade toont, aldus waarnemers. ‘Europese bondgenoten zetten zich afgelopen week schrap voor het antwoord op een vraag die ze niet durven te stellen: kunnen ze echt op de Verenigde Staten rekenen?, aldus een artikel donderdag in Politico.
‘Europa maakt misschien wel de moeilijkste periode door sinds het einde van de Koude Oorlog’, vertelde Sevim Dagdelen, woordvoerder buitenlands beleid van de ‘Sahra Wagenknecht Alliantie’ aan de Global Times. Dagdelen vervolgde dat ‘Europa zich aan de ene kant, tot zijn eigen schade, heeft laten meeslepen in een zelfdestructieve economische oorlog tegen Rusland en in het opleggen van illegale sancties tegen China. Aan de andere kant vormt het nu zelf het doelwit van een economische oorlog die wordt gevoerd door de nieuwe Amerikaanse regering en wordt het verondersteld te blijven betalen voor de oorlog in Oekraïne’.
Vance
De dondertoespraak van de Amerikaanse vicepresident Vance opende echter vele ogen. Vance stelde dat ‘noch China, noch Rusland Europa’s grootste vijand zijn, maar dat de vijand binnenin zit’. Hij bestempelde de strekking om extreemrechts af te blokken als ‘aantasting van de vrije meningsuiting’, nam het discours inzake migranten als grootste gevaar over, bekritiseerde eveneens de Europese regelgeving over de sociale media en mengde zich en passant nog in de Roemeense presidentsverkiezingen. Hij poogde nog een grapje te maken over Elon Musk en Greta Thunberg, maar niemand in de zaal lachte. Politico bestempelt de speech als een ‘sloopkogel’. Vance ontmoette overigens een leider van de extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD).
De Duitse minister van Defensie Pistorius vond in zijn publieke reactie op MSC Vances toespraak ‘onaanvaardbaar’. Ook kanselier Scholtz keurde de toespraak af met de woorden dat het niet correct was dat anderen Duitsland en Europa zouden vertellen wat ze moesten doen. De Franse Minister van Buitenlandse Zaken Jean-Noel Barrot verklaarde volgens AFP dat niemand zijn model aan Europa kan opleggen. Ondervraagd over de toespraak zei president Trump dat het een ‘zeer briljante toespraak was’. Het lijdt nauwelijks twijfel dat de toespraak een mijlpaal wordt in de aftakeling van de vriendschap tussen de VS en de EU. De voorzitter van de Conferentie Christoph Heusgen barstte zelfs in tranen uit toen hij de besluiten moest trekken, want hij zag duidelijk dat de verdeeldheid groot was. Heusgen wordt overigens als MSC-voorzitter opgevolgd door voormalig NATO-baas Stoltenberg.
Bilateraal
Wang had in het kader van de MSC ook een gesprek met zijn Spaanse ambtsgenoot Jose Manuel Albares Bueno. Dit jaar is het 20 jaar geleden dat China en Spanje een alomvattend strategisch partnerschap sloten en 50 jaar geleden dat China en de Europese Unie diplomatieke betrekkingen aangingen. Met de dreigende terugkeer naar ‘de wet van de jungle’ moeten China en Spanje samen het multilateralisme beoefenen, de democratisering van de internationale betrekkingen bevorderen, een brede internationale consensus opbouwen en samenwerken aan een gelijkwaardige en ordelijke multipolariteit, vond Wang.
Albares van zijn kant stelde dat Spanje bereid is met China samen te werken om uitwisselingen op hoog niveau te versterken, de samenwerking tot wederzijds voordeel uit te breiden en de bilaterale banden voortdurend te verstevigen. Hij zei dat Spanje het multilateralisme steunt en bereid is de samenwerking met China te versterken om het gezag van de Verenigde Naties (VN) te handhaven en de voortgang van de VN 2030-agenda voor duurzame ontwikkeling te versnellen.
Wang Yi sprak te Munchen eveneens met zijn Oostenrijkse college Alexander Schallenberg, die Wang verzekerde: ‘Ontkoppeling en het verbreken van industriële en toeleveringsketens zijn niet in overeenstemming met de gemeenschappelijke belangen van alle partijen. In plaats daarvan is open samenwerking de sleutel tot ontwikkeling en welvaart’.
Wang Yi had er ook een gesptrek met NATO-baas Rutte. Deze verklaarde dat de NATO als regionale defensieve organisatie niet van plan is uit te breiden naar Azië en dat ook niet zal doen. Rutte voegde eraan toe dat de NATO bereid is de dialoog en communicatie met China te verbeteren om het wederzijds begrip en vertrouwen te verdiepen.. Hij hoopte dat China een belangrijke rol zal spelen bij het zo snel mogelijk bereiken van een vreedzame oplossing voor het conflict tussen Rusland en Oekraïne.
Wang voerde ook nog gesprekken met zijn Tsjechische collega Jan Lipavsky en met zijn Oekraïense tegenhanger Andrii Sybiha en de presidentiële kabinetschef Yermak. Deze verklaarde nadien op X: ‘als wereldspeler heeft China een cruciale rol te spelen in het bereiken van vrede. De Chinese minister sprak het vertrouwen uit dat Oekraïne partij moet zijn bij vredesonderhandelingen, net zoals de deelname van Europa daaraan essentieel is’. Dit was ook wat Wang Yi toelichtte aan EU-topdiplomaat Maja Kallas, die meende China te moeten waarschuwen geen producten voor dubbel gebruik uit te voeren naar Rusland. Wang Yi sprak te München nog met de Duitse kanselier Scholz, de Duitse minister van BuZa Baerbock en CDU-voorzitter Merz. Tenslotte waren zijn ambtsgenoten Gideon Sa’ar uit Israel, en Werthein uit Argentinië aan de beurt.
Ierland
Na de Veiligheidsconferentie trekt minister Wang Yi nog naar Ierland om zondag in Dublin te spreken met zijn evenknie Simon Harris en maandag met Premier Micheál Martin. De nieuwe regering werd pas in december geïnstalleerd. Men voorspelt dat de aangekondigde VS-heffingen problemen zouden kunnen opleveren voor Ierlands handels- en investeringsgerichte economie. De vraag rijst bijvoorbeeld of de in Ierland vervaardigde Intel-verzendingen naar China gevaar lopen. Anderzijds loopt in China een onderzoek naar zuivel. Naar verluidt spelen ook geopolitieke factoren een rol. Met Dublin zou het gesprek over Oekraïne rustiger verlopen dan met andere hoofdsteden. Ierland is geen vijand en militair neutraal, want geen NATO-land. Ierland leunt tenslotte dicht aan bij het VK, dat met de Labourregering een meer positieve toon over China aanslaat.
Bronnen: Global Times, Peoples Daily, Politico, SCMP, Pekinology
