Bijna gelijktijdig verschenen in de Engelstalige Chinese pers twee artikels over vaccinatie. Dat van de partijkrant People’s Daily benadrukt de vooruitgang, dat van het liberale economische blad Caixin legt de nadruk op de problemen.
De 2025 National Vaccines and Health Conference, bijgewoond door 3000 vakmensen, illustreerde volgens de People’s Daily de belangrijke vooruitgang van China bij de ontwikkeling en toediening van vaccins.
Eigen vaccins
De voorbije jaren heeft China doorbraken gemaakt in vaccintechnologie, onder meer in de ontwikkeling van eigen HPV-, Ebola- en gordelroosvaccins en gecombineerde pneumokokken vaccins. De wereldwijde vooruitgang in biotechnologie, met onder meer mRNA platformen, heeft die doorbraken gestimuleerd.
Een aantal Chinese vaccins zijn door de Wereld Gezondheidsorganisatie goedgekeurd en een groeiend aantal worden internationaal verspreid.
In 2019 vaardigde China een wet uit betreffende de administratieve opvolging van vaccins en in 2023 werden de normen voor vaccinaties strenger
Veralgemeende toepassing
Sinds 2000 is polio uitgeroeid, sinds 2012 tetanus bij zuigelingen en sinds 2007 zijn er geen lokale transmissies van difterie meer geweest. De aanwezigheid van antistoffen tegen hepatitis B bij kinderen onder vijf jaar daalde van 10% in 1992 naar 0,3% in 2020.
In elk kanton is er nu minstens een vaccinatiecentrum en de verplichte vaccinaties bereiken 90% van de bevolking.
Recente verbeteringen:
Het gratis toedienen van HPV-vaccin aan alle meisjes van 14 jaar in de provincie Hubei is een recente verbetering . In die provincie wordt bij de aangifte van een geboorte ook meteen een vaccinatieprogramma vastgelegd.
De gezondheidsdiensten passen de vaccinatieprogramma’s aan om voorrang te geven aan effectieve goedkope vaccins en aan vaccins tegen ziekten die een dure behandeling vergen.
In sommige regio’s kunnen de kosten voor niet-verplichte vaccinaties nu terugbetaald worden door de persoonlijke rekening bij de ziekteverzekering.
Een ander aspect is de voortschrijdende digitalisering. Individuele vaccinatiedata zijn nu beschikbaar in heel het land. AI helpt bij het vastleggen van de afspraken bij vaccinatieprogramma’s en bij het beheer van de voorraden. Bedoeling is ook met digitale middelen een beter beeld te krijgen van de effectieve beschermingsgraad van vaccins.
Vaccinatie van ouderen nog ondermaats
Caixin rapporteert echter dat slechts een klein deel van de volwassenen, en vooral van de ouderen, ingeënt zijn tegen courante ziekten zoals griep. Nu China snel veroudert en al die senioren een zware druk op de gezondheidszorg gaan leggen, probeert de overheid die situatie te verbeteren.
In 2023 kreeg amper 4,16% van de Chinese 60-plussers een inenting tegen griep, 3,23% tegen pneumokokken en minder dan 0,1% tegen gordelroos. In de VS gaat het om respectievelijk 40%, 66% en 25%.
Caixin verwijst naar een recent forum van de Chinese Preventive Medicine Association. Daar kwamen Gezondheidsexperts van de provincie Shandong hun ervaringen met pilotprogramma’s uiteenzetten.
Eerstelijnsdokters inschakelen
Volwassen Chinezen moeten tot nu toe zelf het initiatief nemen en naar een centrum voor vaccinaties gaan. In de pilotprogramma’s zijn het de dokters die het initiatief nemen om vaccinvoorschriften uit te schrijven voor senioren.
Dergelijke programma’s lopen in minstens een dozijn provincies. In de stad Qingdao werden in 2023 op die manier bij volwassenen 40% meer vaccinaties verricht dan een jaar eerder
De programma’s botsen wel op hindernissen: gebrek aan coördinatie tussen verschillende diensten, logistieke problemen, een tekort aan gezondheidswerkers en het feit dat mensen moeten betalen voor de vaccinatie.
Experts vragen meer overheidssteun voor de pilotprogramma’s. Meer vaccinaties leiden uiteindelijk tot minder ziekten en lagere kosten voor de gezondheidszorg.
Om de vaccinatiegraad te verhogen proberen de vaccinatiecentra op de eerste plaats de dokters van de lokale hospitalen, die administratief onder een andere verantwoordelijke vallen, te motiveren om voorschriften uit te schrijven. In 2023 heeft de provincie Shandong daarvoor pilotprogramma’s gelanceerd.
In 2024 heeft het provinciaal bureau voor de bestrijding van ziekten samen met de provinciale gezondheidscommissie beslist de vaccinaties van volwassenen te focussen op drie ziekten: griep, pneumokokken en gordelroos. Er is ook besloten de pilotprogramma’s tegen einde 2025 gevoelig uit te breiden.
Andere provincies – waaronder Zhejiang, Guangdong en Chongqing- hebben gelijkaardige programma’s lopen voor volwassenen, terwijl Fujian in 2021 een programma voor kinderen lanceerde.
Digitale, organisatorische financiële en logistieke drempels
Pilotprogramma’s stuiten vaak op digitale hinderpalen. De vaccinatiediensten moeten data uitwisselen met de lokale gezondheidsdiensten. De provincie Shandong heeft daarom nog voor de eerste pilotprogramma’s een digitale interface opgestart tussen de dokters in de hospitalen en de vaccinatiediensten. Via die interface kunnen dokters individuele vaccinaties, stocks van vaccins en aantal voorschriften controleren. De interface is echter betalend wat een rem op de expansie is.
In de praktijk moet men naast de dokters in de hospitalen ook een beroep kunnen doen op dokters in lokale gezondheidscentra, maar die zijn er tekort, en ze hebben weinig tijd om zich naast hun normale taken zoals het verzorgen van diabetes, hoge bloeddruk, eerstelijnszorg voor kanker en eerste hulp bij evenementen, nog met effectieve vaccinatieplanning bezig te houden.
Er is ook een financieel aspect: het maximum loon van de dokters verhoogt niet wanneer ze volwassenen vaccineren of aanmoedigen om zich te laten vaccineren; daardoor ontbreekt de financiële motivatie.
Op het logistieke vlak is het belangrijkste op te lossen probleem om breder te vaccineren de vereiste om de meeste vaccins te vervoeren en te bewaren in een koude omgeving.
Op de meeste plaatsen valt de kost van niet verplichte vaccins nog altijd buiten de ziekteverzekering en de tendens is eerder om de uitbetalingen te beperken. De nationale regering zou ook geen plannen hebben om nieuwe financieringsbronnen aan te boren. Dat is een belangrijke rem op de beslissing van de burger voor een niet-verplichte vaccinatie. Een volledige reeks vaccins tegen gordelroos kan bijvoorbeeld enkele honderden euro’s kosten. De kwestie van een eventuele terugbetaling kwam wel ter discussie op de recente voltallige zitting van de twee kamers van het parlement.
Bronnen: People’s Daily, Caixin
