Er is tot nog toe niets gezegd over een gerechtelijke vervolging van Bo Xilai. De officiële media spreken nog steeds over zijn ‘grove inbreuken op de discipline’ die door de bevoegde partijcommissie worden onderzocht.
De meest duidelijke kritiek die na het ontslag van de partijleider van Chongqing in de staatsmedia is verschenen gaat over machtsmisbruik en verspilling. Bo Xilai heeft de stedelijke groenvoorziening van Chongqing op grote schaal laten vervangen. Dat zou ontzettend veel geld hebben gekost, schadelijke effecten hebben gehad op een deel van de sector van de boomkwekerijen en de handel in bomen. Het zou ook een ecologische en urbanistische miskleun zijn. Bo had eerder al veel kritiek hiervoor gekregen, ook van inwoners van Chongqing. Hem werd onder andere verweten dat het een misplaatst prestigeproject was dat hij op autoritaire wijze had doorgedrukt. Onlangs is dit weer in de media opgedoken. Het andere feit dat Bo Xilai uiteraard zonder meer kan worden aangewreven is dat Wang Lijun, iemand in wie hij zijn vertrouwen had gesteld, naar het Amerikaanse consulaat is gevlucht en daar een dag heeft verbleven. Iemand die een hoge functie bekleedt in een regionale afdeling van de CPC en die verondersteld wordt tot een linkse stroming binnen de partij te behoren, zoekt zijn heil uitgerekend bij de VS, ontoelaatbaar. Ook het feit dat Bo Xilai’s zoon, een kind van een Chinees partijleider, uiterst dure studies kan en mag volgen achtereenvolgens aan een kostschool voor de Britse elite en aan een van de meest prestigieuze universiteiten voor diezelfde elite lijkt enigszins in strijd met de sobere levensstijl en de zowel vaderlandslievende als sociale instelling die je van een communist van het hoogste niveau verwacht. Bij zijn laatste openbare optreden, een persconferentie direct na de jaarlijkse algemene zitting van het nationale volkscongres, had de inmiddels vroegere politieke leider van Chongqing, zich verdedigd tegen kritieken die hij blijkbaar hierover had gekregen. Zijn zoon zou gewoon het geluk hebben gehad een studiebeurs te bemachtigen. Op diezelfde persconferentie ging Bo Xilai in tegen een aantijging die ook deel zou kunnen uitmaken van de lijst van beschuldigingen die nu worden onderzocht: hij verzekerde de journalisten dat zijn vrouw geen geld in het buitenland had opzij gezet. De verdenking van moord met voorbedachten rade die rust op Bo’s vrouw wordt wel in een adem vermeld met Bo’s zaak zelf, maar vooralsnog rust op hem die verdenking officieel niet. Wel wordt de suggestie gewekt dat hij zou geprobeerd hebben om zijn politieke macht aan te wenden met het doel het onderzoek naar zijn vrouw te hinderen of zelfs te voorkomen. Reuters doet dat en haalt bronnen aan die ‘anoniem willen blijven, maar dicht bij de politie staan’.
Er verschijnen verder zowat elke dag commentaren die de nodige aandacht krijgen, maar nog geen concrete feiten noemen. Burgers en partijfunctionarissen op de eerste plaats, wordt voorgehouden dat ze de wet, c.q. de regels voor de partijdiscipline moeten eerbiedigen. Journalisten en opiniemakers dringen aan op stabiliteit en eenheid en een houding om zich niet door geruchten van de wijs te laten brengen, maar het werk aan economische hervormingen verder te zetten. Artikelen geven de lezers de verzekering dat in Chongqing, in andere provincies en op allerlei niveaus de partij rond de besluiten over Bo Xilai de rangen sluit. Het valt op dat volgens Xinhua ambtenaren en burgers de maatregelen tegen Bo Xilai in verband brengen met de strijd tegen corruptie. De citaten die Xinhua uitkiest gaan over “transparantie”, “het inzetten van de macht voor het welzijn van het volk” en over “de noodzaak voor kaderleden om te werken onder het toezicht van de media, partijorganisaties en het publiek.” Een waarschuwing van Wen Jiabao dat corruptie de grootste bedreiging vormt voor de CPC is na een maand weer uit het archief gehaald.
Dat de overtredingen van Bo Xilai vooralsnog niet erg gespecifieerd zijn kan te maken hebben met het onderzoek dat grondig moet gebeuren en zonder media of burgers die over de schouders van het onderzoeksteam meekijken en het onderzoek in een of andere zin kunnen beïnvloeden. Dat het er vooral om zou gaan de rechten van de beschuldigde te vrijwaren lijkt echter onwaarschijnlijk. De stukken die over de zaak verschijnen benadrukken dat niemand, ook geen topman, boven de wet verheven is, maar verder suggereren ze ook dat het erg waarschijnlijk is dat het verdict zal zijn ‘schuldig!’ De westerse pers lijkt dan weer het weinige dat we zeker weten te willen aandikken uit irritatie over de Chinese terughoudendheid.
Bronnen: BBC, Xinhua, Global Times, Reuters, Renmin Ribao (Volksdagblad, People’s Daily)
http://www.globaltimes.cn/NEWS/tabid/99/ID/703460/Greening-gone-wild.aspx
