Hoewel China 43 sites heeft met werelderfgoed, de wetgeving terzake 30 jaar oud is en nu ook 646 dorpen als waardevol werden weerhouden, sneuvelen nog te vaak waardevolle gebouwen voor de modernisering opgevat als de aanleg van brede lanen met wolkenkrabbers en grote shopping complexens. We illustreren de politiek met het wat dubbelzinnige voorbeeld Lhasa.
De naakte cijfers zien er aanlokkelijk uit: China bezit 43 sites die erkend zijn als werelderfgoed. Enkel Italië en Spanje hebben er meer. Directeur Li Xiaojie van de Administratie voor de bescherming van het Erfgoed weet dat sedert de eerste wet 30 jaar uitgevaardigd werd, al 500 wettelijke beschikkingen van kracht werden. Een ander middel tot patrimoniumbehoud was het opstellen van een lijst van waardevolle historische steden. De eerste lijst bevatte 62 steden in 1982, dit groeide tot 99 in 1994 en tot 108 steden in 2007, dit nog vaak aangevuld door analoge provinciale lijsten.
Li voegt er aan toe dat het aantal musea in zijn land 3415 bedraagt. Volgens het laatste nationaal archeologisch onderzoek dat tussen 2007 en 2011 uitgevoerd werd, heeft China 760.000 erkende vaste erfgoedsites en telden de 2384 staatsmusea 28,6 miljoen erfgoedstukken. Hetzelfde onderzoek bracht ook aan het licht dat gedurende de laatste 30 jaar 40.000 vaste erfgoedsites verdwenen, waarvan de helft vernietigd door bouwwerken. Te vaak wordt in China modernisering gelijk gesteld met het aanleggen van erg brede autowegen met wolkenkrabbers en de onvermijdelijke shopping complexen. In Peking bedroeg het gehele gebied met traditionele huizen in 2005 500 ha, terwijl dit 1160 was bij de bevrijding.Van de 3.050 hutongs bleven er in 2004 nog 1.300 over en de Olympische Spelen hebben dit aantal nog kleiner gemaakt. Nochtans bestaat er een te respecteren hiërarchie van behoud gaande van 
individuele sites, over historische culturele gebieden tot geheel te beschermen steden. Overigens moet het behoud sinds 1995 kaderen in het stadsontwikkelingsplan waarin niet zelden de ontwikkelaars de overhand hebben.
De vernieuwing met nieuwbouw in de Ming-en Qing-stijl zoals in Pekings buurt achter Qianmen, gaat al een stap verder. Recentelijk wees Peking echter een gelijkaardig project ter aanleg van een commercieel centrum rond het thema tijd in de buurt van de drumtoren af. Positief is ook dat de behoudsgedachte nu ook begint door te dringen tot in de dorpen. 646 dorpen werden door een expertenpanel weerhouden uit een lijst van 12.000 kandidaten, als dorpen die waardevol zijn en moeten worden bewaard. De uitgekozen dorpen liggen meestal in minder ontwikkelde regio’s in het westen: zo heeft Guizhou 90 dorpen op de lijst en telt Yunan er 62. Specialist Feng Jicai schat echter dat het aantal landelijke dorpen op tien jaar tijd verminderde van 3,6 miljoen tot 2,7 miljoen in 2010. Sommige bestaan enkel nog in de herinnering, zonder dat de dorpgeschiedenis of gebruiken bewaard bleven. Het ministerie zoekt nog naar mechanismen die de dorpsbewoners kan helpen bij het behoud tegen afbraak en wilde ontwikkeling.
Lhasa
Barkhor straat
De stad Lhasa heeft 1,2 miljard yuan veil om gedurende 7 maanden het historisch hart van de stad te vernieuwen. Het gaat meer bepaald over de Barkhorbuurt waar de infrastructuur zal heraangelegd worden zoals waterleiding, riolering en elektriciteitslijnen. Er komt ook betere verwarming, de brandveiligheid wordt ook verbeterd en het sanitair eveneens. Uiteraard wordt de Jokhangtempel in de buurt bewaard. Gedurende de werken zal de stad gratis ruimte verschaffen aan de 2956 verkopers van de Barkhorbuurt die overigens dateert uit de zevende eeuw toen de tempel werd gebouwd.
Naast deze renovatie start Lhasa’s Liu Wudistrict dit jaar met 15 projecten die 3,7 miljard yuan investeringen vergen. De projecten behelzen onder meer een ziekenhuis, zakenkantoren, lokale markten en HOPSCA dat staat voor hotel, office, park, shopping mall, convention en appartementen. Enkel HOPSCA kost 1,7 miljard en is 560.000 m2 groot. Het omvat een tweelingtoren waarin in een gedeelte een vijfsterrenhotel komt, een kantorencomplex en een gebouw met een podium. En daar flakkeren de proteststemmen op: “ Dit gaat de Tibetaanse bevolking nog verder vervreemden…..Dit is het ergste project ooit ondernomen op het dak van de wereld…Het project kwam er zonder inspraak van de lokale bevolking…” aldus de website Phayul van de Dalai Lama-volgelingen. Dat buurtbewoners zoals in Peking het project via protest zouden kunnen ombuigen, wordt door Tibetkenners vrij onwaarschijnlijk geacht.
Een voorstelling van HOPSCA
Bibliografie China’s architectural heritage conservation movement, Guangya Zhu, Frontiers of Architectural Research (2012) 1,10–22
Chinagate, Xinhua, China Daily, eng.tibet.cn
Zie ook Dialogue
