De vrijhandelszone (free trade zone, FTZ) van Shanghai, een proefproject, bedient al enkele maanden de economische zone van de Jangtserivierdelta. De twee ander grote economische regio’s aan de kust, de Parelrivierdelta en de Baai van Bohai, maken nu serieus plannen voor hun eigen FTZ’s en in een vierde sterk ontwikkelde regio, de provincie Fujian wil men een FTZ inzetten om de betrekkingen met Taiwan nog te verbeteren en meer te laten renderen.
In de Parelrivierdelta bewegen de grootste provincie van China en de twee Speciale Administratieve regio’s (en ex-kolonies) naar elkaar toe. Zhu Xiaodan, de gouverneur van Guangdong, heeft op een conferentie over auteursrechten in Guangzhou verklaard dat de centrale regering achter een voorstel staat om een FTZ te creëren met Hongkong, Macau en delen van Guangdong. Hij ziet het zitten om de zone nog dit jaar te openen. De zone zou de ambitie van Hongkong als financieel centrum combineren met de ambitie van de Parelrivierdelta om een zone van hoogwaardige productie te worden. De zone zou 1.000 km² groot worden. Die van Shanghai, een proefzone en de eerste reëel bestaande FTZ, beslaat slechts 29 km². De partijsecretaris van Guangdong sprak eind vorig jaar over een zone die bestaande ontwikkelingszones zou verenigen. Hij had het toen over Qianhai in Shenzhen en Nansha in Guangzhou, beide in de provincie Guangdong, die dus zouden samengaan met Hengqin in Macau. De regeringsleider van Hongkong deed ook al uitspraken om zich bij die zone aan te sluiten.
In de Baai van Bohai hebben de megastad Tianjin en de provincie Hebei plannen ter goedkeuring voorgelegd aan de centrale overheid om FTZ’s te creëren. Tianjin zou dat doen om zich te kunnen richten op de financiering van de reële economie door leasemaatschappijen. Hebei wil in het havengebied van Tangshan, en specifiek de havens rond het eiland Caofeidian en de zeehaven Jingtang het handelsverkeer van ijzererts, olie, aardgas, steenkool, graan en hout bevorderen en er invloed uitoefen op de prijsvorming. Er zal zich daar ook een reeks van centraal gerunde staatsbedrijven vestigen. De plannen van Hebei en stadsprovincie Tianjin vormen een hoofdstuk in de integratie van Beijing met die provincies waarin de hoofdstad is ingekapseld. Aan deze vereniging, die onder vele andere moet bijdragen tot een oplossing van de luchtvervuiling in Beijing, werken de planners al sinds de jaren tachtig.
Ook Xiamen, Fuzhou en het eiland Pingtan, in de provincie Fujian, onderzoeken de mogelijkheid van een vrijhandelszone. De samenwerking daarvan met Taiwan was het ‘hotste’ punt op het ‘Cross-Straits Economic Forum in van12 april jl. Het eiland heeft plannen voor zijn eigen soort FTZ, een zogenaamde Free Economy Demonstration Zone. De partijen aan beide zijden van de zee-engte willen met de FTZ’s regelingen liberaliseren en hun industrie hervormen. Ze zullen waarschijnlijk gezamenlijk focussen op opto-elektronica (elektronica die gebruik maakt van licht) en op moderne landbouwmethoden. Fujian was een van de eerste speciale economische zones (SEZ) en onderhoudt al langere tijd nauwe betrekkingen met Taiwan.
De vraag blijven open hoe verregaand de liberaliseringen in de FTZ’s zullen zijn en of ze de socialistische kant van de Chinese economie zullen ondermijnen of louter dienstbaar zijn aan die economie. Zeker is het dat deze explosie van FTZ-plannen de aandacht verdient van wie van nabij wil volgen wat het werk aan een nieuw ontwikkelingsmodel voor China in de praktijk gaat inhouden.
Bronnen: Xinhua, SCMP
