Waarnemers noteerden sinds de aankondiging van Brexit meer toenadering tussen Groot-Brittannië en China. De nieuwe premier May heeft daar nu een domper op geplaatst: de kerncentrale van Hinkley, het koninginnenstuk van de samenwerking, wordt ter discussie gesteld.
De vorige premier Cameron en zijn minister van financiën Osborne gingen volop voor een ‘gouden eeuw’ van economische samenwerking tussen Groot-Brittannië en China. Groot-Brittannië pleitte voor het de toekenning van het statuut van markteconomie aan China door de EU en zag de Londense city als grootste Europees centrum voor de internationalisering van de Chinese munt.
Sinds de aankondiging van Brexit waren er signalen dat Groot-Brittannië los van de EU nog meer economische voordelen uit samenwerking met China zou zoeken. De nieuwe minister van financiën is op de G20 in Chengdu begonnen met verkennende gesprekken over een vrijhandelsverdrag tussen beide landen, waarbij ook investeringen zouden bevorderd worden. Chinese bedrijven hebben sinds de aankondiging van Brexit al acht belangrijke investeringen in Groot-Brittannië gedaan of aangekondigd en daardoor de negatieve impact helpen afzwakken. Een Chinese investeerder sloot een akkoord om 200 miljoen pond te investeren in het opwaarderen van de stadskern van de oude industriestad Sheffield.
Veelbetekenend was de aankondiging door de nieuwe Britse regering dat ze de naar onafhankelijkheid strevende Oeigoerse beweging ETIM (East Turkestam Independence Movement) op de lijst van terroristische organisaties plaatst. Beijing zegt al jaren dat deze organisatie achter het etnisch geweld in Xinjiang zit, maar de EU weigert ETIM als terroristisch te beschouwen.
De ontluikende idylle tussen beide landen heeft nu een knauw gekregen. Het koninginnenstuk van de samenwerking moest kernenergie worden. Een Chinees staatsbedrijf zou één derde van de 18 miljard pond kapitaal investeren in de kerncentrale van het Franse EDF in Hinkley en Chinese bedrijven zouden dan de toestemming krijgen ook een volledig Chinese kerncentrale in Engeland te bouwen. Dat zou het prestige van de Chinese atoomtechnologie internationaal enorm verhogen. Het gaat om de eerste kerncentrale in het Verenigd Koninkrijk. Op de valreep – de Chinese delegatie stond klaar om het contract te komen ondertekenen nadat EDF het definitief goedgekeurd had- heeft de nieuwe Britse premier de goedkeuring van het Hinkley project uitgesteld tot oktober, omdat ‘alle aspecten nog eens bekeken moeten worden’. Het project wordt al lang ter discussie gesteld, zowel uit milieustandpunt als qua economisch rendement. Maar de bezorgdheid van May blijkt politiek te zijn, aldus professor Kerry Brown van King’s college in Londen. Het gaat om de nationale veiligheid van Groot-Brittannië. Dat het Franse EDF eigenaar wordt van een centrale is geen probleem, maar dat de Chinezen aan een centrale zouden meebouwen wel. Toen het project vorig jaar aangekondigd werd waren er in regeringskringen al waarschuwende stemmen dat de Chinezen software kunnen inbouwen waarmee ze de centrale in geval van een ernstig dispuut met Groot-Brittannië kunnen laten stilvallen.
Waarnemers merken nu ook op dat mevrouw May als minister van Binnenlandse Zaken al tussenbeide kwam om de Chinese artiest Ai Weiwei, die op gespannen voet met de Chinese overheid leeft, gemakkelijker toegang tot Groot-Brittannië te geven.
De komende maanden zal moeten blijken wat in Groot-Brittannië het sterkst is: de drang naar voordelige commerciële relaties van de economische elite of het wantrouwen/de afkeer van de politieke elite.
Bronnen: BBC, Financial Times
