De 10e BRICS-top maakte zich sterk voor een ambitieus Partnerschap voor een Nieuwe Industriële Revolutie. Deze ‘vierde industriële revolutie’ moet iedereen laten delen in groei en welvaart. Het Chinese beleid en de ideeën van Xi over waar het met de wereld naartoe moet waren een belangrijke inspiratiebron hierbij.
De trip van Xi Jinping in de Arabische Emiraten (VAR) en vier Afrikaanse landen, met zijn deelname aan de 10e BRICS-top, krijgt een speciale betekenis.
Genoeg voor iedereen
De Chinese president heeft opnieuw met kracht zijn visie verkondigd dat er ‘een gemeenschappelijke toekomst voor de mensheid’ mogelijk is. Dat soort ideeën slaat aan bij de ontwikkelings- en groeilanden. In het slotdocument herhaalden hun afgevaardigden het thema van de 10e BRICS-top: een ambitieus Partnerschap voor een Nieuwe Industriële Revolutie. Een vierde industriële revolutie die iedereen laat delen in groei en welvaart.
Elan
Het elan was merkbaar vanaf het begin van de reis van Xi. In de VAR werd afgesproken dat de Emiraten en China samen aan de nieuwe Zijderoutes (Belt and Road Initiative, BRI) gaan bouwen en de Chinees-Arabische betrekkingen flink zullen stimuleren. Het BRI kwam ook in Senegal, Rwanda en Mauritius op tafel. Met vier Afrikaanse landen heeft China hierover 40 contracten gesloten. Kort na zijn benoeming als president had Xi Afrika als bestemming voor zijn eerste diplomatieke reis uitgekozen en dat gebaar heeft hij nu, na zijn herbenoeming, herhaald. Overal werd hij, ook door de bevolking, hartelijk verwelkomd. Goede voortekenen met het oog op het Forum on China–Africa Cooperation (FOCAC) dat in september in Beijing samenkomt.
Nieuwe wereld
De BRICS-top kreeg een beeld van de toekomst volgens Xi, met ‘nieuwe groeimotoren, andere krachtsverhoudingen en een grondige herschepping van het wereldbestuur’. China is voor een open, maar op regels gebaseerde economie, tegen unilateralisme en protectionisme. Het probeert een handelsoorlog, die allen zal beschadigen, alsnog te voorkomen. China wil uitwisseling en samenwerking met andere landen. Xi focuste op gezamenlijke inclusieve ontwikkeling, een ontwikkeling dus waarvan allen kunnen profiteren. Het is met andere woorden nadrukkelijk niet de bedoeling één bepaald land of blok ‘groot’ en sterk te maken of te verdedigen, ten koste van anderen of met veronachtzaming van hun problemen en belangen.
to good to be true?
In de ogen van veel westerlingen is dit te mooi om waar te zijn. Westerse landen hebben Afrika meer dan honderd jaar lang geplunderd. Ze hebben hun kolonies en neo-kolonies opgezadeld met een schuldenberg en er de autonome industrialisering praktisch onmogelijk gemaakt. Misschien kunnen sommige Europeanen en Amerikanen zich om die reden niet voorstellen dat een ander land niet op dezelfde manier zou handelen. Desnoods worden er foute of verzonnen cijfers bijgehaald over de investeringen van China in Afrika en het doel daarvan.
woord en wederwoord
Zo publiceerde The Guardian de bewering dat 88% van de Chinese energiefinanciering in Afrika naar fossiele brandstoffen zou gaan. En het Amerikaanse CNN is een van de media die China heeft beschuldigd van debtbook diplomacy, waarbij een land met leningen overstroomd wordt die het niet of nauwelijks kan terugbetalen. Beide beweringen zijn met cijfers weerlegd. Afrikaanse landen leenden bij China 11,5 miljard dollar voor centrales met niet-fossiele energiebronnen (vooral waterkracht) tegenover 4,1 miljard dollar voor fossiele. Wat de schuldenberg betreft is gebleken dat tussen 2000 en 2016 Chinese leningen 1,8 % van de totale Afrikaanse schuld bedroegen. Aan IMF, Wereldbank en westerse investeerders moet Afrika 36% van zijn schulden. De cijfers die de beschuldigingen tegen China ontkrachten komen van het China Africa Research Initiative (CARI) een studiecentrum van een Amerikaanse universiteit. Ze bestaan ook, westerlingen die eerlijk met de feiten omgaan.
Innovatie voor allen
Opvallend was de aandacht die Xi Jinping bij de BRICS 10 besteedde aan technologische innovatie. Daar in het bijzonder moet volgens de Chinese president samengewerkt worden: ‘alle landen hebben recht op de voordelen ervan. Het is nodig de impact van informatietechnologie, automatisering en smart technology op de traditionele industrie, in goede banen te leiden’. Daarom sprak Xi in Johannesburg ook de South Africa-China Scientists High-Level Dialogue toe. Hij pleitte er voor collaboratie tussen Chinese en Zuid-Afrikaanse wetenschappers in mijnbouw, biologie, archeologie en lucht-en ruimtevaartechnologie. ‘Jonge onderzoekers kunnen deelnemen aan mondiale netwerken en een rol spelen bij de innovatie in laboratoria over de hele wereld’. Zijn Zuid-Afrikaanse collega Ramaphosa reageerde hier enthousiast op. Deze attitude contrasteert scherp met die van westerse waarnemers en politici die ook op het vlak van technologie alleen concurrentie, spionage en veiligheidsrisico’s zien.
Zuid-Zuid plus
Volgens de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi heeft de reis van de Chinese president een nieuw perspectief voor Zuid-Zuid coöperatie geopend. Het lijkt er in elk geval op dat de deelnemers aan de BRICS-top op min of meer op dezelfde lijn zitten als Xi Jinping met zijn ‘gemeenschappelijke toekomst voor de mensheid’. Zij hebben andere derdewereldlanden en groeilanden uitgenodigd om mee te doen met de ‘BRICS Plus’-dialoog. Aanwezig waren, naast Brazilië, Rusland, India, China en gastland Zuid-Afrika (de BRICS), ook Angola, Argentinië, Botswana, Congo, Egypte, Gabon, Lesotho, Madagascar, Malawi, Mozambique, Namibië, Rwanda, Senegal, de Seychellen, Tanzania, Togo, Turkije, Oeganda, Zambia, Zimbabwe, Jamaica en de regionale organisaties van Afrika.
Het kan anders, beter
De BRICS overwegen nu uitbreiding en willen een partnerschap aangaan met Afrikaanse landen. Een van de grote ontwikkelingslanden die hiervoor in aanmerking komen is het Noord-Afrikaanse Egypte. Met een verenigde grotere groep zouden ze bijvoorbeeld meer gewicht in de schaal werpen in het IMF. Dat is een voorbeeld van de ‘andere krachtsverhoudingen en een grondige herschepping van het wereldbestuur ’waar Xi het over had. Volgens de Chinese president gaat het hierbij niet om een strijd tegen een ander land of een ander blok. ‘De samenwerking tussen Noord en Zuid blijft daarbij de hoofdweg met die tussen landen in het Zuiden als belangrijke aanvulling. De 2030 Agenda voor een Duurzame Ontwikkeling tegen 2030 kan als richtsnoer dienen’, aldus Xi. ‘We moeten’ volgens China ‘naar een nieuw type van internationale betrekkingen toe’.
China Daily, Xinhua,People’s Daily, BBC, Financial Times, SCMP, Global Times,brics2018.org.za, sustainabledevelopment.un.org
