Toeleveringsketens in de handelsoorlog centraal

Omdat president Trump China net zoals Rusland wil isoleren, heeft hij het gemunt op bedrijven die in Azië produceren en waarvan hij wil dat ze naar eigen land terugkeren. De bestaande leveringsketens zijn echter een vrij gesofistikeerde combinatie van diverse onderdelen die vervaardigd worden op plaatsen met de laagste kosten en de hoogste kwaliteit. Deze ketens verleggen betekent ofwel duurdere of minder kwalitatieve producten of beide.

Zoals bekend legt president Trump heffingen op uit China ingevoerde producten omdat China een handelsoverschot heeft in goederen. Trump gelooft dat de de-globalisatie de Amerikaanse economie zou revitaliseren en meer banen scheppen. Uit een studie van de Ball University blijkt echter dat van de 7 miljoen aan maakwerkbanen die de VS sinds 1979 verloor dit echter voor 88% te wijten was aan automatisering en robotisering. ‘De tarieven die de Trump administratie oplegt zijn echter belastingen op de verbruikers’, meent woordvoerster Bethany Aronhalt van de VS National Retail Federation (NRF), de grootste Amerikaanse vereniging van kleinhandel. Sterker nog, ze vindt dat de heffingen en de ermee gepaard gaande vergeldingsacties een gevaar betekenen voor de gehele VS-economie, inclusief het maakwerk, de landbouw, technologie kleinhandel, energie en meer.

Ook de Washington Post merkte recentelijk op dat de heffingen de producten van de Amerikaanse bedrijven duurder zullen maken waardoor de verkoop dreigt te verminderen. Bloomberg meent dat de maatregelen van Trump de economische heropleving in gevaar kunnen brengen en ook de Wereldbank vreest een vermindering van de wereldwijde uitvoer en bijgevolg een verlies aan inkomen wereldwijd.

Productienetwerken

President Trump wil dus dat de productie die nu in China gebeurt, terugkeert naar de VS. De tijd dat dit eenvoudige goederen als speelgoed, schoenen en textiel betroffen, is al een tijdje voorbij. Dit is eveneens het geval omdat in omliggende landen de lonen goedkoper zijn dan in China. Daar stegen ze volgens de FT sinds 2008 jaarlijks met 11% gemiddeld.

Van 1990 tot 2010 hebben ook veel multinationals in China fabrieken opgezet waarvan het aandeel in de Chinese maakwerk uitvoer steeg van 10% tot 60%. Na het vervaardigen van eenvoudige goederen, werd China de plaats waar diverse componenten uit verschillende Aziatische landen geassembleerd werden. Dit gebeurt via uitgekiende bevoorradingsnetwerken waarvan de onderdelen daar vervaardigd worden waar dit het meest kwalitatief gebeurt tegen de laagste prijs.

Prof Sicina

Eind 2015 maakten 70% van de Chinese uitvoer producten deel uit van wereldwijde productienetwerken. Van het Chinese handelsoverschot waarover Trump klaagt, zijn tweederde van de producten goederen die deel uitmaken van deze productienetwerken. Volgens Prof Robert Sicina van de Kogod School of Business bij de Washington Universiteit zijn de toeleveringsketens door de bedrijven met grote zorg opgebouwd na grondige analyse. Deze ketens ontwrichten zal ook het vertrouwen in de VS-politiek aantasten. Dit is eveneens de mening van prof Mary Lovely die expert is in handel met China. ‘Vele firma’s zijn onzeker en twijfelen wat te doen want het verhuizen van de toeleveringsketen brengt te veel kosten met zich mee’, meent ze.

Bij de in Texas gebaseerde kleinhandelsketen in kunst en  ambachtelijke producten Michaels zouden voor 400 miljoen dollar aan productiekosten getroffen worden door de heffingen. Het is echter virtueel onmogelijk om de vervaardiging te verhuizen naar de VS, aldus CEO Chuck Rubin. Prof Sinica voegt hier aan toe dat bij het herdenken van het aanschaffen van componenten de bedrijven zullen ervaren dat hun handen gebonden zijn. De toeleveringsketen gaat altijd naar waar de economie het best is en dit pleit duidelijk in het voordeel van China.

Prof Sinica vermoedt dat een ander onbedoeld gevolg van de heffingen minder investeringen in de VS zal betekenen. Volgens gegevens van het U.S. Bureau of Economic Analysis daalden de buitenlandse investeringen met 37% in vergelijking met het jaar voordien en met 65% in vergelijking met 2016. Een Axios-analyse berekende dat de escalatie van de handelsoorlog 11 miljoen banen kan treffen in de VS. Volgens WTO-baas Azevedo zou een doorgedreven handelsoorlog de groei van de internationale handel met 17% doen afnemen en de wereldwijde bnp-groei met 1,9%. ‘Er zullen geen winnaars zijn bij dit scenario en elke regio zal aangetast zijn’ aldus Azevedo tegen zakenlui in Berlijn: ‘We mogen dit niet laten gebeuren’.

Auto’s

In de buitenlandse handel van de VS staan auto’s en onderdelen nogal centraal, aldus onderzoek van de Deutsche Bank (grafiek).  Een wagen die in de VS vervaardigd is, kan echter een motor bezitten die uit Europa komt, een transmissiesysteem uit Mexico en een GPS uit Zuid Korea. Deze gesofistikeerde bevoorradingsketens hebben zich gevormd door decennia van globalisatie. Half afgewerkte producten domineren de internationale handel met een groeiend aandeel tussen filialen van dezelfde onderneming. Onbedoeld gevolg van de eerste golf heffingen tegen China is dat 60% van deze heffingen vielen op buitenlandse -dus ook Amerikaanse bedrijven- die werken in China.

De VS onenigheid met de EU zou ook- indien ze blijft doorgaan – heffingen betekenen op 63 miljard $ onderdelen. De twee Duitse autofabrikanten BMW en Daimler waren van plan om in de VS wagens te vervaardigen voor de lokale markt en voor Azië. Gezien de heffingen zijn ze nu van plan hun voetafdruk in de VS te verminderen en de Chinese markt van daar uit te bedienen. De verhoogde participatie van BMW in het Chinese Brillance valt allicht ook in dit kader te begrijpen.

Harley Davidson heeft al aangegeven een gedeelte van de productie naar Europa over te willen plaatsen om geplande heffingen te ontwijken. Ook Volvo cars wilde in Zuid Carolina auto’s vervaardigen niet enkel voor de VS markt, maar ook voor uitvoer naar Europa en China. Het bedrijf heeft echter al meegedeeld dat het in het licht van de tarieven zijn aanwervingsplannen zal verminderen.

Sommige autobedrijven in Michigan verliezen er hun slaap bij. General Motors heeft de te verwachten winst per aandeel al van 6,3 $  à 6,6 dollar per aandeel teruggeschroefd tot 6 dollar. Ford zag zijn kosten met 300 miljoen $ stijgen en de helft daarvan wordt toegeschreven aan de heffingen. Daimler heeft aangekondigd dat de heffingen op wagens die uitgevoerd worden van de VS naar China de winst in het tweede kwartaal deden dalen van 2,5 miljard € tot 1,8 miljard €. Ook Fiat Chrysler samen met Duitse, Japanse en Zuid Koreaanse concurrenten hebben allen hun bezorgdheid geuit over de potentiële impact van bijkomende heffingen op staal, aluminium en op andere intermediaire goederen.

Bij de leveranciers van auto-onderdelen als Henniges Automotive en Lucerne International is de toestand nog ernstiger omdat ze de tarieven niet kunnen doorrekenen.Ze zijn immers verbonden met de producenten via langlopende contracten. De winst is de klein om de stijging van de kosten te compenseren en ze kunnen kiezen: ofwel doorgaan te produceren met verlies of te stoppen.

Verenigd Koninkrijk

Het Centre for Economics and Business Research in het VK heeft becijferd dat de Trump maatregelen dit jaar al voor ￡1.9 miljard VK-uitvoer heeft getroffen. Stichter Edward Tse van Gao Feng Advisory vindt dat het rapport duidelijk maakt dat de weerslag van de heffingen wereldwijd gevoeld zullen worden. Dit kon verwacht worden want de toeleveringsketens zijn zo geglobaliseerd en China staat centraal in ’s werelds maakwerk. Dit is vooral het geval in consumentenelektronica zodat niet enkel het VK maar ook Zuid-Korea, Japan en Maleisië de weerslag zullen voelen. Het rapport stelt dat de heffingen op de Chinese goederen schade hebben toegebracht aan de helft van ￡3 miljard aan Chinese uitvoer naar de VS waarvan de onderdelen oorspronkelijk uit het VK kwamen.

De complexiteit van de toelevering wordt nog onvoldoende begrepen. Siemens dat SUVs vervaardigt in de VS wordt dubbel getroffen door de heffingen: de uitvoer naar China zal getroffen worden, maar ook de onderdelen die het haalt uit China. De autoproducenten in de VK zullen het ergst worden getroffen door de handelsoorlog want de autosector maakt 12 % uit van de VK uitvoer. De groei van de VK uitvoer viel ondertussen terug van 14% vorig jaar tot 1,9% nu. Het handelsdispuut heeft er ook al het verbruikersvertrouwen aangetast en verwacht wordt dat het conflict verdere schade zal toebrengen op de beurzen. Kortom om de verwevenheid tussen het Chinees en het Amerikaans maakwerk uiteen te halen is bijna een chirurgische competentie nodig die Siamese tweelingen kan scheiden. De gekende slagersmethoden van President Trump kunnen daar niet in slagen.

Bronnen: Peoples Daily, China Daily, FT, Forbes,

Prema-chandra Athukorala, China’s evolving role in global production networks: Implications for Trump’s trade war, University of Freiburg , Department of International Economic Policy Discussion Paper Series , Nr. 34