Op 18 maart hebben Chinese en Europese diplomaten in Brussel voor de negende keer een Strategische Dialoog EU – China gevoerd. De beide partijen werden geleid door respectievelijk Wang Yi, minister van BuZa en kabinetslid en Federica Mogherini, hoge vertegenwoordiger van de EU voor BuZa en Veiligheid. Na afloop was er een persconferentie.
Strategische partners
Volgens Wang Yi kunnen en moeten China en de EU strategische partners zijn op een groot aantal terreinen. Samen kunnen zij zorgen voor meer stabiliteit in de wereldpolitiek. Er is genoeg ruimte voor verbreding en verbetering van de samenwerking. Wang focuste op drie punten: de aard van de betrekkingen, Chinese initiatieven en wederzijds respect. De Chinese topdiplomaat noemde Europa en zijn eigen land echte partners, geen rivalen. Ze moeten hun meningsverschillen niet ontkennen of negeren, maar kunnen daarnaast, en vooral, werken aan hun gezamenlijke belangen. Wang wees de EU op nieuwe hervormingen en een verdere opening van China waartoe tijdens het Nationale Volkscongres is besloten. Hij vroeg Europa om onbevreesd deel te nemen aan het Belt and Road Initiative. De Chinese minister verzekerde de aanwezigen bij de persconferentie nogmaals dat het BRI er is voor het wederzijds voordeel. Hij verwachtte overigens dat het nieuwe plan van de EU voor connectiviteit met Azië het BRI geen concurrentie zou aandoen, maar als complement voor de nieuwe Zijderoutes zou fungeren. Ten slotte drong Wang aan op vertrouwen en respect voor elkaars kernbelangen. Hij vroeg de EU om terughoudendheid in woord en daad op dat vlak.
Terreinen van samenwerking
Mogherini zag de mogelijkheid om tot gemeenschappelijke houdingen en standpunten te komen rond belangrijke thema’s. Zij noemde als voorbeelden de kerndeal met Iran, de klimaatverandering en de uitvoering van het Akkoord van Parijs en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Globaal gezien zijn zowel Europa als China voorstander van een multilaterale op regels gesteunde wereldorde. Ook staan beide partijen volgens de EU vertegenwoordiger positief tegenover een open wereldeconomie. Op die manier verwierp Mogherini het protectionisme, zonder het te noemen. Zij noemde een aantal terreinen waarop China en Europa naar meer mogelijkheden voor samenwerking zochten. Dat waren investeringen, connectiviteit, cybersecurity. Opmerkelijk was Mogherini’s uitdrukkelijke wens dat China en Europa samen een voorstel zouden uitdokteren om de Wereldhandelsorganisatie te hervormen.
Wang Yi was uitgenodigd op de informele werklunch van de ministers van Buitenlande Zaken van de 28 landen bij de EU. Het was de eerste keer dat een minister van BuZa van China werd gevraagd om hieraan deel te nemen. Voor beide partijen was dat een teken van het belang dat ze hechten aan de goede betrekkingen.
Tegenstellingen
‘In haar antwoord op een vraag van een journalist gaf Mogherini toe dat de EU-commissie in een recent werkdocument China een ‘systemische rivaal’ heeft genoemd. De EU-vertegenwoordiger relativeerde die Joint Communication enigszins. ‘Het is inderdaad een vergaderstuk voor bespreking op de komende Europese Raad. Het noemt niet alleen de verschillen in inzicht, bijvoorbeeld over de politieke stelsels en de economie. Die zijn er, en het zou niet verstandig zijn ze te verzwijgen. Met het document en de bespreking ervan willen we echter zeker ook op zoek gaan naar de mogelijkheden om onze belangen op elkaar af te stemmen’. Mogherini zei het niet uitdrukkelijk, maar de afgelopen maanden is duidelijk geworden dat er over China nog geen volmaakte eenheid is onder de Europese landen. Sommige landen, politici en ondernemers lobbyen voor meer geslotenheid, andere voor meer openheid tegenover China. Hun motivering komt voort uit door hun economische belangen en is beïnvloed door hoe ze aankijken tegen de anti-Chinese campagne van de Amerikaanse regering.
Agenda van de waarheid?
In de komende dagen en weken kunnen er zich interessante wendingen voordoen in de verhouding tussen de EU en China. Op 21 maart staat dit punt op de agenda van de Europese Raad. Van 21 tot en met 26 maart brengt Xi Jinping een bezoek aan Italië, Monaco en Frankrijk. De kans bestaat dat Italië kiest voor serieuze samenwerking aan het Belt and Road Initiative. Op 9 april is er dan de grote top tussen de EU en China. Daar zal premier Li Keqiang aanwezig zijn (sommige bronnen spreken van een deelname van Xi Jinping aan die top. Dat is onwaarschijnlijk).
Wij menen dat dergelijke praktijken abnormaal en immoreel zijn en geen steun [mogen] ontvangen’, zo sprak Wang Yi maandag over de druk die de VS uitoefent om de Europeanen te bewegen tot boycot van Huawei. De nabije toekomst zal uitwijzen of de Europeanen partij zullen kiezen en op welke manier.
Bronnen: Xinhua, eeas.europa.eu (website van de European External Action Service, SCMP, Reuters, Blogaap.nl, Asiatimes
VIDEO Persconferentie
