Mao Xi
Mao Xi, expert taalkunde en communicatie, gaf toestemming haar China Daily artikel uit 2014 over te nemen. Het laat zien hoe in Tibet de traditionele cultuur voortleeft. Mensen uit verschillende bevolkingsgroepen in China kunnen openstaan voor elkaars levensbeschouwing. We posten het naar aanleiding van de Conferentie over de Dialoog van de Aziatische Culturen (CDAC) en van 60 jaar democratische hervormingen in Tibet.
De Chinese fotograaf Zeng Yi, die indrukwekkende foto’s van het leven in Tibet heeft gemaakt, zegt dat zijn eerste ontmoeting met het Tibetaanse volk niet zo fijn was. Een Tibetaanse lama (geestelijk leraar) ergerde zich eraan dat de fotograaf zonder zijn toestemming foto’s nam van een tempel. Dat hield Zeng echter niet tegen bij zijn zoektocht naar inzicht in de regio en de cultuur daar.
Fototentoonstelling
Vijf jaar geleden konden de deelnemers aan een Europe China Forum in Brussel genieten van een exclusieve fototentoonstelling rond het thema Tibetaanse rituelen, samengesteld door Zeng. De serie van 25 foto’s toonde beelden van vieringen, gebedsfeesten en rituelen.
Zeng, die ook documentaires maakt, woont en werkt in Chengdu, de hoofdstad van de provincie Sichuan in het zuidwesten van China. Van daaruit kun je doorreizen naar Tibet en andere gebieden in China waar veel Tibetanen wonen. De belangstelling voor Tibet ontstond bij Zeng door een vrijwilligersproject waaraan hij deelnam, voor schoolkinderen in afgelegen dorpen.
Ambassadeur voor Tibet
Hij onderging af en toe wel een cultuurschok en moest zich soms aanpassen, maar is nu bevriend met Tibetanen uit allerlei sociale milieus. Zelf behoort Zeng tot de grootste bevolkingsgroep in China, de Han. Toch is hij nu een soort ambassadeur voor de Tibetaanse cultuur. Hij gaat elk jaar ten minste drie keer naar Tibet toe.
Uitdagingen
Die bezoeken kunnen erg inspannend zijn. Zijn Tibetaanse vrienden moeten hem vaak dragen als ze samen met hem de 4.700 meter hoge Kailash opgaan. Op die berg woont volgens de legende ‘hij die de onwetendheid en de illusies vernietigt’. Het is er soms extreem koud op bepaalde plekken. Zeng zegt dat hij bij -30 C zijn vingers niet meer voelt. En de fotograaf wordt met nog meer uitdagingen geconfronteerd: de taal, het gebrek aan transport en het soms lange wachten op belangrijke gebeurtenissen. Wat hij wil vastleggen zijn immers: Tibetaanse huwelijksfeesten of ceremonies voor de reïncarnatie van de levende Boeddha.
De lens als cultuurdrager
Zeng beschouwt zichzelf meer als een ‘humanist’ dan als een fotograaf. De lens van de camera is voor hem enkel een werktuig dat helpt om de wereld vast te leggen, met zijn veelvormige culturen, tradities, religies en de eeuwige -en moeilijke – opdracht voor alle beschavingen om de cultuurschatten aan de komende generaties over te dragen.
De les van de lama
Hij was een keer bij een lama thuis uitgenodigd. Ze zaten gezellig te praten bij een kom Tibetaanse boterthee. ‘Toen ik opstond om weg te gaan’, zegt Zeng, ‘wees de lama naar zijn verzameling gouden kommen en waardevolle manuscripten en zei me: “neem maar mee wat je hebben wil” . Voor mij, iemand wiens biotoop het materialistische stadsleven is, was het een schok.’ Het zette hem aan het denken over de zin van het bestaan en hij nam niets mee van de bezittingen van de lama.
Spiritualiteit
Zeng zegt dat hij in Tibet vaak geraakt wordt door de toewijding en de eerbied die de mensen hebben voor het land, de rivieren, de hemel en God. Het laat hem beseffen dat de mensen van de moderne tijd gebrek hebben aan geestelijke waarden. Hij stelt zich vaak de vraag hoe wij kunnen zorgen voor een culturele en spirituele toekomst.
Een stadsbewoner hecht geen belang aan rituelen en heeft er geen interesse in, volgens Zeng, maar ‘in een tijd waarin de glans van waarachtige spiritualiteit en geloof verdwijnen in de duistere afgronden van dollar en begeerte, zetten de ceremoniën, de rituelen mij aan het denken’.
Erfgoed
De achtergrond van ceremoniën en rituelen is het verlangen van individuen of van het hele Tibetaanse volk naar een rijk en stralend spiritueel leven, hun niet aflatende inspanningen om hun cultureel erfgoed en hun diepe geloof in de deugd door te geven.
Op een manier laten juist die rituelen de vitaliteit en de kracht van de cultuur van een volk overkomen. Zeng ziet dat als een verborgen waarheid die hij met zijn foto’s wil verkondigen.
Het artikel verscheen eerder op de websites van de Chinese overheid en die van de China Daily.
Wie overweegt om de tentoonstelling (25 foto’s) ergens te organiseren kan zich wenden tot Mao Xi fayemao@hotmail.com (voertaal Chinees of Engels)
Vroeger was het verboden om foto te nemen van klooster, lama en monnik. Natuurlijk wordt dat gesuggereerd door de western media als censuur. Terwijl Chinezen zich ook aan deze regels moeten houden als eerbied voor hun waarden. Tegenwoordig heeft zelfs een lama een mobiele telefoon voor een selfie en plaatsen ze die op internet. Natuurlijk. Als ze nee zwaaien moet je als toerist natuurlijk niet fotograferen.
Het boek: The Struggle for Modern Tibet – The Autobiography of Tashi Tsering (An East Gate Book) is ontroerend mooi en heeft me veel bijgebracht. Een ode aan een mooi volk.