De Tibetaanse ballingen hebben een nieuwe ‘eerste minister’ verkozen. Aan de verkiezing ging een interne afrekening vooraf.
De Tibetaanse ballingen hebben een ‘regering in ballingschap’ met een ‘eerste minister’ of ‘sykiong’. Tot 2011 was dat de dalai lama, sindsdien Lobsang Sangay, een Tibetaan die aan Harvard studeerde en de Amerikaanse nationaliteit heeft.
Bij de huidige verkiezingen heeft Penpa Tsering het gehaald in de tweede stemronde van Kaydor Aukatsang, een beschermeling van Lobsang Sangay.
Penpa Tsering, geboren uit gevluchte ouders in India in 1967, heeft economie gestudeerd en was restaurantuitbater en baas van een import-export bedrijf vooraleer in de politiek te gaan. Hij zat sinds 1996 in het Tibetaanse ‘parlement in ballingschap’, waarvan hij in 2008 voorzitter werd. In 2011 wilde hij de dalai lama opvolgen als eerste minister, maar die schoof zijn beschermeling Lobsang Sangay naar voor. Hetzelfde gebeurde in 2016. Als troostprijs werd hij hoofd van het Tibetaans bureau in Washington. Penpa Tsering ontdekt er financiële malversaties ten bedrage van 1,5 miljoen dollar door zijn voorganger en huidig medekandidaat voor de verkiezing Kaydor Aukatsang en klaagt die aan. Als reactie wordt hij in 2017 zelf afgezet wegens ‘incompetentie’. De ‘regering in ballingschap’ publiceert een lijst met tien klachten over hem. Maar hij laat het er niet bij en dient bij het ‘hooggerechtshof’ in ballingschap een klacht in tegen Lobsang Sangay wegens laster. Dat stelt hem uiteindelijk in het gelijk zodat hij kan deelnemen aan de verkiezingen.
Er leven naar schatting 150.000 Tibetaanse ballingen in het buitenland, voornamelijk afstammelingen van de elite die in 1959 samen met de dalai lama naar India vluchtte. Daarvan waren er 83.000 stemgerechtigd, verdeeld over 25 landen. De grootste groep leeft in India, dikwijls in armoedige omstandigheden. In China leven er meer dan 6 miljoen Tibetanen, ongeveer de helft in Tibet en de anderen verspreid over verschillende naburige provincies.
Onafhankelijkheid of ‘middenweg’, of is dat hetzelfde?
De Tibetaanse ballingen zijn politiek verdeeld in twee strekkingen. Er zijn harde separatisten die van een onafhankelijk Tibet dromen, en aanhangers van de ‘middenweg’, die van China een ‘verregaande autonomie’ willen verkrijgen. De dalai lama en de twee belangrijkste kandidaten eerste ministers opteren voor de ‘middenweg’.
Penpa Tsering verwijt zijn voorganger dat tijdens diens tienjarig bewind er geen vooruitgang geboekt is. Hij wil daar werk van maken.
De Chinese overheid verwerpt de ‘middenweg’ als bedrog, een dekmantel om feitelijke onafhankelijkheid voor een kwart van China te eisen. De ‘middenweg’ is nog steeds gebaseerd op het Charter van de Tibetanen in ballingschap uit 1991: Daarin wordt de autonomie geëist over Tibet maar ook over grote delen van de aangrenzende provincies; het Chinese leger zou geen toegang tot Tibet hebben; het grondgebied zou etnisch gezuiverd worden; het bestuur zou gebaseerd zijn op een boeddhistische grondwet; er zouden verschillende partijen zijn en de economie zou volgens de wetten van de vrije markt werken.
Na de Oeigoeren de Tibetanen?
Het is begrijpelijk dat China niet staat te springen om over een dergelijk programma te onderhandelen. Waarom denkt Penpa Tsering dan wel meer succes te kunnen hebben dan zijn voorganger? Het antwoord ligt in de geopolitiek. President Trump heeft een nieuwe koude oorlog gelanceerd, ditmaal tegen China. President Biden heeft al duidelijk gemaakt die lijn verder te zetten. Daarbij speelt anti-propaganda zoals steeds een cruciale rol. Rond de situatie van de Oeigoeren in Xinjiang worden op zeer grote schaal grove leugens verspreid. Het is waarschijnlijk hierdoor dat Penpa Tsering zijn kans ruikt. Als de Oeigoeren nuttig zijn voor de VS-propaganda, kunnen de Tibetanen in ballingschap dat ook zijn. Penpa Tsering heeft aangekondigd dat hij dossiers gaat aanleggen over de Chinese wandaden in Tibet. Is het toevallig dat de dalai lama één van de eersten was om Biden geluk te wensen met zijn verkiezing tot president en de hoop uitsprak nauw te kunnen samenwerken?
Bronnen: Tibetdoc.org; Lalibre; Radio Free Asia
