Verschillende pogingen van Europa om een alternatief te bieden voor de toenemende samenwerking tussen Afrika en China stuiten op scepticisme van Afrikaanse leiders.
De EU heeft honderden miljarden dollar beloofd aan de ontwikkelingslanden, in het kader van het Global Gateway Initiative. Dit programma is expliciet bedoeld als concurrent voor het Chinese Belt and Road Initiative (BRI), dat met Chinese investeringen en leningen onder meer in Afrika de infrastructuur verbetert.
Maar Afrikaanse leiders zijn ontgoocheld over de manier waarop de EU dit aanpakt. Dit bleek sterk op de recente vergadering in Rotterdam, een voorbereiding op de volgende klimaattop in Genua. De vergadering in Rotterdam had de ambitie geld te verzamelen om Afrika te helpen de gevolgen van de klimaatsverandering te doorstaan. Op deze vergadering waren zes Afrikaanse staatsleiders aanwezig, waaronder Macky Sall, president van Senegal en tevens voorzitter van de Afrikaanse Unie. De enige Europese leider die ze te zien kregen was Mark Rutte, de premier van het gastland, die zich verontschuldigde voor het ontbreken van meer Europese leiders. Sall verklaarde: ‘Ik kan alleen maar met een zekere bitterheid de afwezigheid van leiders uit de industriële wereld vaststellen… Dit laat een bittere smaak achter, eerlijk gezegd ben ik ontgoocheld’.
Ditwas niet het eerste pijnlijke gebeuren. Op de EU-Afrika top in Brussel in februari vonden de 40 aanwezige Afrikaanse leiders op een gegeven moment alleen premier De Croo aan de andere zijde van de tafel. ‘dat was een heel slechte organisatie van de Europeanen, vond Gyude Moore, ex-minister van openbare werken van Liberia.
Tijdens die top beloofde de EU een steunpakket voor projecten van 150 miljard dollar. Dat is zowat de helft van het totale budget voor het Global Gateway Initiative, het alternatief voor het Chinese Belt and Road Initiative. Ter gelegenheid van de top werden enkele contracten voor projecten in Senegal ondertekend, maar de oorlog in Oekraïne en Covid-19 maken dat er niets gebeurd. Commentaar van Moore: ‘Er is een lange geschiedenis van niet vervulde beloften. Het zou deze keer wel eens hetzelfde kunnen zijn’.
De EU is verdeeld en niet in staat zijn ambities waar te maken, zegt Geert Laporte van de European Think Tanks Group. Verschillende Afrikaanse leiders en hun bevolking zijn het vertrouwen in Europa kwijt. ‘Europa betuttelt, maakt veel loze beloften en houdt er zich niet aan’ denken ze. De Eu probeert nu China te verslaan met grote beloften voor financiering in de stijl van Global Gateway, maar met de oorlog in Europa is dat ver van zeker.
Recentelijk zijn belangrijke politici uit Frankrijk en de VS naar Afrika gegaan, maar de Europeanen staan erom bekend veel te beloven en weinig te geven, aldus Adams Bodomo, professor Afrikaanse studies aan de universiteit van Wenen. Ze maken er geen geheim van dat hun plannen met Afrika dienen om China tegen te werken, dat ze alternatieven willen bieden voor het BRI. Maar het zijn woorden, geen daden. ‘China plant en bouwt terwijl de VS plant en bombardeert’, besluit Bodomo.
In augustus bezocht de Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken Zuid-Afrika. Naledi Pandor, de Zuid-Afrikaanse minister voor buitenlandse zaken, verklaarde dat sommige Europese landen zijn land probeerden te betuttelen om Rusland te veroordelen. ‘Eén ding waar ik niet van hou is dat men mij zegt “je kiest voor of tegen ons”. Wanneer een minister zo tegen mij spreekt…zal ik mij niet laten overbluffen, en ik verwacht van geen ander Afrikaans land dat het accepteert om zo behandeld te worden’. In de UNO hebben dozijnen Afrikaanse landen zich onthouden in de stemming over Oekraïne. Een kwart van de UNO-leden zijn Afrikaanse landen.
Vorige maande vertelde de Chinese buitenlandminister Wang Yi tijdens een video-ontmoeting met Afrikaanse leiders dat China stelselmatig vooruitgang maakt bij het uitvoeren van de beloften van het Forum on China–Africa Cooperation ( FOCAC) in Dakar vorig jaar, ondanks de vele moeilijkheden.
Van de beloofde 10 miljard dollar investeringskredieten is 3 miljard toegekend. Daarvan ging 2,5 miljard naar de prioritaire programma’s. Van de 10 miljard handelskredieten is al 2 miljard gebruikt.
Bron: South China Morning Post
