Twee Amerikaanse universiteiten hebben recentelijk hun samenwerking met het Confucius Instituut opgezegd. Bezorgdheid over academische vrijheid wordt als belangrijkste reden opgegeven.
In september kondigde de University of Chicago aan dat het de samenwerking met het Confucius Instituut die begon in 2010 stopzet. In oktober volgde Pennsylvania State University: het zal zijn vijfjarig contract met Confucius eind 2014 niet verlengen. De rector van deze universiteit verklaarde: “Sommige van onze doeleinden komen niet overeen met de mening van het Office of Chinese Language Council International, de belangrijkste organisatie achter alle Confucius Instituten”.
Volgens The Wall Street Journal: de acties van verschillende Amerikaanse universiteiten zijn een uiting van ontevredenheid met het Confucius Instituut, in het bijzonder met hun aanwervingspolitiek (sympathisanten van Falungong mogen er niet werken) en de weigering om in de handboeken negatieve teksten over China op te nemen.
De vicepresident van de American Association of University Professors die ook voorzitter was van een comité dat in juni het Confucius Instituut ernstig aanklaagde verklaarde: “Ik respecteer de beslissing van de twee universiteiten en denk dat zij niet de enigen zullen zijn die hun samenwerking met deze waardeloze instituten zullen beëindigen. De Association heeft bijna 100 Amerikaanse universiteiten gevraagd hun samenwerking met het Confucius Instituut stop te zetten of te heronderhandelen. Als hoofdreden halen ze de banden van Confucius Instituut met Office of Chinese Language Council International (Hanban), en zo indirect met het Ministerie van Opvoeding en uiteindelijk de Communistische Partij van China aan. Het Confucius Instituut zou dienen voor communistische propaganda en haaks staan op de academische vrijheid. Einde 2013 heeft de Canadian Association of University Teachers ook al een oproep gedaan om niet met het Confucius Instituut samen te werken.
In een antwoord op de terugtrekking van de twee Amerikaanse universiteiten verklaarde het Chinese ministerie van Buitenlandse zaken dat de oprichting van Confucius Instituten gebeurde samen met universiteiten die daar zelf om vroegen. In de overeenkomsten is voorzien dat het Chinese Confucius Instituut leraren, lesmateriaal en andere ondersteuning levert. Niemand is gedwongen samen te werken en er kan geen sprake zijn van bedreiging van de academische vrijheden. In de Chinese pers merkt men ook op dat het Confucius Instituut eigenlijk niet anders werkt dan organisaties zoals de British Council, de Alliance Française en het Goethe-Institut.
Confucius Instituten zijn academische instituten over de hele wereld die als doel hebben de taal en cultuur van Volksrepubliek China aan de man te brengen. Deze instituten worden beheerd door de Chinese staat in samenwerking met lokale universiteiten buiten China. Men kan op een Confucius Instituut Standaardmandarijn in het vereenvoudigd Chinees leren en met de cultuur van het hedendaagse China kennismaken. Het concept Confucius Instituut werd in 2004 in het leven geroepen. Wereldwijd zijn er al zo’n 340 Confucius Instituten maar uiteindelijk is het objectief een duizendtal. Nederland heeft er twee: één verbonden aan de Rijksuniversiteit Leiden één aan de Rijksuniversiteit Groningen. België heeft vier Confucius Instituten, aan de Universiteit van Luik,de Hogeschool West-Vlaanderen, groep-T in Leuven en de Vereniging België-China in Brussel.
