Volgens een Amnesty International rapport van 85 bladzijden “Standing Their Ground“ neemt het aantal gewelddadige uitzettingen in China sinds twee jaar toe.
Protest in Wukan december 2011
De toegenomen schulden van locale besturen zetten hen ertoe aan gronden in beslag te nemen en met winst aan projectontwikkelaars te verkopen. AI roept de regering op tot actie.
AI heeft het over doden, mishandelingen, pesterijen en opsluiting en zelfs over 41 zelfverbrandingen.
Economische groei is een criterium om Chinese functionarissen te beoordelen, en het bouwen van nieuwe wegen, fabrieken en wooncomplexen maakt daar deel van uit. In het rapport worden 40 dossiers besproken, waarvan 9 leiden tot de dood van een persoon. Er wordt ook ingegaan op het massale protest tegen gedwongen onteigeningen in Wukan in december 2011.
Volgens AI laten locale besturen stilzwijgend gewelddadige uitzettingen door projectontwikkelaars toe of werken er zelfs aan mee. De bewoners worden volgens internationale normen niet correct en tijdig ingelicht of geconsulteerd, er wordt zelden voor alternatieve behuizing gezorgd en de compensatie ligt sterk onder de marktwaarde. Water, elektriciteit en collectieve verwarming wordt gewoon afgesloten om druk uit te oefenen. Ambtenaren die zich verzetten worden geïntimideerd. Dikwijls worden met stokken en knuppels gewapende bendes ingehuurd om mensen uit te zetten. De politie komt zelden tussen om deze incidenten te onderzoeken. Soms wordt wie zich verzet zelf gestraft met gevangenis of heropvoeding door arbeid. Benadeelden van uitzetting hebben weinig kans op succes bij een rechtbank, want die zijn niet onafhankelijk van de lokale besturen.
Gedwongen uitzettingen zijn een belangrijke oorzaak van ongenoegen bij de bevolking. De Chinese premier heeft dit nog erkend in zijn activiteitenrapport aan het parlement in maart en er zijn al een aantal maatregelen genomen. Zo werd in 2011 een wet uitgevaardigd die geweld verbiedt en de eigenaars van woningen de marktwaarde als compensatie garandeert. Doch die wetten zijn niet streng genoeg en beschermen uitsluitend stedelingen en eigenaars, geen huurders.
AI vraagt dat de regering onmiddellijk de gedwongen uitzettingen stopzet. Verder wil AI dat iedereen beschermd wordt tegen gedwongen uitzetting, dat iedereen een alternatieve woning aangeboden krijgt, dat er een onpartijdig systeem komt om klachten te behandelen en dat diegenen die bij een uitzetting geweld gebruiken gestraft worden.
Een korte commentaar bij het rapport: Het rapport beschrijft een beperkt aantal concrete gevallen en werkt voor de rest met bestaande bronnen. In die zin zegt het niet veel anders dan wat ook de Chinese regering vertelt. De conclusies en interpretaties verschillen wel: AI vergelijkt de toestand in China met ‘internationale normen’ en houdt geen rekening met de onvermijdelijke problemen die verbonden zijn aan een snelle ontwikkeling van een gigantisch land als China. AI gaat ervan uit dat mistoestanden de regel zijn, terwijl de regering diezelfde mistoestanden als uitzondering ziet. AI stelt dat de situatie sinds twee jaar gevoelig verslechterd is, maar maakt dit in het rapport niet hard. Amnesty International vraagt dat de gedwongen uitzettingen ‘onmiddellijk’ stoppen terwijl de Chinese regering een strategie van stapsgewijze maatregelen volgt.
