De Europese Commissie heeft een Economic Security Package bekend gemaakt. Dat zal invloed hebben op de economische relaties met China. In een nieuwsbrief geeft de Belgian Chinese Chamber of Commerce (BCECC), die een groot deel van de in China geïnteresseerde Belgische bedrijven vertegenwoordigt, uitleg en commentaar. We nemen die met hun toestemming over. De vertaling Engels/Nederlands is van Chinasquare.
Op 24 januari 2024 heeft de Europese Commissie officieel het zogenoemde Economic Security Package onthuld dat de economische veiligheid van de EU wil versterken en een meer samenhangende Europese aanpak creëren voor zowel buitenlandse directe investeringen in de EU als uitgaande investeringen uit de EU. Bovendien streeft de EU er naar technologieën op te schalen en tegelijkertijd technologielekken te voorkomen, door een robuuster strategisch pakket handelsinstrumenten te gebruiken. Het uiteindelijke doel is om Europa te versterken als een echte geopolitieke en geo-economische speler op het wereldtoneel. Hoewel China niet werd genoemd in het persbericht van 24 januari, kan dit nieuwe pakket worden beschouwd als onderdeel van een breder initiatief dat voor het eerst in maart 2023 werd aangekondigd door de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, om de risico’s op China te verminderen (‘derisking’), zonder te ontkoppelen (‘decoupling’).
Achtergrond
Open, op regels gebaseerde handelsbetrekkingen hebben de EU sinds haar oprichting vorm gegeven en zijn haar ten goede gekomen. Tegelijkertijd hebben de recente toenemende geopolitieke spanningen de risico’s duidelijk gemaakt die inherent zijn aan bepaalde economische afhankelijkheden. Een alomvattende strategie is essentieel voor de EU om risico’s te beoordelen en te beheersen, terwijl tegelijkertijd haar openheid en internationale betrokkenheid behouden blijven. Het nieuwe veiligheidspakket maakt deel uit van een bredere aanpak voor de economische veiligheid van de EU, gebaseerd op drie pijlers: (1) het bevorderen van het concurrentievermogen van de EU, (2) bescherming tegen risico’s en (3) samenwerken met een zo breed mogelijk scala aan landen om gedeelde economische veiligheidsbelangen te bevorderen. .
Hoewel het nieuwe pakket lijkt op recente Amerikaanse economische veiligheidsinitiatieven (met name wat betreft de sectoren die als strategisch zijn aangemerkt voor uitgaande investeringen), probeert het zich te onderscheiden van de Verenigde Staten, vooral door er de nadruk op te leggen dat het neutraal is tegenover landen. De Europese Unie is ook een belangrijke verdediger van de op regels gebaseerde liberale economische orde gebleven, en dringt aan de risico’s die met deglobalisering gepaard gaan voldoende te erkennen.
Vijf hoofddoelen
Het nieuwe pakket heeft vijf hoofddoelen.
Ten eerste versterkt het de bescherming van de veiligheid en de openbare orde van de EU door een betere screening van buitenlandse investeringen in de EU voor te stellen. De Europese Unie heeft in 2019 regels voor de screening van buitenlandse directe investeringen aangenomen. Op 1 juli 2023 werd het mechanisme ook in België van kracht. Zoals we in een eerdere BCECC-nieuwsbrief hebben uitgelegd, kan dit screeningmechanisme, hoewel het niet specifiek op China is gericht, een impact hebben op Chinese investeringen in Europa in cruciale sectoren of strategisch gevoelige technologieën.
Ten tweede stimuleert het pakket meer Europese coördinatie op het gebied van exportcontroles. De Europese Unie wil een extra buffer creëren tegen het toekomstige gebruik van unilaterale exportcontrolemaatregelen die de integriteit van de interne markt van de EU in gevaar zouden kunnen brengen. Als gevolg hiervan kunnen lidstaten in de toekomst toelatingseisen opleggen aan de export van producten die op de controlelijsten van andere lidstaten staan, via een gemeenschappelijke verzamellijst van de commissie.
Ten derde roept het nieuwe pakket, in termen van uitgaande investeringen door Europese bedrijven, op tot een effectievere EU-controle op de export van goederen en technologie met potentieel voor dubbel gebruik – civiel en militair- (‘dual use’). Voorbeelden zijn kunstmatige intelligentie, geavanceerde halfgeleiders, kwantumcomputers en biotechnologie. Deze geavanceerde technologieën kunnen de militaire- en inlichtingencapaciteiten vergroten van actoren die ze tegen de EU kunnen gebruiken of er de internationale vrede en veiligheid mee ondermijnen.
Ten vierde evalueert het pakket de opties om het opschalen van onderzoek op het gebied van dual-use en geavanceerde technologie te bevorderen. De algemene aanpak volgt het principe ‘zo open als mogelijk, zo gesloten als nodig’ als het gaat om internationale onderzoekssamenwerking. De EU is van plan haar rol als leider in het door technologie aangedreven geo-economische tijdperk te versterken, en erkent dat zij veel meer moet doen om op duurzame en blijvende wijze te investeren in de technologieën van morgen.
En ten slotte stelt het pakket voor dat de Europese Raad maatregelen doorvoert die gericht zijn op het vergroten van de veiligheid van het onderzoek op nationaal en sectoraal niveau, om te voorkomen dat onderzoeksresultaten en geavanceerde technologie weglekken naar strategische concurrenten. In de huidige complexe geopolitieke context kunnen openheid en samenwerking over de grenzen heen in de onderzoeks- en innovatiesector worden misbruikt en leiden tot kwetsbaarheden. Resultaten van internationale onderzoeks- en innovatiesamenwerking kunnen worden gebruikt voor militaire doeleinden in derde landen, of in strijd met fundamentele waarden.
Conclusie
De EU-strategie volgt op een lange reeks EU-pogingen om een meer samenhangend geopolitiek blok op te bouwen, de strategische autonomie ervan te bevorderen en onafhankelijker te zijn van de Verenigde Staten, terwijl het dat land toch als nauwste partner behoudt. De BCECC verwelkomt deze toegenomen focus op een alomvattend beleid in de hele EU, maar hoopt dat dit veiligheidspakket niet zal leiden tot meer bureaucratie en hogere kosten voor Chinese bedrijven.
Ondanks regelmatige verzekeringen dat de EU haar handel niet wil loskoppelen van China, zeggen Chinese bedrijven die in Europa actief zijn, volgens een onderzoek van de Chinese Kamer van Koophandel (CCCEU) en het adviesbureau Roland Berger, dat ze onzeker zijn over hun toekomst. Maar ze willen toch blijven investeren in Europa.
De BCECC ondersteunt de doelstellingen van de Europese Commissie om de afhankelijkheid van China te verminderen, met name voor cruciale grondstoffen en producten die nodig zijn voor de energietransitie, zoals zonnepanelen en windturbines. Aan de andere kant is de BCECC ervan overtuigd dat Chinese en Europese bedrijven er groot belang bij hebben de samenwerking op vele vlakken te verdiepen en dat het opwerpen van economische en financiële barrières tussen de twee economische en technologische wereldspelers niet bijdraagt aan een beter begrip.
Bron: Nieuwsbrief BCECC
